قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

پیامبر صلی الله علیه و سلم و دعوت نمودن خالد بن سعید بن العاص رضی الله عنه 

بیهقى از جعفر بن محمّد بن خالد بن زبیر از پدرش - و یا از محمّد بن عبداللَّه بن عمرو بن عثمان - روایت نموده، كه گفت: خالدبن سعید بن العاص در اسلام خیلى سابقه داشت و پیش از همه برادران خود اسلام آورده بود. ابتداى اسلامش چنین بود: وى در خواب دید كه دركناره آتشى ایستاده شده است... - در وصف وسعتش چنان مبالغه نمود كه خدا مى‏داند - در خواب مى‏بیند كه گویا پدرش او رادر آن آتش مى‏اندازد، و پیامبر خدا صلی الله علیه و سلم را در حالى مى‏بیند كه از تهیگاه وى (جاى بستن ازار) گرفته تا در آتش نیفتد. از خواب خود با ترس و هراس برخاسته گفت: به خدا سوگند یاد مى‏كنم كه این خواب حق است. او با ابوبكر بن ابى قحافه رضی الله عنه برخورد و خواب خود را برایش بازگو كرد. ابوبكر رضی الله عنه به او گفت: برایت اراده خیر و خوبى شده است. این پیامبر خداست، از وى پیروى كن، و تو او را به زودى پیروى مى‏نمایى و با وى به اسلام مشرّف مى‏شوى، و اسلام، تو را از افتادن در آن آتش باز مى‏دارد، امّا پدرت در آن افتاده است (و از اهل آن آتش مى‏باشد)، وى پیامبر صلی الله علیه و سلم را در حالى ملاقات نمود كه در اجیاد[1] تشریف داشت. خالد پرسید، اى محمّد تو براى چه دعوت مى‏كنى؟ پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود: «من تو را به سوى خداوند واحد و لا شریك و این كه محمّد صلی الله علیه و سلم بنده و فرستاده اوست دعوت مى‏كنم و تو را فرا مى‏خوانم تا از عبادت سنگى كه نه مى‏شنود، نه ضرر مى‏رساند، نه مى‏بیند، نه نفع مى‏رساند و نه هم كسى را كه آن را عبادت نموده از كسى كه وى را عبادت نمى‏كند، مى‏شناسد، اجتناب و خوددارى كنى». خالد گفت: پس من گواهى مى‏دهم كه معبودى جز یك خدا وجود ندارد، و گواهى مى‏دهم كه تو رسول خدا هستى، و پیامبر خدا صلی الله علیه و سلم به اسلام وى مسرور و شادمان گردید.
خالد مدّتى ناپدید گردید، و پدرش از موضوع اسلام آوردن او آگاه گردید، به این لحاظ دنبال وى كسى را فرستاد، و خالد آورده شد، پدرش او را شدیداً توبیخ و ملامت نموده و با چوبى كه در دست داشت او را مورد ضرب و شتم قرار داد تا این كه همان چوب را بر سرش شكستاند و گفت به خدا سوگند، دیگر به تو نان نمى‏دهم. حضرت خالد رضی الله عنه پاسخ داد، اگر تو به من نان ندهى خداوند (جل جلاله) آن قدر روزى و رزق مى‏دهد كه با آن زندگى كنم، و به سوى پیامبر خدا صلی الله علیه و سلم برگشت و همیشه ملازمت پیامبر خدا صلی الله علیه و سلم را مى‏نمود و با وى همراهى مى‏كرد.[2] این چنین در البدایه (32/3) آمده است.
این حدیث را حاكم در المستدرك (248/3) از طریق واقدى[3] از جعفربن محمّد بن خالد بن زبیر از محمّد بن عبداللَّه بن عمروبن عثمان روایت نموده... حدیث را متذكّر شده و در حدیث وى آمده: پدرش در جستجوى وى آن عده از فرزندانش را كه اسلام نیاورده بودند، با مولایش رافع همراه نمود، و آنها خالد را دریافته نزد پدرش - ابا اُحَیحزه - احضار نمودند پدرش او را توبیخ و ملامت نموده و با چوبى كه در دست داشت او را مورد ضرب و شتم قرار داد تا این كه آن چوب را بر شكستاند، بعد از آن پرسید: پیروى محمّد را نمودى، درحالى كه خودت مخالفت قومش را با وى و آن همه عیبى را كه در قبال خدایان آنها و پدران و گذشتگان شان با خود آورده است، مى‏بینى؟ خالد جواب داد: به خدا سوگند، وى راست گفته است و من پیروى وى را نموده‏ام، پدرش - ابواُحَیحَه - غضبناك شده و او را دشنام داده گفت: اى رذیل احمق هر جایى كه مى‏خواهى برو، به خدا سوگند، دیگر به تو نان نمى‏دهم. خالد فرمود: اگر تو به من ندادى، خداوند (جل جلاله) به من آن قدر رزق مى‏دهد كه با آن زندگى كنم. (به این صورت) خالد را بیرون ساخته و به پسران خود دستور داد: هیچ یكى از شما با وى صحبت ننماید. اگر صحبت كرد با وى همان عملى را انجام مى‏دهم كه با خالد انجام دادم. خالد پس ازین واقعه به طرف پیامبر صلی الله علیه و سلم برگشت و همیشه ملازمت او را نموده و با وى مى‏بود.[4]
ابن سعد (94/4) ازواقدى از جعفربن محمّد از محمّد بن عبداللَّه مانند این را به صورت طولانى‏ترى روایت نموده. و همچنین این را در الاستیعاب (401/1) از طریق واقدى ذكر نموده، و در آن افزوده است: و از نزد پدرش در نواحى مكّه ناپدید گردید، تا این كه اصحاب پیامبر صلی الله علیه و سلم به طرف سرزمین حبشه براى دومین بار هجرت كردند، و خالد اوّلین كسى بود كه به آن طرف هجرت نمود.
 و حاكم (349/3) همچنان از خالد بن سعید روایت نموده، كه سعید بن العاص بن امیه مریض گردید و گفت: اگر خداوند مرا از این مریضیم بلند نمود و شفا یافتم، خداى ابن ابى كَبْشَه[5] (بچه پدر قُوچ) در سرزمین مكّه ابداً دیگر عبادت نخواهد شد. خالدبن سعید در آن وقت فرمود: بار خدایا، دیگر وى را از جایش بلند مكن، و او با همان مریضیش مرد. این را بدین صورت ابن سعد نیز (95/4) روایت كرده است.


[1] نام جايى است در مكه.
[2] بیهقی در «الدلائل» (2/172-173). چاپ دار الریان.
[3] واقدی: وی محمد بن عمر واقدی است که متروک است. نگا: التقریب (2/194) در سند بیهقی واقدی وجود ندارد.
[4] بسیار ضعیف. حاکم (3/248) ، و ابن سعد در «الطبقات» (4/94) ، و ابن عبدالبر در «الاستیعاب» (1/401) ، در سند همه‌ی اینها واقدی که متروک است وجود دارد.
[5] ابى كبشه نام شوهر حليمه سعديه مادر رضاعى پيامبر خدا ص بود، و مشركين به عنوان استهزاء براى پيامبر خدا، ابن ابى كبشه مى‏گفتند. م.

از کتاب: حیات صحابه، مؤلّف علّامه شیخ محمّد یوسف كاندهلوى، مترجم: مجیب الرّحمن (رحیمى)، جلد اول، به همراه تحقیق احادیث کتاب توسط:محمد احمد عیسی (به همراه حکم بر احادیث بر اساس تخریجات علامه آلبانی)
 
مصدر:
دائرة المعارف شبکه اسلامی
IslamWebPedia.Com