قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

آيات قرآنى درباره پيامبر صلی الله علیه و سلم و اصحاب رضی الله عنهم
 
خداوند تبارك و تعالى می فرمايد:
(مَا كَاَن مُحَمَّدٌ أبَا أحَدٍ مِنْ رِجَالِكُم، وَلكِنْ رَسُولَ‏اللَّهِ وَ خَاتَمَ النَّبِيِّينْ، وَ كَانَ‏ اللَّهُ بِكُلِّ شَىٍْء عَلِيْماً). (الاحزاب: 40)
ترجمه: «محمّد پدر هيچ يك از مردان شما نيست، ولى پيامبر خدا و خاتم و آخرين پيامبران است، و خداوند بر هر چيز داناست».
 و می فرمايد:
(يَا أَيُّهاَ النَّبِىُّ اِنَّا أَرْسَلْنَاكَ شَاهِداً وَ مُبَشِّراً وَ نَذِيْراً. وَ دَاعِياً اِلَی اللَّهِ بِاِذْنِهِ وَ ِسَراجاً مُنِيْراً). (الاحزاب: 46 -45)
ترجمه: «اى پيامبر! ما تو را به عنوان گواه، بشارت دهنده و بيم دهنده فرستاديم و دعوت كننده به سوى خدا، به حكم او. و چراغى درخشان».
و خداوند تبارك و تعالى مهربانى می كند:
«اِنَّا أَرْسَلْنَاكَ َشاهِداً وَ مُبَشِّراً وَ نَذِيْراً. لِتُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُوْلِهِ وَ تُعَزِّرُوْهُ، وَ تُوَقِرّوُهْ وَ تُسَبِّحُوْه بُكْرَه وَ أصِيْلاً). (الفتح: 9-8)
ترجمه: «ما تو را به عنوان گواه و بشارت دهنده و بيم دهنده فرستاده ‏ايم. تا به خدا و رسول او ايمان بياوريد و از او دفاع كنيد، و او را بزرگ داريد و خدا را صبح و شام به پاكى ياد كنيد».
خداوند (جل جلاله) فرموده است:
(اِنَّا أَرْسَلْنَاكَ بِالْحَقِّ بَشِيْراً وَ نَذِيْراً وَ لاَ تُسْئَلُ عَنْ أَصْحَابِ الْجَحِيْمِ). (البقره: 119)
 ترجمه: «ما تو را به حق، مژده دهنده و بيم دهنده فرستاده ایم، و از تو در مورد اهل دوزخ پرسيده نمی شود».
 و می فرمايد:
 (اِنَّا أَرْسَلْنَاكَ بِالْحَقِّ بَشِيْراً وَ نَذِيْراً). (فاطر: 24)
 ترجمه: «ما تو را به دين راست مژده دهنده و ترساننده فرستاده ایم».
 و خداوند تبارك و تعالى فرموده است:
 (وَ اِنْ مِنْ أُمَّه اِلاَّ خَلَا فِيْهَا نَذِيْر). (فاطر: 24)
 ترجمه: «و در هر امّتى بيم دهنده گذشته است».
 و خداوند (جل جلاله) می گويد:
 (وَ مَا أَرْسَلْنَاكَ اِلَّا كَافَّه لِلَّناسِ بَشِيْراً وَ نَذِيْراً وَلكِنَّ أَكُثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُوْن). (سبا: 28)
 ترجمه: «وما تو را براى همه مردم به عنوان مژده دهنده و بيم دهنده فرستاده ایم، ولى اكثر مردم نمی دانند».
 و خداوند (جل جلاله) می فرمايد:
 (وَمَا أَرْسَلَنْاكَ اِلَّا مُبَشِّراً وَ نَذِيْراً). (الفرقان: 56)
 ترجمه: «و ما تو را فقط بشارت دهنده و بيم دهنده فرستاده ایم».
 و خداوند (جل جلاله) می گويد:
 (وَ مَا أَرْسَلَنْاكَ اِلَّا رَحْمَه لِلْعَالَمِيْن). (الانبياء: 107)
 ترجمه: «و ما تو را رحمت براى جهانيان فرستاده ایم».
 و می فرمايد:
 (هُوَ الَّذِىْ اَرْسَلَ رَسُوْلَهُ بِالْهُدَى وَ ِديْنِ الحَقَّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّيْنِ كُلِّهِ وَ لَوْكَرِهَ المُشْرِكُوْن). (الصف: 9)
 ترجمه: اوست آن كه پيغمبر خود را به هدايت و دين حق فرستاده است، تا آن را بر همه اديان، اگر چه مشركان بد بدانند، غالب گرداند».
 و خداوند (جل جلاله) گفته است:
 (وَ يَوْمَ نَبْعَثُ فِى كُلِّ أُمَّه شَهِيْداً عَلَيْهِم مِنْ أَنْفُسِهِم، وَ جِئْنَا بِكَ شَهِيْداً عَلَى هؤُلَاءِ، وَ نَزَّلْنَا عَلَيْكَ الكِتَابَ تِبْيَاناً لِكُلِ شَىٍْء وَ هُدًى وَ رَحْمَه وَ بُشْرى لِلمُسْلِمِيْن). (النحل: 89)
 ترجمه: «و روزى كه در هر امّت گواهى را بر ايشان از خودشان برانگيزيم، و تو را بر اين كافران، گواه بياوريم، و كتاب را بر تو، براى واضح بيان كردن هر چيز و براى راه نمودن و بخشايش و مژده دادن براى مسلمانان فرود آورديم».
 و می فرمايد: (وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّه وَسَطاً لِتَكُوْنُوا شُهَدَاء عَلَى النَّاسِ وَ يَكُونَ الرَّسُوْلُ عَلَيْكُمْ شَهِيْداً» (البقره 142)
 ترجمه: «و همچنين شما را گروهى مختار و ميانه گردانديم تا بر مردمان گواه باشيد و رسول بر شما گواه باشد».
 و خداوند (جل جلاله) می گويد:
 (قَدْ أَنْرَلَ‏اللَّهُ اِلَيْكُمْ ذِكْراً. رَسُوْلاً يَتْلُوا عَلَيْكُمْ ايَاتِ‏اللَّهِ مُبَيِّنَاتٍ لِيُخْرِجَ الَّذِيْنَ آمنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنَ الظُّلُمَاتِ اِلَى النُّوْرِ، وَ مَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَ يَعْمِلْ صَالِحاً يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِىْ مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهَارِ خَالِدَيْنَ فِيْهَا أبَداً، قَدْ أَحْسَنَ‏اللَّهُ لَهُ رِزْقاً"). (الطلاق: 11-10)
 ترجمه: «خداوند براى شما نصيحت فرو فرستاده است. پيامبرى فرستاده كه آيات روشن‏اللَّه را بر شما می خواند، تا آنان را كه ايمان آورده‏اند و عمل‏هاى نيك انجام داده‏اند از تاريكی ها به سوى روشنى بيرون سازد، و هر كه به‏اللَّه ايمان بياورد و عمل نيكو بكند، خدا او را به بوستان هايى كه زير (قصرهاى) آنها جويها جارى اند، داخل می سازد، و اينان در آنجا براى هميشه جاودان می باشند، و خداوند براى او روزى نيكويى فراهم آورده است».
 و خداوند (جل جلاله) می فرمايد:
 (لَقَدْ مَنّ‏اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِيْنَ اِذْ بَعَثَ فِيْهِمْ رَسُولاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آيتِهِ وَ يُزَكِيّْهِم وَ يُعَلِمُهُم الكِتَابَ وَالحِكْمَه وَ اِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِى ضَلالٍ مُبِين). (آل عمران: 164)
 ترجمه: «خدا بر ايمان داران آنگاه كه ميان شان پيامبرى از خودشان برانگيخت، احسان نمود. او بر ايشان آيت‏هاى خدا را می خواند، و آنان را از شرك و غيره پاك می سازد، و به آنان كتاب و حكمت می آموزاند، در حالى كه قبل از اين در گمراهى آشكار قرار داشتند».
 و خداوند (جل جلاله) گفته است:
 (كَمَا أَرْسَلْنَا فِيْكُمْ رَسُوْلاً مِنْكُمْ يَتْلُوا عَلَيْكُمْ آياتِنَا وَ يُزَكّيْكُمْ وَ يُعَلِمَكُمُ الكِتَابَ وَالحِكْمَه وَ يُعَلِمَكُمْ مَالَم تَكُوْنُوا تَعْلَمُون. فَاذْكُرُونِى أَذْكُرْكُمْ وَاشْكُرُوْا لِىْ وَ لَاَ تكْفُرُوْن). (البقره: 152 -151)
 ترجمه: «چنان كه در ميان شما رسولى از خود شما فرستاديم، او بر شما آيات ما را می خواند، و شما را پاك می سازد و به شما كتاب و حكمت می آموزاند، و به شما تعليم می دهد آنچه را كه نمی دانستيد، پس مرا ياد كنيد تا شما را ياد كنم و شكر مرا به جاى آوريد و ناسپاسى نكنيد».
 و خداوند (جل جلاله) می فرمايد:
 (لَقَد جَاَءكُمْ رَسُوْلٌ مِنْ أَنْفِسُكُمْ عَزِيْزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيْصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤمِنِيْنَ رَؤُوْفٌ رَحِيْم). (التوبه: 128)
 ترجمه: «رسولى از خود شما به سوى تان آمده، كه رنج شما بر وى دشوار است، و به هدايت شما اصرار دارد، و نسبت به مؤمنان رؤوف و مهربان است».
 و خداوند می گويد:
 (فَبِمَا رَحْمَه مِنَ‏اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظاً غَلِيْظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ، فَاعْفُ عَنْهُمْ، وَأسْتَغْفِرْلَهُمْ وَ شَاوِرْهُمْ فِى الْاَمْرِ، فَاِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَلْ عَلَى اللَّهِ، اِنّ‏اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِين). (آل عمران: 159)
 ترجمه: «به سبب رحمتى كه از جانب خداست بر ايشان نرم دل شدى، و اگر تندخو و سخت دل می بودى، از پيرامون تو پراكنده می شدند، بنابراين از ايشان در گذر و براى شان آمرزش خواه و در كار همراه شان مشورت كن، و وقتى عزم كردى بر خدا توكل نما، چون خداوند توكل كنندگان را دوست می دارد».
 و خداوند (جل جلاله) می فرمايد:
(اِلاَّ تَنْصُرُوْهُ فَقَدْ نَصَرَهُ‏اللَّهُ اِذْ أَخْرَجَهُ الَّذِيْنَ كَفَرُوا ثَانِىَ اثْنَيْنِ اِذْ هُمَا فِى الْغَاِر، اِذْ يَقُوْلُ لِصَاحِبِهِ لَا تَحْزَنْ اِنّ‏اللَّهَ مَعَنَا، فَاَنْزَلَ‏اللَّهُ سَكِيْنَتَهُ عَلَيْهِ وَ أَيَّدَهُ بِجُنُوْدٍ لَمْ تَرَوْهَا وَ جَعَلَ كَلِمَه الَذِيْنَ كَفَرُوْا السُّفْلى، وَ كَلِمَهاللَّهِ هِىَ الْعُلْيا، وَاللَّهُ عَزَيْزٌ حَكِيْم). (التوبه: 40)
ترجمه: «اگر رسول را مدد نكنيد،اللَّه او را هنگامى كه كافران وى را بيرون كردند، و دومين نفر بود، يارى و كمك نمود. آنگاه كه هر دو در غار بودند، و آن گاه كه رسول به رفيق خود گفت: غمگين مشو كه‏اللَّه همراه ماست، درين موقع‏اللَّه تسكين خود را بر وى فرود آورد، و او را با لشكرهايى كه نمی ديديد تقويت نمود، و گفتار كافران را پايين قرار داد، و سخن اللَّه بلند و پيروز است، و خداوند غالب و با حكمت است».
و خداوند (جل جلاله) می فرمايد:
(مُحَمَّدٌ رَسُوْلُ اللَّهِ، وَالَّذِينَ مَعَهُ أشِدَّاءُ عَلَى الكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُم، تَرَاهُم رُكَّعاً سُجَّداً يَبْتَغُونَ فَضْلاً مِنَ‏اللَّهِ وَ رِضْوَاناً، سِيْمَا هُم فِى وُجُوهِهِم منْ أَثَرِ السُّجُودْ، ذَلِكَ مَثَلُهُم فِى التَّوْراه، وَ مَثَلُهُم فِى الاِنْجِيْل كَزَرْعٍ أَخْرجَ شَطَاَهُ فآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى عَلَى سُوْقِهِ، يُعْجِبُ الزَّراَّع لِيَغِيْظَ بِهِمُ الكُفَّارَ، وَعَدَاللَّهُ الَّذِيْنَ آمَنُوآ وَ عَمِلُو الصَّالِحَاتِ مِنْهُمْ مَغْفِرَه وَ اَجْراً عَظِيْماً). (الفتح: 29)
ترجمه: «محمّد صلی الله علیه و سلم فرستاده خدا (جل جلاله) است و كسانى كه با او هستند در برابر كفّار سرسخت و شديد و در ميان خود مهربان اند، پيوسته آنها را در حال ركوع و سجود می بينى، آنها همواره فضل خدا و رضاى او را می طلبند، نشانه آنها در رخسار شان از اثر سجده نمايان است، اين توصيف آنها در تورات است، و توصيف آنها در انجيل، همانند زراعت است كه جوانه‏هاى خود را خارج ساخته، سپس به تقويت آن پرداخته، تا محكم شده، و بر پاى خود ايستاده است، و به قدرى نمو و رشد كرده كه زارعان را به شگفتى وامى دارد، اين براى آن است كه كافران را به خشم آورد، خداوند (جل جلاله) كسانى از آنها را كه ايمان آورده‏اند و عمل صالح انجام داده‏اند وعده آمرزش و اجر عظيمى داده است».
 و خداوند (جل جلاله) می فرمايد:
(اَلَّذِيْنَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُوْلَ النَّبِىَّ الْاُمِّى اَلَّذِى يَجِدُوُنَهُ مَكْتُوْباً عِنْدَهُمْ فِى التَّوَْراه وَالْاِنْجِيْلِ، يَأمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَا هُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ يُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّبَاتِ وَ يُحَرّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبَائِثَ وَ يَضَعَ عَنْهُمْ اِصْرَهُمْ وَالاَغْلَالَ الَّتِىْ كَانَتْ عَلَيْهِم، فَالَّذِيْنَ آمَنُوآ بِهِ وَ عَزَّرُوْهَ وَ نَصَرُوْهُ وَاتَّبَعُوا النُّوْرَ الَّذِى اَنْزَلَ مَعَهُ اُولئِكَ هُمُ المُفْلِحُون). (الاعراف: 157)
 ترجمه: «آنان كه (از روى صدق) آن پيغمبرى را كه نبىّ امّى است، پيروى می كنند، كسى كه (صفات) او را نوشته نزد خويش در تورات و انجيل می يابند، كسى كه ايشان را به كار پسنديده امر می كند و از ناپسنديده منع می نمايد،و پاكيزه‏ها را براى شان حلال می سازد و ناپاكيزه‏ها را براى شان حرام می گرداند، و بار سنگين و زنجيرهايى را كه بر آنها بود، (از دوش شان) بر می دارد، و آنها كه به او ايمان آوردند و حمايتش كردند و يارى اش نمودند و از نورى كه با او نازل شده پيروى كردند، آنان رستگاراند».
 
از کتاب: حیات صحابه، مؤلّف علّامه شيخ محمّد يوسف كاندهلوى، مترجم: مجيب الرّحمن (رحيمى)، جلد اول، به همراه تحقیق احادیث کتاب توسط:محمد احمد عیسی (به همراه حکم بر احادیث بر اساس تخریجات علامه آلبانی)
 
مصدر:
دائرة المعارف شبکه اسلامی
IslamWebPedia.Com