|
|
|
|
قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل». |
|
|
|
قرآن و حدیث>مسائل قرآنی و حدیث>شراب > روش اسلام در حرام کردن تدريجي مشروبات
شماره مقاله : 8606 تعداد مشاهده : 424 تاریخ افزودن مقاله : 17/11/1389
|
|
روش اسلام در حرام کردن تدريجي مشروبات
بعد از آنکه پيامبر صلي الله عليه وسلم به رسالتي جهاني مبعوث شدند، اولين مرحله و اساسي ترين آن دعوت: دعوت به توحيد و عقيده بود. پس براي آنکه يک آيين و دين شکل بگيرد، قبل از هر چيزي بايد اذهان پيروانش بر اعتقادات و اصول آن ثابت شوند،؛ بعد از آن اندک اندک پيروان آن دين مي بايست اينبار خود را با برنامه ها و قوانين عملي آن دين وفق دهند، اما حکمت حکم مي کند که مردمي که تازه از دوران جاهليت خداحافظي کرده اند، مي بايست به مرور با برنامه ها و قوانين دين جديد خود را هماهنگ کنند و تغيير عادات و اخلاقهاي جاهلي بطور ناگهاني ممکن نيست و يا احتمال شکست وجود دارد، پس بهترين موقع زمانيست که : ابتدا اذهان آنها آماده شود بعد آنها را وادار به تبعيت از قانون دين جديد کرد.
از طرفي همه مي دانند که اعراب جاهلي در دوران قبل از اسلام زياد از مشروبات استفاده مي کردند، ولي آيين اسلام اين امر را نامطلوب مي داند زيرا در آن زيانهاي زياد عقلي و جسمي نهفته است، اما اسلام بنا به حکمت شارع خود پس از آنکه اصحاب رضي الله عنهم ثابت قدم شدند، به مرور و طي چهار مرحله شراب را بر آنها حرام کرد و با نازل کردن آيه ي چهارم، سه آيه ي ماقبل نسخ شدند و اينبار همگي مي بايست که به حکم آيه ي چهارم عمل کنند. ولي به هر حال هرچند که سه آيه ي اول در مورد تحريم شراب مقدمه چيني کرده بود، ولي آيه ي چهارم آنها را نسخ کرد، اما باز تلاوت آنها در قر آن به امر الله تعالي باقي ماند، از اينرو ما هنوز در قرآن آياتي را مي بينيم که در ظاهر شراب را حرام اعلام نکرده است و اگر کسي به قواعد قرآني و آيات آن اشراف نداشته باشد، ممکن است دچار توهم و يا گمراهي شود.
بعبارتي ديگر: در اوايل کار دعوت اسلام شراب بر مسلمانان حرام نبود تحريم شراب در اسلام تدريجي بوده و چهار مرحله را پشت‌سر گذاشته‌است، كه البته اين سياست تربيتي موفقي است، لذا براي درمان عادت ريشه‌دار شرابخواري و رهانيدن مردم از اين آفت بزرگ، چهار آيه كريمه نازل شد:
1- آيه:« وَمِن ثَمَرَاتِ النَّخِيلِ وَالأَعْنَابِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَكَرًا وَرِزْقًا حَسَنًا إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لِّقَوْمٍ يَعْقِلُونَ» «نحل/67» يعني: و از ميوههاى درختان نخل و انگور، مسکرات (ناپاک) و روزى خوب و پاکيزه مىگيريد؛ در اين، نشانه روشنى است براى جمعيّتى که انديشه مىکنند!
كه با نزول اين آيه كريمه هنوز شراب بر مسلمانان حلال بود.
2- آيه: «يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِمَا إِثْمٌ كَبِيرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَآ أَكْبَرُ مِن نَّفْعِهِمَا» (بقره 219) يعني: در باره شراب و قمار از تو سؤال مىکنند، بگو: «در آنها زيان بزرگى است؛ و منافعى (از نظر مادى) براى مردم در بردارد؛ (ولى) زيان آنها از نفعشان بيشتر است.
همين آيه، كه پس از نزول آن گروهي از شراب نوشي دست كشيدند و جمعي هم به آن ادامه دادند و نزول آن مقدمه‌اي بر حرمت قطعي شراب در سوره «مائده» است.
3- آيه: « يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَقْرَبُواْ الصَّلاَةَ وَأَنتُمْ سُكَارَى حَتَّىَ تَعْلَمُواْ مَا تَقُولُونَ »«نساء/43» يعني: اى کسانى که ايمان آوردهايد! در حال مستى به نماز نزديک نشويد، تا بدانيد چه مىگوييد.
اين آيه دلالت بر حرام بودن شراب نمي کند، بلکه نوعي ارشاد است تا مسلمانان درهنگام نزديک شدن نماز شراب نخورند تا خشوع آنها در نمازشان ازبين نرود.
4- اما بعد از مدتي که قوت ايمان در قلبهايشان رسوخ يافت و آمادگي بيشتري پيداکردند، الله تعالي حکم اين آيات را بوسيله ي نازل کردن آيه ي زير نسخ نمودند:
«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالأَنصَابُ وَالأَزْلاَمُ رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ» (مائده 90)
يعني: اى کسانى که ايمان آوردهايد! شراب و قمار و بتها و ازلام [نوعى بختآزمايى]، پليد و از عمل شيطان است، از آنها دورى کنيد تا رستگار شويد!
كه شراب و قمار... رابه طور قطع تحريم كرد.
حق تعالي با چندين تأكيد، شراب و قمار را حرام اعلام كرد: تأكيد اول اين كه: آنها را در رديف پرستش بتان قرار داد. تأكيد دوم اين كه: آنها را رجس، يعني نجس معنوي معرفي كرد، هرچند به قول بعضي: در شراب نجاست حسي نيز هست. تأكيد سوم اين كه: آن دو را از عمل شيطان ناميد و روشن است كه از شيطان جز شر خالص سر نمي‌زند. تأكيد چهارم اين كه: مؤمنان را دستور داد تا از آن بپرهيزند، كه اين تعبير در نهي، از معناي (ترك‌كردن) بليغ‌تر است. و نهايتا اين كه: پرهيز از آنها را موجب رستگاري اعلام كرد پس هرگاه پرهيز از آنها رستگاري باشد، روشن است كه ارتكاب آنها، سراسر زيان و خسارت است.
حال به تفسير و ترجمه ي سوري نحل آيه ي 67 مي پردازيم:
«وَمِن ثَمَرَاتِ النَّخِيلِ وَالأَعْنَابِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَكَرًا وَرِزْقًا حَسَنًا إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لِّقَوْمٍ يَعْقِلُونَ»
ترجمه و تفسير:
«و» نيز «از ميوه‌هاي درختان خرما و درختان انگور شرابي مستي‌آور براي خود مي‌گيريد» سكر: شرابي است كه مستي مي‌آورد «و از آن روزي نيكو مي‌گيريد» روزي نيكو؛ تمام چيزهايي است كه از اين دو درخت بر مي‌آيد؛ مانند خرما، شيره، كشمش، سركه و ديگر فرآورده‌ها «قطعا در اين براي مردمي كه تعقل مي‌كنند» در آيات تكويني پروردگار «نشانه‌اي است» روشن بر وجود و يگانگي وي.
و يادآور مي‌شويم كه نزول اين آيه قبل از تحريم شراب بود و اين اولين آيه‌اي است كه از مستي‌آور بودن شراب ياد ميكند. علما گفته‌اند: مقدمه چيني اين آيه در اين اشاره ظريف نهفته است كه خداوند متعال در آن رزق نيكو را به شراب عطف كرده و عطف مقتضي تغاير است. پس اين عطف خود بر اين امر دلالت ميكند كه شراب از رزق نيكو نيست.
والله اعلم
وصلي الله وسلم علي محمد وعلى آله وأصحابه والتابعين لهم بإحسان إلى يوم الدين
سايت جامع فتاواي اهل سنت و جماعت
IslamPP.Com
|
بازگشت به ابتدای
صفحه
بازگشت به نتایج قبل
چاپ
این مقاله
ارسال مقاله به دوستان |
|
|
 |
|
|
|
