قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

کسي که توانايي اداي حج را دارد، بايد فوراً آن را ادا کند؛ به دليل فرموده پيامبر صلى الله عليه و سلم : "من أراد الحج فليتعجل، فإنه قد يمرض المريض، تضل الضالة، و تعرض الحاجة" (صحيح ابن ماجة : 2331)، يعنى: «هر کسي اراده حج کرد، شتاب کند؛ چون امکان دارد مريض شود يا مرکبش را از دست بدهد و اينکه نيازي پيش آيد».

و منظور از توانايى و يا استطاعت در باب حج عبارت است از : علاوه بر سلامت جسمي، مازاد بر مخارج افراد تحت تکفل، مقدار مالي داشته باشد که در رفت و برگشت او را کفايت کند و همچنين امنيت راه.

و دليل شرط بودن سلامتي براي فرضيت حج، حديث ابن عباس است : "أن امرأة من خثعم قالت : يا رسول الله، إن أبي أدرکته فريضة الله في الحج شيخا کبيرا، لايستطيع أن يستوي علي الراحلة، فأحج عنه؟ قال : حجي عنه" (متفق عليه)، يعنى: «زني از قبيله خثعم گفت اي رسول خدا! حج بر پدرم واجب شده است اما او مردي مسن است و نمي‌تواند بر شتر بنشيند آيا به جاي او حج کنم؟ پيامبر صلى الله عليه و سلم فرمود : به جاي او حج کن».

دليل اينکه حج‌کننده بايد مقدار مالي داشته باشد که از نياز او و افراد تحت تکفلش اضافي باشد، فرموده پيامبر صلى الله عليه و سلم است : "کفي بالمرء إثما أن يضيع من يقوت" (صحيح – ابو داود : 1676/111/5)، يعنى: «براي گناهکار شدن شخصي همين کافي است که حق افراد تحت تکفل خود را ضايع کند».

امنيت راه به اين دليل شرط است که اداي حج بدون امنيت موجب ضرر مي‌شود، و شريعت از ضرر در هر صورت نهي کرده است.

و كسى كه حج واجب را ادا كرده باشد و در آينده هنوز استطاعت حج كردن داشته باشد مستحب است كه هر پنج سال حج را ادا كند، پيامبر صلى الله عليه و سلم در حيث قدسى از خداوند اينچنين ميفرمايد: "ان عبدا صححت له جسمه و وسعت عليه في المعيشة تمضي عليه خمسة اعوام لا يمضي الي لمحروم" (صحيح - روايت ابن ابي شيبة و ابن حبان)، يعنى: "بنده اى كه صحت و تندرستى به او عطا كرده ام و در زندگي و معيشتش گشايش داده ام، پنج سال ميگذرد و به سوى من (يعنى حج) نميآيد محروم است"، ابن فرحون در كتاب مناسكش گفت: اين مسئله بر استحباب و تاكيد حج كردن در اين مدت دلالت دارد.

بنابراين در مورد حج، اگر استطاعت باشد زود رفتن به حج واجب است، و سپس اگر در آينده باز هم استطاعت داشته باشد مستحب است كه هر پنج سال يكبار حج كند.

وصلی الله وسلم علی محمد و علی آله و اتباعه الی یوم الدین
سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت
IslamPP.Com