حکم خوردن غذاهاي نذري شيعه در روز عاشورا يا ديگر مناسبات
شماره فتوى 4778
پرسش:
در روز عاشورا غذاهاي نذري پخته ميشود که به غذاهاي امامي مشهور است خوردن اينگونه غذاها چه حکمي دارد؟اين غذاها براي ما اورده ميشود ما به اين نيت که در راه خدا درست شده و از جهتي نعمت خداوند است درست نميدانيم که دور بريزيم و ميخوريم کار ما درست است يا نه؟
پاسخ:
الحمدلله،
يکي از مظاهر ايمان به الله تعالي اينست که براي وي شرک قائل نشوي بدين معني که نه در خالقيت وي و نه در عبوديت وي و نه در صفات و اسمهاي وي شريکي برايش نيابي و قرار ندهي.
اين سه مورد را انواع توحيد سه گانه گويند. و به ترتيب بدانها توحيد ربوبيت که مربوط به خلق کردن الله تعالي است بدين معني که نبايد علاوه بر الله تعالي کسي ديگر را نيز خالق هستي بپنداري ،و دومي توحيد در عبادت است که بدان توحيد الوهيت گويند؛ يعني نبايد علاوه بر الله از کسي ديگر طلب حاجات کني و يا مخلوقي را هر چند بزرگوار باشد را به فرياد بخواني و او را بين خود و خدا واسطه قرار دهي يا براي کسي بجز او قرباني يا نذر کني، و نيز سومي را توحيد در اسماء و صفات گويند بدين معني که نبايد هيچکس را در اسمها و صفتهاي خداوند شريک گرداني.
به طور خلاصه ايمان به الله مستلزم رعايت سه توحيد است:
1- توحيد ربوبيت
2- توحيد الوهيت
3- توحيد اسماء و صفات
اما توحيد الوهيت، يعني خالص کردن عبادت فقط براي خداوند تبارک و تعالي و نبايد در عبادت خويش کسي را با وي شريک کرد و اين جزو اصول دين است و کسي که در عبادت کسي ديگر را با خدا شريک گرداند دچار شرک مي گردد.
لذا چون توحيد الوهيت به عبادات مربوط مي شود، لذا بايستي معني عبادت و انواع آنرا بدانيم:
عبادت در لغت به معني خوار و ذليل و تسليم بودن است.
و از لحاظ شرعي اسم جامعي است كه براي تمام آنچه از سخنان و اعمال ظاهري و باطني كه خداوند آن را دوست دارد و به آن راضي است گفته مي شود.
عملي كه خالص براي خداوند و بر اساس سنت رسول الله صلي الله عليه وسلم نباشد، اعتبار ندارد.
بيان بعضي از انواع عبادت:
انواع عبادت بسيار است. هر عمل صالحي كه به وسيله سخنان يا اعمال ظاهري و باطني انجام شود و خداوند آن را دوست مي‌دارد و به آن راضي است نوعي از انواع عبادتها مي باشد در زير بعضي از نمونه هاي آن ذكر مي شود:
1. دعا: شامل دعاي درخواست و دعاي عبادت مي باشد. الله تعالي مي فرمايد:{فَادْعُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ} غافر 14. «خداوند را در حالي بخوانيد كه دين را برايش خالص كرده ايد» و مي‌فرمايد: {وَأَنَّ الْمَسَاجِدَ لِلَّهِ فَلَا تَدْعُوا مَعَ اللَّهِ أَحَدًا} جن 18.«مساجد از آن خداست با خداوند كسي ديگر را نخوانيد» و مي فرمايد:{وَمَنْ أَضَلُّ مِمَّنْ يَدْعُو مِنْ دُونِ اللَّهِ مَنْ لَا يَسْتَجِيبُ لَهُ إِلَي يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَهُمْ عَنْ دُعَائِهِمْ غَافِلُونَ**وَإِذَا حُشِرَ النَّاسُ كَانُوا لَهُمْ أَعْدَاءً وَكَانُوا بِعِبَادَتِهِمْ كَافِرِينَ} احقاف 5- 6.«و كيست گمراهتر از آن كسي كه به جاي خداوند كسي را مي خواند كه تا روز قيامت به او پاسخ نمي دهد و آنها از دعايشان بي خبرند. و هنگامي كه مردم محشور گردند دشمنان آنها باشند و به عبادت آنها كافرند».
پس كسي كه از غير خداوند به چيزي كه جز خداوند بر آن قادر نيست، درخواست كند او مشرك و كافر است و فرقي نمي كند كه درخواست شده زنده يا مرده باشد. و هركس از زنده اي بر آنچه بر انجام آن قادر است درخواست نمايد مثلاً مي گويد: اي فلاني به من غذا بده يا اي فلاني مرا سيراب كن و مانند اينها، مشكلي بر آن مترتب نمي گردد. و هركس از مرده يا غائبي درخواست نمايد، او مشرك است زيرا مرده و غايب نمي توانند به مانند اين كار را انجام دهند.
دعا دو نوع است دعاي درخواست و دعاي عبادت.
دعاي درخواست اين است كه از نيكي هاي دنيا و آخرت از خداوند درخواست نمايد و در دعاي عبادت تمام چيزهاي ظاهري و باطني كه باعث نزديكي به خدا مي گردد در آن داخل مي شود. زيرا عبادت كننده براي الله با زبان قال و حال از پروردگارش قبولي آن عبادت، و پاداش آن را درخواست مي‌كند.
و تمام آنچه در قرآن از امر و نهي كردن دعا از غير خداوند وارد است بر ثنا و ستايش دعاكنندگان كه شامل دعاي درخواست و دعاي عبادت مي شود، مي باشد.
- 4،3،2- . محبت، ترس و اميد: از اركان عبادت هستند.
1. توكل: و آن اعتماد كردن بر چيزي است.
توكل بر خدا يعني اختيار كامل امر را به خداوند متعال واگذار و بر او اعتماد و اطمينان كردن همراه با بكار بردن اسباب مباح براي بدست آوردن منافع و دور كردن ضرر و زيانها. الله تعالي مي فرمايد:{وَعَلَي اللَّهِ فَتَوَكَّلُوا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ} مائده 23.«اگر مؤمن هستيد به خداوند توكل كنيد» و مي فرمايد:{وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَي اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ} طلاق 3. «هركس به خداوند توكل كند او را كفايت است».
8،7،6. رغبت، رهبت و خشوع:
رغبت: يعني دوست داشتن رسيدن به آنچه محبوب مي پسندد.
رهبت يعني نتيجه ترسي كه فرار از امر ترسناك است.
خشوع: يعني خضوع براي عظمت خداوند به گونه اي كه تسليم اوامر كوني و شرعي مي باشد. الله تعالي در بيان اين سه نوع از عبادت مي فرمايد:{إِنَّهُمْ كَانُوا يُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَيَدْعُونَنَا رَغَبًا وَرَهَبًا وَكَانُوا لَنَا خَاشِعِينَ} انبياء 90. «آنها در كارهاي نيك شتاب مي نمودند و ما را از روي رغبت و بيم مي خواندند و در برابر ما خاشع بودند».
9. خشيت: ترسي است مبني بر علم به عظمت و كمال قدرت كسي كه از او مي ترسد. الله تعالي مي فرمايد:{فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِي} بقره 150.«از آنها نترسيد و از من بترسيد»{فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ} مائده 3.« از آنها نترسيد و از من بترسيد».
10. توبه: بازگشت به سوي الله تعالي با انجام دادن اوامر خداوند و دوري از معصيتها. الله تعالي مي فرمايد:{وَأَنِيبُوا إِلَي رَبِّكُمْ وَأَسْلِمُوا لَهُ} زمر 54. «به سوي پروردگارتان برگرديد و تسليم او شويد».
11. استعانه: يعني طلب كمك از الله تعالي براي تحقق امور دين و دنيا. الله تعالي مي فرمايد:{إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ} «تنها تو را مي پرستيم و تنها از تو ياري مي خواهيم» و رسول الله صلي الله عليه وسلم در وصيتش به ابن عباسب مي فرمايد:|إِذَا اسْتَعَنْتَ فَاسْتَعِنْ بِاللَّهِ| «هنگامي كه ياري خواستي از الله بخواه». ترمذي (2516)
12. استعاذه: درخواست پناه دادن و حمايت كردن او در برابر كارهاي ناپسند است. الله تعالي مي فرمايد:{قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ**مِنْ شَرِّ مَا خَلَقَ} «بگو پناه مي برم به پروردگار سپيده دم از شر و بدي آنچه خلق كرد» و مي فرمايد:{قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ**مَلِكِ النَّاسِ**إِلَهِ النَّاسِ**مِنْ شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ} «بگو پناه مي برم به پروردگار مردم، پادشاه مردم، معبود مردم از شر و بدي وسوسه كننده نهاني.»
13. استغاثه: طلب فرياد رسي فوري است و آن نجات دهنده از سختي و هلاكت است. الله تعالي مي فرمايد:{إِذْ تَسْتَغِيثُونَ رَبَّكُمْ فَاسْتَجَابَ لَكُمْ} انفال 9. «زماني كه پروردگارتان را به فرياد مي طلبيديد دعاي شما را اجابت كرد».
14. ذبح و قرباني: گرفتن جان با ريختن خون به شيوه مخصوص كه تقرب به سوي خداست. الله تعالي مي فرمايد:{قُلْ إِنَّ صَلَاتِي وَنُسُكِي وَمَحْيَايَ وَمَمَاتِي لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ} انعام 162. «بگو نماز، قرباني، زندگي و مرگم براي الله پروردگار عالميان است» و مي فرمايد:{فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْ} كوثر 2.«براي پروردگارت نماز بخوان و قرباني كن».
15. نذر: شخص خودش را به چيزي يا طاعتي براي خدا كه واجب نيست ملزم مي كند يا نذر مي کند فلان عمل را بخاطر الله انجام دهد. الله تعالي مي فرمايد:{يُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَيَخَافُونَ يَوْمًا كَانَ شَرُّهُ مُسْتَطِيرًا} انسان 7. «به نذر وفا مي كردند و از روزي كه شر آن فراگير است مي ترسند».
اينها نمونه اي از انواع عبادت هستند و تمام آنها تنها حق الله تعالي مي باشد و جايز نيست چيزي از آن را براي غير خداوند بكار برد.
عبادت بر حسب انجام آن به وسيله اعضا به سه دسته تقسيم مي‌شوند:
دسته اول: عبادتهاي قلب مانند: محبت، خوف، اميد، توبه، خشيت، ترس، توكل و مانند آن.
دسته دوم: عبادتهاي زبان مانند حمد، لا اله الا الله، تسبيح، استغفار، تلاوت قرآن، دعا و مانند آن.
دسته سوم: عبادتهايي كه به وسيله اعضا مانند نماز، روزه، زكات، حج، صدقه، جهاد و مانند آن انجام مي گيرد.
حال با توجه به مطالب فوق، دريافتيم که نذر يکي از انواع عبادات است که لازم و ضروري است که فقط و فقط و خالصانه براي الله تعالي نذر شود و احدي نبايد در اين عبادت شريک خداوند قرار گيرد.
حال اگر کسي نذري را براي غير خدا قرار داد يا هم براي خدا و هم براي غير خدا قرار بدهد، بدون ترديد مرتکب شرک در عبادت شده است زيرا کسي غير از خدا را شريک نذر کرده است.
بنابراين نذوري که براي امامان يا اهل بيت صورت مي گيرد ، شرک است و جايز نيست که مسلمان از آن نذور استفاده کند و متاسفانه بسياري از شيعيان امروزه در مراسمات مختلف خود اقدام به پخش نذري که بمناسبت امامان خود کرده اند، مي کنند و لذا استفاده از آن نذريها نه تنها جايز نبوده بلکه مسلمان موحد بايستي به نشانه ي برائت از آن ، از استعمال آن نذور پرهيز کند.
والله اعلم
وصلي الله وسلم علي محمد و علي آله و اتباعه الي يوم الدين
سايت جامع فتاواي اهل سنت و جماعت
IslamPP.Com
بازگشت به ابتدای
صفحه
بازگشت به نتایج قبل
چاپ
این مقاله
ارسال مقاله به دوستان
