قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

بدعت گريه و خودزني

عبدالحسين شرف الدين موسوي كتابي موسوم به المجالس الفاخرة في ماتم العترة الطاهرة تأليف كرده و طبق عادت هميشگي خود، به دفاع از بدعت و خرافات عبادتي شيعه پرداخته و همچنان كه از نام كتابش پيدا است با آب و تاب بسيار، مسئله بر پا داشتن مجلس عزا  را ذكر كرده و تلاش كرده گريه كردن پيامبر، ‌بر مرگ پسرش ابراهيم را وسيله ايي جهت مهر تأييد گذاشتن به مجلس عزا و ماتم شيعه قرار دهد.[1]
بله چشمان پيامبرصلى الله عليه وسلم پر اشك بود اما آيا آنچه را كه شيعه در عزاداريهاي خود  انجام مي دهند، ‌انجام داد؟ آيا براي شهادت عمويش حمزه رضي الله عنه  سالروزي گذاشت تا هر ساله مردم را جمع كرده و مانند آخوندهاي شيعه خود را به گريه بزند تا آنها نيز گريه كنند؟ و آيا مجالسي كه موسوي از آنها نام برده مجلس قليان و سيگار و چاي و قهوه بود؟
در بخشي ديگر از كتابش مي گويد: اخلاق و روش ائمه بر گريه و زاري و خود زني مداومت داشته وبه دوستان خود توصيه مي كردند كه مراسم عزا و غم و اندوه براي امام حسين هميشه بر پا شود و نسل پس از نسل ،‌ اين ماتم و حزن را تازه كنند.[2]
و همچنين در دفاع از خود در مقابل كساني كه شيعه را بخاطر گريه و زاري و عزا،‌سرزنش مي كنند،‌مي گويد: اگر ملامت كننده احمق مي دانست كه ماتم ما براي اهل بيت چه نصرت  و ياري بزرگي براي آنان و چه جنگ ويرانگري عليه دشمنانشان است، ‌در مقابل غم و اندوه ما سر تعظيم فرود مي آوردند.[3]
و بزرگترين فلسفه و حكمت و راز مجالس ماتم و عزاي ما همين است و به همين خاطر است كه نسل پس از نسل آن را ادامه مي دهيم.[4]
ما نيز در جواب مي گوئيم: شريعت مقدس اسلام اين گريه و زاريهاي شما را منع كرده و از آن نهي مي كند و اين نهي و منع در روايات ما  و شما مشهود است و من در اينجا رواياتي از كتب شيعه را نقل مي كنم:
1-       محمد بن علي بن حسين،‌عالمي كه نزد شيعه به شيخ صدوق مشهور است مي گويد: يكي از احاديث پيامبر كه تا حال ذكر نگشته اين است كه: (ألنياحة من عمل الجاهلية) نوحه خواني و گريه و زاري از كارهاي دوران جاهليت است.[5]
2-       امام صادق از پدرانش نقل مي كند كه (نهي رسول الله صلى الله عليه وسلم عن الرّنة عند المصيبة و نهي عن النياحة و الاستماع اليها)[6] پيامبر اكرم از گريه كردن با آواز بلند و نوحه خواني و گوش دادن به آن نهي فرمود.
3-       پيامبر اكرم صلى الله عليه وسلم مي فرمايد: (صوتان ملعونان يبغضهما الله: اعوال عند مصيبة و صوت عند نعمة يعني النوح و الغناء)[7] دو صدا ملعون اند و خدا از آنها متنفر و بيزار است: صداي گريه و زاري و شيون و نوحه به هنگام مصيبت و صدايي به هنگام شادي يعني نوحه خواني در ماتم و عزا و آواز به هنگام شادي.
4-                ابي عبدالله مي فرمايد: داد و فرياد و نوحه خواني براي ميت جايز نيست و لازم ندارد اما مردم نمي دانند.[8]
5-       در نامه امام علي به رفاعه پسر شداد آمده كه: مواظب باش در شهري كه مردم از تو حرف شنوي دارند (در آن حكومت مي كني) هرگز اجازه ندهي كه نوحه خواني بر مرده انجام شود.[9]
6-                امام صادق مي فرمايد: كسي كه به هنگام مصيبت با دستش بر رانهايش بزند اجرش باطل گشته است.[10]
7-       ابي عبدالله مي فرمايد: داد و فرياد و گريه و نوحه بر مرده لازم نيست و نبايد صاحب عزا لباس پاره كند (سينه چاك كند).[11]
8-       همچنين وقتي جعفر ابن ابي طالب به شهادت رسيد، ‌ايشان به فاطمه فرمودند: به كلمات ذليلي و مرگ و واويلا و غم و اندوه صدايت را بلند نكن.[12]
9-       ابو سعيد خدري مي فرمايد: (إن رسول الله لعن النائحة و المستمعة) پيامبر اكرم بر نوحه خوان و همچنين كسي كه به نوحه خواني گوش فرا دهد، ‌لعن و نفرين فرستاده است.[13]
10-     ابو جعفر مي فرمايد: شديدترين ناشكيبايي و بي صبري،‌گريه با صداي بلند و داد وفرياد و نوحه خواني و كوبيدن بر صورت و سينه و كندن موي سر است و هر كس كه نوحه خواني كند صبر و شكيبايي را ترك كرده و راهي جز راه راست را گرفته است.[14]
در رد و نهي و منع خود زني و سينه زني شيعه در حسينيه ها و عزاداري هايشان نيز احاديث بسيار زيادي در كتب اهل تشيع آمده كه بعضي را نقل مي كنيم:
1-            ابوالمقدام مي فرمايد: از ابوالحسن و ابو جعفر شنيدم كه در تفسير آيه (و لا يعصينك في معروف) و لا تنادي بالويل و لا تقيمن علي نائحة ثم قال هذا هو المعروف الذي قال الله فيه و لا يعينك في معروف[15] اگر من مُردم بخاطر مرگ من صورتت را پاره نكن،‌ موي سرت را نكَن،‌ و با صداي بلند و داد و فغان بر من گريه نكن و نوحه خوان را بر سر جنازه من نياور، ‌سپس فرمود: كار نيكي كه خداوند دستور فرموده كه در آن از من سرپيچي نكنيد، ‌همين است.
2-            ابي عبدالله نيز در تفسير آيه مذكور مي فرمايد: كار نيكي كه خداوند امر به اطاعت از آن فرموده اين است كه (به هنگام مصيبت) لباس پاره نشود، ‌صورتها را نزنند و نوحه  خواني و واويلا راه نيانداخته و به نزد قبر اقامت نكنند.[16]
3-            همچنين روايتي كه در فصل گذشته از ابي جعفر روايت شده كه فرمود: شديدترين ناشكيبائي و بي صبري گريه با صداي بلند و داد و فغان و نوحه خواني و كوبيدن بر صورت و سينه و كندن موي سر است.[17]
4-            امام حسين به خواهرش زينب توصيه كرد كه: خواهرم تو را به خدا سوگند مي دهم و خواهش مي كنم به سوگند و توصيه ام عمل كن. اگر من مردم لباست را پاره نكرده و بر مرگ من واويلا و داد و فرياد راه نيانداز.[18]
5-                            و در جايي ديگر مي فرمايد: كسي كه به هنگام مصيبت بر صورت خود كوبيده و سينه را پاره كند از ما نيست.[19]
شيعه در ماه محرم به عنوان عزاداري امام حسين، لباس سياه مي پوشند نمي دانم كه فرموده امام علي را نمي دانند يا خود را از دانستن آن به ناداني زده اند كه مي فرمايد: لباس سياه نپوشيد زيرا كه لباس مخصوص فرعون است.[20]
فردي از امام صادق در رابطه با پوشيدن كلاه سياه پرسيد،‌ ايشان در جواب فرمودند: با كلاه سياه نماز نخوان زيرا كه لباس اهل جهنم است.[21]
و همچنين مي فرمايد: نزد هيچ قبري اقامت نكنيد،‌ لباس سياه نپوشيد و موي سر را پخش نكنيد.[22]
امام صادق از پيامبر روايت مي كند كه فرمود: (لا تلطمن وجهاً و لا تنتفن شعراً‌و لا تشققن جيباً و لا تسودن ثوباً) بر صورت خود نكوبيد،‌ موي سرتان را نكنيد،‌سينه ها را پاره نكرده و لباسها را سياه نكنيد.[23]
شنيدم كه يك سخنران شيعه پاكستاني از خود زني و سينه زني دفاع مي كرد و براي صحت گفته هايش به اين آيه قرآن استناد مي كرد كه مي فرمايد: (فأقبلت امرأته في صرّة فصكت وجهها و قالت عجوز عقيم)الذاريات/29 وقتي ملائك مأمور خدا به منزل ابراهيم آمده و خبر حاملگي همسرش را به وي دادند، همسرش با تعجب جيغ كشيد و بر صورت خود كوبيد و گفت (اي واي) من پيرزني نازا هستم (مگر مي شود كه حامله شوم؟) ما نيز در جواب مي گوئيم اولاً: بر فرض صحت تفسير وبرداشت آن سخنران شيعه از آيه مذكور،‌ هرگز از آيه فهم نمي شود كه خداوند عمل همسر ابراهيم را پسنديده و از آن مدح مي كند، همچنان كه از آيه پيدا است او گفت: من پيرزني نازا هستم و (اين تعجب از قدرت و بشارت الهي) را شرع نمي پسندد. دوماً: سخنران مذكور خود را از تفسير امامانش در رابطه با آن آيه به ناداني زده چون درتفسير قمي آمده همسر ابراهيم در ميان جماعتي جيغ كشيد و هنگام شنيدن مژده حاملگي به صورت خود كوبيد.[24]
ابوعلي ابن الحسن در تفسير مجمع البيان مي گويد: همسر ابراهيم از شدت تعجب انگشتان دستش را جمع كرد و بر پيشانيش زد.[25]
ملا محسن فيض كاشاني مي گويد: در حالت تعجب با انگشتان دستش بر پيشاني خود زد.[26]
سوماً: آقاي سخنران چون صفت امانتداري علمي را نداشت، رواياتي را كه ما از كتب معتبر شيعه آورده ايم،‌ مخفي كرده و نقل نمي كرد به اين آيه استناد مي كرد تا بلكه بتواند در صحت حديث صحيح (ليس منا من لطم الخدود و شق الجيوب و دعا بدعوي الجاهلية) شك وارد كند كه مي فرمايد: كسي كه بر صورت خود كوبيده، ‌سينه را پاره كرده و مانند دوران جاهليت واويلا و آه و فغان كند از ما نيست.[27]
آيا او روايت مهمترين مجتهدشان مجلسي از امام صادق را نديده كه مي گويد: پيامبر اكرم صلى الله عليه وسلم از واويلا و داد و فغان به هنگام مصيبت و همچنين از نوحه خواني و گوش فرا دادن به آن و كوبيدن بر صورت نيز نهي فرمود.[28]
پس وصيت امام جعفر صادق به هنگام مرگش چي شد كه فرمود: بخاطر مرگ من صورت خود را نزده و لباس هايتان را پاره نكنيد (سينه چاك نكنيد).[29]
از پيامبر پرسيدند چه چيزي باعث باطل شدن اجر و پاداش انسان مي شود؟ فرمود: (تصفيق الرجل بيمينه علي شماله و الصبر عند الصدمة الأولي من رضي فله السخط) به هنگام مصيبت دست راست را بر چپ زدن باعث آن مي شود براستي كه صبر و شكيبايي به هنگام مصيبت بهتر است و كسي كه به ناشكيبايي راضي باشد نارضايتي خدا براي او است.[30]
پس اگر دست راست را بر چپ زدن باعث باطل شدن اجر و پاداش انسان باشد، ‌به طريق الأولي بر صورت كوبيدن و سينه دريدن در اين تحريم سهم بيشتري دارد.
و آيا روايت ديگر مجلسي از ابي عبدالله را نمي دانست كه مي گويد: نمي دانم در ميان اين سه نفر جرم كدامشان سنگين تر است كسي كه به هنگام مصيبت مردم، بدون پوشيدن جبه و عبا پشت سر جنازه راه بيافتد،‌ كسي كه به هنگام مصيبت دستش را بر رانش مي كوبد يا كسي كه مي گويد: با وي مهربان باشيد.[31]


[1] - المجالس الفاخرة ص11.
[2] - المجالس الفاخرة ص17.
[3] - پيامبر اكرم صلى الله عليه وسلم مي فرمايد: عينان لا تمسهما النار ابداً‌عين بكت من خشية الله و عين باتت تحرس في سبيل الله دو چشم،‌آتش جهنم را احساس نمي كنند: چشمي كه از ترس خدا گريه كرده باشد و چشمي كه در راه خدا نگهباني داده باشد. چرا نفرمود: چشمي كه در حسينيه ها و مراسم عزا و ماتم گريه كند؟ (مؤلف)
[4] - المجالس الفاخرة 36-37.
[5] - وسائل الشيعه ج12 ص915؛‌ بحار الأنوار ج82 ص103.
[6] - وسائل الشيعه ج2 ص915.
[7] - مستدرك الوسائل نوري ج1 ص144؛ بحار الأنوار ج82 ص101.
[8] - وسائل الشيعه ج2 ص916؛ ‌اصول كافي ج3 ص226؛ ‌الوافي ج12 ص88.
[9] - مستدرك الوسائل ج1 ص144.
[10] - وسائل الشيعه ج2 ص914.
[11] - اصول كافي ج3 ص225؛‌ وسائل الشيعه ج2 ص916.
[12] - من لا يحضره الفقيه ج1 ص112؛ الوافي ج13 ص88؛ ‌وسائل الشيعه ج2 ص915.
[13] - مستدرك الوسائل ج1 ص144.
[14] - اصول كافي ج3 ص223؛ ‌وسائل الشيعه ج2 ص915؛ ‌بحار الأنوار ج82 ص76.
[15] - وسائل الشيعه ج2 ص915-916؛‌ مستدرك الوسائل ج1 ص144.
[16] - تفسير نور الثقلين ج5 ص308؛‌ مستدرك الوسائل ج1 ص144.
[17] - سند اين روايت در صفحه 6 گذشت.
[18] - مستدرك الوسائل ج1 ص144.
[19] - مرجع سابق.
[20] - من لا يحضره الفقيه ج11 ص163؛‌ وسائل الشيعه ج2 ص287.
[21] - من لا يحضره الفقيه ج1 ص162؛‌ وسائل الشيعه ج2 ص281.
[22] - تفسير نور الثقلين ج5 ص308؛ ‌مستدرك الوسائل ج1 ص124.
[23] - تفسير صافي ج5 ص166؛‌ تفسير نور الثقلين ج5 ص307.
[24] - تفسير قمي ج2 ص303.
[25] - مجمع البيان ج27 ص16.
[26] - تفسير صافي ج5 ص71.
[27] - صحيح الجامع الصغير ج5 ص102.
[28] - بحار الأنوار ج82 ص104.
[29] - بحار الأنوار ج82 ص101.
[30] - بحار الأنوار ج82 ص93.
[31] - بحار الأنوار ج82 ص79.

از کتاب:
شيعه  و حسينيه ها، (ترجمه کتاب الشيعة و الحسينيات)، تأليف: شيخ عبدالله عبدالعزيز
 
مصدر:
دائرة المعارف شبکه اسلامی
IslamWebPedia.Com