قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

فساد عقائد مصنفان اثنی عشری و راویان دین آنها
 
مطلب اول
 بیان موضوع: فساد عقائد مصنفان اثنی عشری و راویان دین آنها
برخی از علمای شیعه، نویسندگان کتابهای مورد اعتماد شیعه را متهم به فساد عقیده نموده و کتابهایشان را غیر قابل استدلال می‎دانند و این علاوه بر اتهام سابقی است که متوجه راویان بود.
شکی نیست که بزرگترین طعنه‎هایی که متوجه سران مذهب شیعه شده است، از جانب خود علمای شیعه می باشد. شیخ الطائفه طوسی – چنانچه شیعیان او را به این نام می نامند و مصنف نیمی از کتب اربعه مورد اعتماد شیعه(م406ﻫ) – می گوید: هرگاه یکی از مصنفان و اصحاب اصول را ذکر کردم لازم است اشاره نمایم به تعدیل و تجریح‎هایی که در مورد آنها گفته شده است و اینکه آیا به روایت وی اعتماد می شود یا نمی شود و اعتقاد او را بیان کنم که آیا موافق حق است یا مخالف آن؛ زیرا بسیاری از مصنفان اصحاب ما و نویسندگان اصول، دارای مذاهب فاسدی هستند، گرچه کتبشان مورد اعتماد می باشد[1].
پس وی بسیاری از مصنفان شیعه را به این متهم می کند که مذاهب فاسدی دارند و سپس اظهار می دارد که کتبشان مورد اعتماد است. اگر چنین افرادی روایات صحیحی را روایت می کنند و عقیده آنان صحیح نیست، چگونه می توان از او انتظار داشت که عقائد دیگران را صحیح کند و اگر روایات فاسد را روایت می کند، چگونه این فساد از وی پذیرفته می‎شود؟!
شریف مرتضی مصنفان شیعه را ردّ کرده و آنها را به این متهم می کند که قابل استدلال نیستند و علیه آنان گواهی می دهد که دلایلی را که با آن، دین خود را ثابت می کنند، نمی شناسند و مصنفات آنان صلاحیت این را ندارد که به عنوان حجت دینی مورد استفاده قرار بگیرند. پس در این صورت حجتهای دینی از کجا أخد می شوند اگر احادیثی که محدثان شیعه روایت می‎کنند، غیر قابل استدلال هستند؟! شریف مرتضی می گوید: مصنفات اصحاب حدیث از شیعه را رها کنید، زیرا کسی از آنان اهل استدلال نیست و کسی از آنها معنای حجت و دلیل را نمی شناسد و کتبشان هم برای استدلال وضع نشده است[2].
این اشاره‎ای سریع بود به حکم بعضی از علمای شیعه در مورد مصنفان اصول شیعه اثنی عشری. در مبحث آتی توضیحاتی را در مورد آن خواهیم داشت.
 
مطلب دوم
نگاهی به موضوع فساد عقائد مصنفان اثنی عشری و راویان دین آنها
در مطلب سابق سخن دو نفر از علمای متقدم شیعه در تأکید بر دو قضیه ذکر شد که عبارتند از:
1- بسیاری از مصنفان کتب شیعه، دارای عقائد فاسدی هستند.
2- در میان مصنفان کتب روایت، کسی وجود ندارد که سخن وی قابل استدلال باشد، بلکه حتی حجت و دلایلی را که با آن عقیده‎اش را یاری نماید، نمی شناسند.
شکی نیست که این طعن شدیدی بر مؤلفان شیعه است. مؤلفان مورد اعتماد شیعه عبارتند از:
*طوسي مؤلف دو کتاب از کتب مورد اعتماد شیعه، یعنی: تهذيب الأحكام والاستبصار.
* ابن بابويه معروف به «صدوق» مؤلف كتاب فقيه من لا يحضره الفقيه.
* كليني مؤلف كتاب الكافي.
پس آیا عقائد این افراد فاسد است؟! و آیا سخن این افراد قابل استدلال نیست و آیا در میان آنان کسانی هستند که دلایل را نمی شناسند؟!
طوسی گرچه یکی از مؤلفان کتب اربعه است، لکن عبارت و سخن وی تقریباً اشاره به نویسندگان دیگر کتب اربعه دارد، زیرا وی می‎گوید: بسیاری از مصنفان اصحاب ما و نویسندگان اصول، دارای مذاهب فاسدی هستند، گرچه کتبشان مورد اعتماد می باشد. در آن تاریخ و بعد از آن اشخاصی غیر از این افراد سراغ نمی روند که کتاب‎هایشان مورد اعتماد نباشد و خود طوسی یکی از این افراد است. پس منظور طوسی از لفظ «بسیاری» چه کسی غیر از این افراد می تواند باشد؟!
عقیده عینکی است که انسان به وسیله آن به حیات و زندگان می‎نگرد. پس اگر این عینک فاسد باشد، حیات نیز فاسد می‎شود و اگر عقیده امینان بر روایت دین یا تدوین آن فاسد باشد، این موضوع بر همه جوانب دین منعکس می گردد. وقتی که عقیده عالم فاسد باشد حال آنکه او دین را روایت کرده و برای مردم نقل می کند و عقیده‎اش را با روایات خود صحیح نکرده است، چگونه عقائد دیگران را صحیح می کند؟
شریف مرتضی آن افراد را نام برده است و عبارتند از اصحاب حدیث شیعه؛ زیرا وی می‎گوید: مصنفات اصحاب حدیث از شیعه را رها کنید، زیرا کسی از آنان اهل استدلال نیست و کسی از آنها معنای حجت و دلیل را نمی شناسد و کتبشان هم برای استدلال وضع نشده است.
این سه نفر که در عصر وی می باشند، اصحاب حدیث شیعه هستند. بنابراین چگونه اعتماد کنیم به کسی که حجت و دلیل را نمی شناسد؟!


[1]- الفهرست ص:32.
[2]- رسائل الشريف المرتضى 1 /27، و نک: مدخل إلى فهم الإسلام، يحيى محمد ص:393.

از کتاب:
منابع شیعه در میزان نقد علمی،  نویسنده: پروفسور احمد بن سعد حمدان الغامدی (استاد دانشگاه ام القری ـ دانشكده عقیده)
 
مصدر:
دائرة المعارف شبکه اسلامی
IslamWebPedia.Com