قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

بهشت و جهنم، صفت آنها و كيفيت ايمان و دليل بر وجود آن دو

بسم الله الرحمن الرحيم
الحمدلله رب العالمین و الصلاة و السلام علی رسول الله و علی آله و اصحابه الی یوم ‏الدین و اما بعد‏:‏
از جمله چيزهايي كه واجب است به آن معتقد بود و ايمان داشت، بهشت و جهنم است.
بهشت محل پاداش گرفتن است براي كسي كه خداوند را فرمانبري كرده است و جايگاه آن در آسمان هفتم كنار سدرة المنتهي است. الله تعالي مي فرمايد:{وَلَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرَى**عِنْدَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهَى**عِنْدَهَا جَنَّةُ الْمَأْوَى}( نجم 13- 15)
«قطعاً بار ديگر او را نزد سدرة المنتهي ديده است همانجا كه جنة المأوي است».
بهشت صد درجه دارد و فاصله بين هر درجه با ديگري به اندازه فاصله بين زمين و آسمان است همانگونه كه در صحيح بخاري از ابوهريره رضی الله عنه روايت مي كند كه رسول الله صلی الله عليه وسلم مي فرمايد:«إِنَّ فِي الْجَنَّةِ مِائَةَ دَرَجَةٍ أَعَدَّهَا اللَّهُ لِلْمُجَاهِدِينَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ مَا بَيْنَ الدَّرَجَتَيْنِ كَمَا بَيْنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ» «بهشت صد درجه دارد كه خداوند آن را براي مجاهدين در راهش آماده كرده است. بين هر دو درجه از آن به اندازه فاصله بين آسمان و زمين است». بخاري (2790) 
بالاترين قسمت بهشت، فردوس است كه بر بالاي آن عرش قرار دارد و از آن رودهاي بهشت جاري مي شوند كما اينكه در حديث سابق از ابوهريره اينگونه آمده كه پيامبر فرمود:«فَإِذَا سَأَلْتُمُ اللَّهَ فَاسْأَلُوهُ الْفِرْدَوْسَ فَإِنَّهُ أَوْسَطُ الْجَنَّةِ وَأَعْلَى الْجَنَّةِ فَوْقَهُ عَرْشُ الرَّحْمَنِ وَمِنْهُ تَفَجَّرُ أَنْهَارُ الْجَنَّةِ» «هرگاه شما چيزي از خداوند خواستيد فردوس را از او بخواهيد كه آن بهترين جاي بهشت و بالاترين آن است و بالاي آن عرش رحمان قرار دارد كه از آن رودهايي جاري مي شوند».
بهشت همانگونه كه در حديث سهل بن سعد س كه در صحيح بخاري آمده، هشت دروازه دارد. در آن رسول الله صلی الله عليه وسلم مي فرمايد:«فِي الْجَنَّةِ ثَمَانِيَةُ أَبْوَابٍ فِيهَا بَابٌ يُسَمَّى الرَّيَّانَ لَا يَدْخُلُهُ إِلَّا الصَّائِمُونَ» «بهشت هشت دروازه دارد. در آن دري وجود دارد كه الريان ناميده مي شود و جز روزه داران از آن داخل نمي گردند» صحيح بخاري (3257) .
و خداوند براي اهل بهشت در آن نعمتهايي آماده كرده كه نه چشمي ديده، نه گوشي شنيده و نه به قلب كسي خطور كرده است.
اما جهنم محل مجازات ابدي براي كافران و مشركان و منافقاني كه داراي نفاق اعتقادي هستند، مي باشد و محل كساني از گنهكاران موحد كه خداوند بخواهد به اندازه گناهانشان آنها را مجازات كند سپس سرانجام به سوي بهشت بفرستد، مي باشد. الله تعالي مي فرمايد:{إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَنْ يَشَاءُ}( نساء 48)
«خداوند از اينكه براي او شريك قرار داده مي شود را نمي بخشد و جز آن براي هركس كه بخواهد مي بخشد»
و جايگاه آن در زمين مي باشد كه هفت دروازه است همانگونه كه از ابن عباسم نقل شده است. جهنم منازلي دارد كه بعضي از بعضي ديگر پست تر و پايين تر هستند.
عبدالرحمن بن اسلم مي‌گويد:(درجات الجنة تذهب علوا ودرجات النار تذهب سفولا، وأسفل الدركات هي دار المنافقين كما قال تعالى:{إِنَّ الْمُنَافِقِينَ فِي الدَّرْكِ الْأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ}( نساء 145)، وللنار سبعة أبواب، قال تعالى:{لَهَا سَبْعَةُ أَبْوَابٍ لِكُلِّ بَابٍ مِنْهُمْ جُزْءٌ مَقْسُومٌ}( حجر 44)، ونار الدنيا جزء من سبعين جزءا من نار جهنم على ما جاء في حديث أبي هريرة الذيَ أخرجه الشيخان عن النبي صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلِّم قال:«نَارُكُمْ جُزْءٌ مِنْ سَبْعِينَ جُزْءًا مِنْ نَارِ جَهَنَّمَ» «درجات بهشت رو به بالا و درجات جهنم رو به پايين هستند. پايين ترين درجه محل منافقين است. همانگونه كه الله تعالي مي فرمايد:{إِنَّ الْمُنَافِقِينَ فِي الدَّرْكِ الْأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ}«منافقين در پايين ترين درجه جهنم قرار دارند» براي جهنم هفت دروازه است. الله تعالي مي فرمايد:{لَهَا سَبْعَةُ أَبْوَابٍ لِكُلِّ بَابٍ مِنْهُمْ جُزْءٌ مَقْسُومٌ} «براي آن هفت دروازه است كه براي هر در آن قسمت مشخص شده اي وارد مي شوند» وآتش دنيا يك‌هفتادم آتش جهنم است بر اساس آنچه ابوهريرهس از پيامبر صلی الله عليه وسلم روايت مي كند:«نَارُكُمْ جُزْءٌ مِنْ سَبْعِينَ جُزْءًا مِنْ نَارِ جَهَنَّمَ» «آتش شما يك هفتادم آتش جهنم است»». بخاري (3265) ، و مسلم (871) .
ايمان به بهشت و جهنم به وسيله سه چيز تحقق مي يابد:
اول اينكه: اعتقاد قطعي داشته باشيم كه آن دو حق هستند و بهشت منزلگاه اهل تقوا و جهنم جايگاه كافران و منافقين است. الله تعالي مي فرمايد:{إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بِآيَاتِنَا سَوْفَ نُصْلِيهِمْ نَارًا كُلَّمَا نَضِجَتْ جُلُودُهُمْ بَدَّلْنَاهُمْ جُلُودًا غَيْرَهَا لِيَذُوقُوا الْعَذَابَ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَزِيزًا حَكِيمًا**وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا}( نساء 56 – 57)
«بزودي كساني كه به آيات ما كفر ورزيده اند در آتش جهنم در آوريم كه هرچه پوستشان سوخته شود پوستهاي ديگري بر جايش قرار دهيم تا عذاب را بچشند. همانا خداوند شكست ناپذير حكيم است. و كساني كه ايمان آورده و عمل صالح انجام داده اند به زودي در بهشت هايي كه از زير آن نهرها جاري است براي هميشه داخل گردانيم».
دوم اينكه: اعتقاد داشته باشيم كه در حال حاضر وجود دارند. الله تعالي در مورد بهشت مي فرمايد:{أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِينَ}( آل عمران 133)
«براي اهل تقوا آماده كرده ايم»
و در باره جهنم مي فرمايد:{أُعِدَّتْ لِلْكَافِرِينَ}( بقره 24)
«براي كافران آماده كرده ايم». در صحيحين از عمران بن حصين رضی الله عنه روايت است كه پيامبر صلی الله عليه وسلم مي فرمايد:«اطَّلَعْتُ فِي الْجَنَّةِ فَرَأَيْتُ أَكْثَرَ أَهْلِهَا الْفُقَرَاءَ وَاطَّلَعْتُ فِي النَّارِ فَرَأَيْتُ أَكْثَرَ أَهْلِهَا النِّسَاءَ» «به بهشت، سر زدم و ديدم كه اكثر بهشتيان از فقرا هستند. و به دوزخ، نظر انداختم و ديدم كه اكثريت دوزخيان را زنان تشكيل مي دهند». بخاري (3241) ، و مسلم (2738)
سوم اينكه: اعتقاد داشته باشيم كه آنها دوام و بقا مي يابند و فنا و نابودي بر سر آنها نمي آيد. الله تعالي در مورد بهشت مي فرمايد: {خَالِدِينَ فِيهَا ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ}( نساء 13)
«در آن جاودانند و اين رستگاري بزرگ است» 
و در مورد جهنم مي فرمايد:{وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَإِنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا}( جن 23)
«و هركس خداوند و فرستاده اش را نافرماني كند جزاي او آتش جهنم است و در آن براي هميشه جاودان مي ماند».
منظور از معصيت و نافرماني در اين آيه، كفر است بخاطر تأكيد بر جاودانه ماندن براي هميشه در آتش است. قرطبي مي گويد لفظ (أبدا) دليل بر اين است كه منظور آيه شرك است.( قرطبي 19 / 27 ، وفتح القدير 5 / 307 .) 
و شيخين از عبدالله بن عمر م روايت مي كنند كه رسول الله صلی الله عليه وسلم مي فرمايد:«يُدْخِلُ اللَّهُ أَهْلَ الْجَنَّةِ الْجَنَّةَ وَيُدْخِلُ أَهْلَ النَّارِ النَّارَ ثُمَّ يَقُومُ مُؤَذِّنٌ بَيْنَهُمْ فَيَقُولُ يَا أَهْلَ الْجَنَّةِ لَا مَوْتَ وَيَا أَهْلَ النَّارِ لَا مَوْتَ كُلٌّ خَالِدٌ فِيمَا هُوَ فِيهِ»«خداوند اهل بهشت را داخل بهشت و اهل جهنم را داخل جهنم مي گرداند سپس منادي اي در فاصله بهشت و جهنم مي ايستد و مي گويد: اي اهل بهشت ديگر مرگي در كار نيست و اي اهل جهنم ديگر هرگز نمي ميريد همه در آنچه در آن هستند براي هميشه مي مانند». بخاري (6544) ، و مسلم (2850)

وصلی الله وسلم علی نبینا محمد وعلی آله وصحبه أجمعین.‏
وآخر دعوانا أن الحمدلله رب العالیمن.‏


سایت عصر اسلام
IslamAge.Com