قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

بزرگترين دليل و حکمت روزه گرفتن، فرمان الله تعالي بر بندگانش است،چنانکه مي فرمايند:

« يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ»(بقره 183)

يعني: اى افرادى که ايمان آورده‏ايد! روزه بر شما واجب شده، همان‏گونه که بر کسانى که قبل از شما بودند واجب شد؛ تا پرهيزکار شويد.

و شکي نيست که الله تعالي از روي عبث حکم نمي دهد و الله تعالي از جهل منزه است. و تمامي احکام الهي براساس فطرت بشري صادر شده اند که هم منافع دنيايي دارند و هم موجبات رضايت الله تعالي را در بردارد.

هر انسان عاقلي که مي‌خواهد از نقصان توليد ناشي از روزه، سخن بگويد، مي‌بايد تمامي فوايد و مصالح مادّي يا معنوي کوتاه مدت يا بلندمدّتي که روزه براي او يا ديگري به همراه دارد، در ترازوي بررسي و تحليل قرار دهد. در اين صورت، بطور قطع، مُحاسبه و ارزيابي، مختلف خواهد بود.

حتّي در زمينة توليد، بايد بدانيم که اگر روزه به معناي حقيقي خود، انجام شود، شخص روزه‌دار، اخلاص در عمل و پرهيز از غش و کذب و نيرنگ را مي‌آموزد و روشن است که تمامي اينها به مصلحت توليد است و آثاري مُثبَت است که در طي سال يا طول عمر، ادامه پيدا مي‌کُنَد. يکي از نکات جالب در اين زمينه، داستاني است که يکي از خويشاوندان براي من تعريف کرد به اين صورت که کارفرمايي اسپانيايي به کارگران غربي خود که روزه مي‌گرفتند و نماز مي‌خواندند، خوشامد مي‌گُفت و آنها را به روزه‌داري تشويق مي‌کرد و نسبت به فراهم نمودن خوراکِ افطار و سحري آنها عنايت مي‌نمود زيرا از نظر جدّيت در کار و امانتداري در آنها چيزهايي ديده بود که در مسلمانان لاأُبالي، يافت نمي‌شُد.

يکي از نامهاي مبارک خدواند ، حکيم است و حکيم به‌ کسي گفته‌ مي‌شود که‌ متصف به‌ حکمت و دانايي باشد و حکمت نيز يعني محکم‌کاري و انجام دادن امورات به‌ طور شايسته‌ و در جاي ويژه‌ي خود؛ بنابر اين مي‌فهميم که‌ هر آن‌چه‌ که‌ خداوند آفريده‌ و يا تشريع نموده‌ حاوي حکمتي رسا است و در نهايت اتقان مي‌باشد.

و روزه‌اي که‌ خداوند تشريع نموده‌ و بر بندگانش واجب گردانده‌ است، حاوي حکمت و فوايد زيادي مي‌باشد که‌ به‌ پاره‌اي از آنان اشاره‌ مي‌نماييم:

(1) از جمله‌ حکمت و فلسفه‌هاي روزه‌ اين است که‌ بنده‌ با دوري از علاقه‌مندي‌هايي همچون: خوردن، نوشيدن و همبستري با همسر به‌ نيت کسب رضايت خداوند و رسيدن به‌ بهشت ابدي، از خداوند نزديک مي‌شود و با اين کار اعلام مي‌دارد که‌ محبوبات و علاقه‌مندي‌هاي الهي را بر محبوبات خود ترجيح داده‌ و قيامت را بر دنيا بر مي‌گزيند.

(2) و از جمله‌ حکمت‌هاي روزه‌ اين است که‌ روزه‌ انسان را به‌ تقوي مي‌رساند، خداوندمي‌فرمايد: « يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ»(بقره 183)

(اي كساني كه ايمان آورده‌ايد! بر شما روزه واجب شده است، همان گونه كه بر كساني كه پيش از شما بوده‌اند واجب بوده است، تا باشد كه پرهيزگار شويد).

روزه‌دار وظيفه‌ دارد که‌ تقواي الهي (پيروي از مأمورات و پرهيز از منهيات) را کسب نمايد، و اين هدف اصلي از روزه‌ است و خداوند نمي‌خواهد با منع خوردن، نوشيدن و همبستري انسان روزه‌گير را تعذيب نمايد، پيامبر صلي الله عليه وسلم فرمود:

«من لم يدع قول الزور والعمل به والجهل فليس لله حاجة في أن يدع طعامه وشرابه».

(هر کس (در ماه رمضان) سخن دروغ و عمل به‌ آن‌‌را ترک نکند، خداوند نيازي به‌ ترک غذا و نوشيدني از جانب وي ندارد(يعني روزه‌اش مقبول نيست). بخاري آن‌را روايت کرده‌ است

در صورتي که‌ روزه‌دار طبق آيه‌ و حديث فوق عمل نمايد، روزه‌ نفس و روان وي را تربيت کرده‌ و اخلاق و رفتارش را مهذب مي‌نمايد و با سپري شدن رمضان آثاري عميق بر روان، اخلاق و رفتارش به‌ جاي مي‌ماند.

(3) و از جمله‌ حکمت‌هاي روزه‌ اين است که‌ ثروتمندان ارزش نعمت الهي (ثروت) را درمي‌يابند، نظر به‌ اين‌که‌ بسيار آسان به‌ خواسته‌هاي نفساني خود اعم از خوردن، نوشيدن و همبستري با همسرشان دست مي‌يابند و هر آن‌چه‌ که‌ خداوند براي آنان مباح گردانده‌ و در سرنوشتشان ثبت نموده‌، در دست‌رسشان قرار مي‌گيرد، پس با روزه‌ي رمضان خداوند را در برابر نعمتهايش شکر مي‌نمايد و به‌ ياد تهيدستاني مي‌افتد که‌ همانند وي زندگي مرفهي را ندارند، از اين‌رو با بخشش صدقه‌ و احسان بر آنان مهرباني مي‌ورزد.

(4) و يکي ديگر از فلسفه‌هاي روزه‌، تمرين براي کنترل نفس و راهنمايي آن به‌ سوي آن‌چه‌ مايه‌ي خير و سعادت وي در دنيا و آخرت مي‌شود و او را از خصايص و ويژگي‌هايي دور مي‌سازد که‌ او را به‌ انساني حيوان صفت تبديل مي‌نمايند و توان دفاع از نفس خود در برابر لذايذ و شهوت‌هاي زودگذر را از دست مي‌دهد. انسان مسلمان نفس سرکشش را در آن پرورش مي‌دهد و براي مدتي آن را از لذايذ و شهوات مباح باز مي‌دارد.

و از جمله‌ حکمت‌هاي روزه‌، فايده‌هاي سلامتي ناشي از کم‌خوري و آرام شدن دستگاه گوارش براي مدت زماني معين و بر کندن پاره‌اي از فضولات و رطوبات مضر براي جسم انسان و ... مي‌باشد.

در ضمن توصيه مي شود به دو مقاله در اين ارتباط در سايت نوار اسلام (Islamtape.Com) مراجعه نماييد:

مقاله در مورد :" فوايد طبى و معنوى روزه "

مقاله در مورد:" ثواب ها و فوايد روزه "



والله اعلم

وصلي الله وسلم علي محمد و علي آله و اتباعه الي يوم الدين

سايت جامع فتاواي اهل سنت و جماعت

IslamPP.Com