قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

فضليت تسبيح و تحميد، و تهليل، و تكبير


254/1 رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم لی الله علیه و سلم می فرمايد: «مَنْ قَالَ: سُبْحَانَ اللهِ وَبِحَمْدِهِ فِي يَوْمٍ مِائَةَ مَرَّةٍ حُطَّتْ خَطَايَاهُ وَلَوْ كَانَتْ مِثْلَ زَبَدِ الْبَحْرِ». البخاري 7/168 ومسلم 4/2071،

(هركس روزانه صد بار «سُبْحَانَ اللهِ وَبِحَمْدِهِ» بگويد، گناهانش بخشيده می شوند اگر چه به اندازه ‏ى كف دريا باشند).



255/2 و می فرمايد: هركس دعاى زير را ده بار بخواند مانند كسى است كه چهار تن از فرزندان إسماعيل ؛ را آزاد كرده است: «لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيْكَ لَهُ، لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيْرٌ». البخاري 7/67 ومسلم با همين لفظ 4/2071،

(هيچ معبودى به جز الله «بحق» وجود ندارد، يكتاست و شريكى ندارد، پادشاهى و ستايش از آنِ او است، و او بر هر چيز تواناست).



256/3 و می فرمايد: دو كلمه وجود دارد كه راحت به زبان می آيند و در ترازوى اعمال، سنگين اند، و نزد خداى رحمان محبوب‏اند: «سُبْحَانَ اللهِ وَبِحَمْدِهِ سُبْحَانَ اللهِ الْعَظِيْمِ». البخاري 7/168ومسلم 4/2072.

(الله پاك و منزّه است، و او را ستايش می كنم، خداوند عظيم، پاك و منزّه است).



257/4 و می فرمايد: اگر من «سُبْحَانَ اللهِ، وَالْحَمْدُ ِللهِ، وَلاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ، وَاللهُ أَكْبَرُ» بگويم، نزد من از آنچه كه خورشيد بر آن طلوع كرده است (يعنى همه‏ى دنيا) دوست داشتنى‏تر است). مسلم 4/2072.



258/5 و می فرمايد: «أَيَعْجَزُ أَحَدُكُمْ أَنْ يَكْسِبَ كُلَّ يَوْمٍ أَلْفَ حَسَنَةٍ، فَسَأَلَهُ سَائِلٌ مِنْ جُلَسَائِهِ كَيْفَ يَكْسِبُ أَحَدُنَا أَلَفَ حَسَنَةٍ؟ قَالَ:«يُسَبِّحُ مِائَةَ تَسْبِيحَةٍ، فَيُكْتَبُ لَهُ أَلْفُ حَسَنَةٍ أَوْ يُحَطُّ عَنْه ُ أَلَفُ خَطِيئَةٍ». مسلم 4/2073.

(آيا كسى از شما نمیتواند روزانه هزار نيكى بدست آورد؟ يكى از كسانى كه در جلسه حضور داشت پرسيد: چگونه يكى از ما می تواند هزار نيكى بدست آورد؟ فرمود: (هركس صد بار سبحان الله بگويد برايش هزار نيكى نوشته می شود، يا هزار گناه از او بخشيده می شود).



259/6 هر كس «سُبْحَانَ اللهِ الْعَظِيمِ وَبِحَمْدِهِ» بگويد: يك درخت خرما برايش در بهشت كاشته می شود. الترمذي 5/511 والحاكم 1/501 و آنرا صحيح دانسته، و ذهبي با حاكم موافقت كرده است، ونگا: صحيح الجامع 5/531 وصحيح الترمذي 3/160.



260/7 رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم لی الله علیه و سلم فرمودند: «يَا عَبْدَ اللهِ بْنِ قَيْسٍ أَلاَ أَدُلُّكَ عَلَى كَنْزٍ مِنْ كُنُوزِ الْجَنَّةِ؟ فَقُلْتُ: بَلَى يَا رَسُولَ اللهِ، قَالَ: «قُلْ لاَ حَوْلَ وَلاَ قُوَّةَ إِلاَّ بَاللهِ». البخاري مع الفتح 11/213 ومسلم 4/2076.

(اى عبدالله بن قيس! آيا تو را به گنجى از گنج‏هاى بهشت، راهنمايى نكنم؟) گفتم: بلى يا رسو الله! فرمود: (قُلْ لاَ حَوْلَ وَلاَ قُوَّةَ إِلاَّ بَاللهِ).



268/8 و رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم لی الله علیه و سلم فرمودند: «أَحَبُّ الْكَلاَمِ إِلَى اللهِ أَرْبَعٌ: سُبْحَانَ اللهِ، وَالْحَمْدُ للهِ، وَلاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهِ، وَاللهُ أَكْبَرُ، لاَ يَضُرُّكَ بَأَيَّهِنَّ بَدَأْتَ». مسلم 3/1685.

(چهار كلمه نزد خداوند از همه‏ ى كلمات محبوب‏تر‏اند: سَبْحَانَ اللهِ، وَالْحَمْدُ للهِ، وَلاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهِ، وَاللهُ أَكْبَرُ، با هر يك از آنها كه شروع كنى اشكالى ندارد).



262/9 باديـه نشينى نـزد رسـول الله صلی الله علیه و آله و سلم لی الله علیه و سلم آمـد و گفت: جمله‏اى به من بياموز تا آنرا وِرد خود سازم، رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم لی الله علیه و سلم فرمود: بگو: «لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيْكَ لَهُ، اللهُ أَكْبَرُ كَبِيْراً، وَالْحَمْدُ ِللهِ كَثِيْراً، سُبْحَانَ اللهِ رَبِّ الْعَالَمِيْنَ، لاَ حَوْلَ وَلاَ قُوَّةَ إِلاَّ بِاللهِ الْعَزِيْزِ الْحَكِيْمِ». آن مرد گفت: اين جملات از آنِ پروردگار است، براى خود چه بگويم؟ رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم لی الله علیه و سلم فرمود: بگو: «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِيْ، وَارْحَمْنِيْ، وَاهْدِنِيْ، وَارْزُقْنِيْ». مسلم 4/ 2072 و أبوداود اضافه كرده كه: هنگامى كه به صحرانشين اين دعا را آموخت و آن مرد بيرون رفت پيامبر صلی الله علیه و سلم فرمود: «لَقَدْ مَلأ َ يَدَيْهِ مِنَ الخَيْرِ» (دستانش را از خير پر كرد)1/220.

يعنى: (بار الها! مرا ببخش، و به من رحم كن، و مرا هدايت كن، و به من روزى عنايت فرما).



263/10 هرگاه فردى مسلمان می شد، رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم لی الله علیه و سلم نماز را به او می آموخت، سپس دستور می داد كه با اين جملات دعا كند: «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِيْ، وَارْحَمْنِيْ، وَاهْدِنِيْ، وَعَافِنِي وَارْزُقْنِيْ». مسلم 4/2073 و در روايت ديگرِ مسلم: «فَإِنَّ هَؤُلاَءِ تَجْمَعُ لَكَ دُنْيَاكَ وَآخِرَتُكَ». (همانا اين كلمات دنيا و آخرت را براى تو جمع می كنند، [و تو از آنها بهره‏مند می شوى]).

(بار الها! مرا ببخش، و به من رحم كن، و مرا هدايت ده، و عفو كن، و به من روزى عطا فرما).



264/11 «إِنَّ أَفْضَلَ الدُّعَاءِ الحَمْدُ للهِ، وَإِنَّ أَفْضَلَ الذِّكْرِ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ». الترمذي 5/462 وابن ماجه 2/1249 والحاكم 1/503 و آنرا صحيح دانسته و ذهبي با حاكم موافقت كرده است، ونگا: صحيح الجامع 1/362.

(بهترين دعا الحَمْدُ للهِ، و بهترين ذكر لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ است).



265/12 باقيات صالحات (نيكى‏هاى جاودانه) عبارتند از: سُبْحَانَ اللهِ، وَالْحَمْدُ للهِ، وَلاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ، وَاللهُ أَكْبَرُ، وَلاَ حَوْلَ وَلاَ قُوَّةَ إِلاَّ بِاللهِ». أحمد شماره‏ى 513 با ترتيب أحمد شاكر وسندش صحيح است، ونگا: مجمع الزوائد 1/297، وابن حجر در كتاب: بلوغ المرام با روايت أبو سعيد آنرا به النسائي نسبت داده، وگفته: ابن حبان والحاكم آنرا صحيح دانسته‏اند.



شيوه‏ي تسبيح گفتن رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم

266 عبدالله بن عمرو م می گويد: «رَأَيْتُ النَّبِيَّ صلی الله علیه و سلم يَعْقِدُ التَّسْبٍيحَ بِيَمِينِهِ». أبوداود با لفظ همين لفظ 2/81، والترمذي 5/521، ونگا: صحيح الجامع 4/271 شماره‏ى 4865.

(پيامبر صلی الله علیه و سلم را ديدم كه تسبيحات خود را با دست راستش می شمرد).



مجموعه‏اي از آداب نيك اجتماعي

267 «إِذَا كَانَ جُنْحَ اللَّيْلِ ـ أَوْ أَمْسَيْتُمْ ـ فَكُفُّوا صِبْيَانَكُمْ ؛ فَإِنَّ الشَّيَاطِينَ تَنْتَشِرُ حِينَئِذٍ، فَإِذَا ذَهَبَ سَاعَةٌ مِنَ اللَّيْلِ فَخَلُّوهُمْ، وَأَغْلِقُوا الأَبْوَابَ، وَاذْكُرُوا اسْمَ اللهِ ؛ فَإِنَّ الشَّيْطَانَ لاَ يَفْتَحُ بَاَباً مُغْلَقَاً، وَأَوْكُوا قِرَبَكُمْ وَاذْكُرُوا اسْمَ اللهِ، وَخَمِّرُوا آنِيَتَكُمْ وَاذْكُروا اسْمَ اللهِ، وَلَوْ أَنْ تَعْرُضُوا عَلَيْهَا شَيْئاً، وَأَطْفِئُوا مَصَابِيحَكُمْ». البخاري مع الفتح 10/ 88، ومسلم 3/1595.

(هنگامى كه تاريكى شب، سايه افكند ـ يا شب شد ـ كودكانتان را نگذاريد بيرون بروند، زيرا در اين وقت شيطان‏ها پراكنده می شوند، هنگامى كه پاسى از شب گذشت آن‏ها را آزاد بگذاريد، به شرطى كه مشكل ديگرى نباشد، و قبل از خوابيدن بسم الله بگوييد، و درها را ببنديد، زيرا شيطان درِ بسته را باز نمی كند، همچنين بسم الله بگوييد، و دهانه‏ى مَشْكِتان را ببنديد، و روى ظرف‏ها سرپوش بگذاريد، اگر چه بطور كامل پوشيده نشوند، و چراغ‏هايتان را خاموش كنيد).



گرفته شده از کتاب: پناهگاه مسلمان (حصن المسلم من أذكار الكتاب والسنة)

تاليف: سعيد بن علي بن وهف القحطاني ترجمه: يونس يزدان پرست

مراجعه و تصحيح :إسحاق بن عبدالله دبيرى

1429/1386هـ