قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

مراحل تحوّل در خُمس 
س– لطفاً به طور خلاصه تحولات و تغییرات را که علمای تاجر مذهب شیعه در خمس بوجود آورده­اند را بیان کنید؟
ج *- تغییر اوّل: بعد از قطع سلسله امامت دروغین و غبیت مهدی موهوم گفتند: خمس فقط حق امام غایب است؟! آنگاه بیش از بیست دزد به پا خاستند و ادعا کردند که امام موهوم مخفی آنها را جانشین خود کرده تا خُمس را از مردم بگیرند، و  به زیر زمین محل اختفای او برسانند!!.
*-مرحله دوّم: نائبان امام به خاطر دزدی و چپاول خود با همدیگر حسادت ورزیدند و گفتند: پرداخت خُمس واجب است اما نه به نائب­های امام، بلکه خمس باید جدا شود و در زیر زمین دفن گردد! تا وقتی که امام مخفی از مخفیگاه  بیرون می­آید و آن را برمی­دارد.
*- سپس برای بار سوّم مسئله تغییر کرد و گفتند: پرداخت خمس واجب است، امّا نباید در زمین دفن شود، بلکه باید آن را نزد مرد امانتداری گذاشت، و امانتداری کامل جز در میان فقهای شیعه یافت نمی­شود، و فقیه شیعه خمس را به مهدی غایب خواهند رساند[1].
*- باز برای بار چهارم آن را تغییر دادند و گفتند: پرداخت خمس به فقهای مذهب شیعه واجب است، نه برای این که آن را نگهداری کنند، بلکه باید آن را به فقرای اهل بیت که مستحق هستند بدهند![2].
*- سپس در مرحله پنجم خُمس را به فقها تحویل می­دادند تا در هر جا که مناسب می­دانند خرج کنند، مثلا برای نشر کتابهای شیعه، و ابتدا بیشترین سهم را خود برمی­داشتند![3]. خصوصاً که همه فقهای شیعه ادعا می­کنند از اهل بیت  هستند!!
و هنگامی که برخی از پیروانشان از سپردن و واریز کردن این مبالغ به حساب فقها سرباز زدند، روایتی دیگر ساختند مبنی بر اینکه: «هر کس یک درهم یا کمتر از یک درهم خمس را پرداخت نکند؛ اسم او در لیست کسانی درج می­شود که به اهل بیت ظلم کرده­اند، و حقوقشان را غصب نمودند، و هر کسی عدم پرداخت خمس را حلال بداند کافر است»[4].
رقابت شدید بین علمای شیعه بر سر چگونگی بدست آوردن مبالغ بیشتر از خُمس پدید آمد، و آشکارا اعلام کردند که هر کس خمس را پرداخت کند تخفیف زیادی برایش قائل خواهیم شد!!  
و این رقابت های شرافتمندانه تجاری بین علمایشان تا جایی افزایش یافت که این فقیه و عالم پنجاه درصد تخفیف می­داد و آن یکی بیشتر و ... و همین طور[5].
آخرین وضعیت خُمس در سالهای اخیر (و در زمان )این است که فتوا داده­اند که هر کس می­خواهد عازم سفر حج یا عمره باشد؛ باید همه دارایی خود را قیمت­گذاری کند سپس خمس آن را به فقهای شیعه بدهد، در غیر این صورت حج او باطل است!![6].
 
ضربه کمر شکن
از عبدالله بن سنان روایت کرده اند که گفت: از ابو عبدالله شنیدم گفت: «خُمس فقط در مال غنیمت واجب است»[7].
وسخن آخر در مورد دیدگاه علمای شیعه در رابطه با خُمس این است که آنها این مسأله را از علمای مسیحی قرون وسطای اروپا برگرفته­اند که پیروان کلیسا را ملزم کرده بودند یک دهم باج و مالیات خود را به کشیش­ها بپردازند.   
(ویلز مسیحی) می­گوید: «کلیسا پیروان و رعیت را به پرداخت یک­دهم سرمایه مجبور کرده بود، و این مبلغ را به عنوان حق خود طلب می­کرد نه به عنوان کمک و همکاری»[8].
 
به نقل از: سؤال و جوابهايي در مورد شیعیان اثنا عشری، تألیف: عبدالرحمن بن سعد الشثری، مترجم: اسحاق دبیری


[1] - المهذب سبزواری 8 / 180 .
[2] - الوسیله ابن حمزه ، ص 682 .
[3] - العروة الوثقی محسن حکیم 9 / 584  .
[4] - العروة الوثقی 2 / 266 .
[5] - کشف الاسرار موسوی ، ص 74 .
[6] - مناسک الحج اثر استاد عمای شیعه در این عصر وکسی که او را به امام اکبر لقب می دهند یعنی موسوئی خوئی ص22.
[7] - من لا یحضره الفقیه ج/13 ،وتهذیب الاحکام ج 1/384 والاستبصار ج 2/56 ، و وسائل الشیعه ج 4/338 .
[8] - معالم تاریخ الانسانیه ج 3/895 .