حديث منکر:
علما براي تعريف حديث منکر، تعاريف متعددي را بيان داشته اند که مشهورترين آنها دو تعريف زير است:
1- حديثي که در سند آن راوي وجود داشته باشد که بسيار دچار غفلت شود يا اشتباهات فاحشي داشته باشد و يا اينکه فسقي آشکار دارد. اين تعريف را حافط ابن حجر در کتاب خود "نخبة الفکر" آورده است و آن را به ديگران نسبت داده است.
2- حديثي که يک راوي ضعيف روايت مي کند طوري که آن روايت مخالف با حديثي است که شخصي ثقه آن را روايت کرده است. اين تعريف را حافظ ابن حجر ترجيح داده است که در آن نسبت به تعريف اول، مخالفت شخصي ضعيف با روايت شخص ثقه به عنوان قيد اضافي آمده است.
مثال براي تعريف اول: آنچه را که نسائي و ابن ماجه از روايت ابي زکير يحيي بن محمد بن قيس از هشام بن عروة از پدرش و او نيز عايشه رضي الله عنها يه صورت مرفوع روايت کرده اند: «کلوا البلح بالتمر فان ابن آدم إذا أکله غضب الشيطان .» " بلح (نوعى خرما) را با خرما بخوريد، زيرا اگر انسان چنين كند شيطان را خشمگين كند".
نسايي مي گويد: اين حديث منکر است، ابو زکير با وجود اينکه شخصي صالح است ولي مرتکب غفلت و اشتباه شده است.
مثال براي تعريف دوم: آنچه که ابن ابي حاتم از طريق حُبَيب بن حَبيب الزيات از ابي اسحاق از العيزار بن حريث از ابن عباس از پيامبر صلي الله عليه وسلم روايت کرده است که : «من أقام الصلاة و آتي الزکات و حج البيت و صام و قرى الضعيف دخل الجنة.» "كسى كه نماز را بر پا دارد و زكات بدهد و حج كند و روزه بگيرد و مستمندان را يارى كند وارد بهشت ميشود".
ابو حاتم مي گويد اين حديث منکر است زيرا چند راوي ثقه اين حديث را به صورت موقوف از ابي اسحاق روايت کرده اند (يعني حُبَيب بن حَبيب الزيات اين حديث را به صورت مرفوع آورده است در حالي که راويان ثقه آن را به صورت موقوف – يعني از ابن عباس– روايت کرده اند.)
حديث منکر جزو انواع حديث "خيلى ضعيف" (ضعيف جدا) است.