قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

انواع و اقسام وحي

تألیف: صفی الرحمن مبارکپوری
ترجمه: حامد فیروزی، محمد ابراهیم کیانی 
 

... به اقسام وحي مي پردازيم كه مصدر و اساس رسالت و يار و كمك كار دعوت بشمار مي رود.
اول: ابن قيم، ضمن بيان مراتب وحي، مي گويد: يكي از مراتب وحي، رؤياي صادقانه است كه سرآغاز نزول وحي بر پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم بود.
دوم: القاي معاني و مفاهيم در قلب و ضمير پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم به وسيله فرشته؛ بي آنكه آن حضرت، فرشته را مشاهده كند. چنانچه پيامبر مي فرمايد: روح القدس، اين را در ذهنم القا كرد كه قطعاً هيچ موجودي، نمي ميرد مگر آنكه روزيش را در دنيا به تمام و كمال دريافت كرده باشد. پس ازخدا بترسيد و به شيوة درست از او طلب روزي كنيد. اندكي تأخيردر رسيدن به رزق و روزي، شما را بر آن ندارد كه با نافرماني خدا، روزي را بجوييد. زيرا آنچه نزد خداست، جز با اطاعتش بدست نمي آيد».
سوم: گاهي فرشته به شكل انساني بر آن حضرت صلي الله عليه و آله و سلم نازل مي گشت و خطاب به او چيزهايي مي گفت تا اينكه گفته اش فهميده و حفظ مي شد؛ در اين حالت گاهي ياران پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم نيز فرشته را مي ديدند.
چهارم: گاهي آواز زنگي به گوش آن حضرت صلي الله عليه و آله و سلم مي رسيد كه مشكلترين مورد وحي نيز بود. درآن حالت، فرشته، براي آن حضرت واضح نبود، اين نوع وحي، آن حضرت صلي الله عليه و آله و سلم را از خود بيخود مي كرد تا جايي كه در روزهاي سرد به خاطر دشواري وحي، از پيشاني اش، عرق مي ريخت و اگر بر روي مركبش سوار بود، آن چارپا، ناگزير مي نشست. يكبار در حالي كه زانوي پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم روی زانوي زيد بن ثابت بود، از همين نوع وحي، بر آن حضرت نازل شد و چنان بر زيد فشار آمد كه نزديك بود، پايش بشكند.
پنجم: فرشته را به همان شكلي كه آفريده شده، مشاهده مي كرد؛ بدين سان آنچه خداوند خواسته بود، بر پيامبر وحي مي شد؛ چنانچه در سورة نجم آمده، اين حالت، دوبار تكرار شده است.
ششم: آنچه خداوند مستقيماً به آن حضرت صلي الله عليه و آله و سلم بر فراز آسمانها در شب معراج وحي كرده است؛ از قبيل وجوب نمازهاي پنجگانه و...
هفتم: اينكه بدون واسطه كلام خدا را دريافت مي نمود. چنانچه خداوند بزرگ، با موسي بن عمران سخن گفت و اين نوع وحي، به نص صريح قرآن فقط براي موسيu و براي پيامبر اکرم در حديث اسراء به ثبوت رسيده است. 
برخي مرتبة هشتمي هم نوشته اند و‌آن، اين است كه بدون پرده خداوند با پيامبرش سخن بگويد كه در اين مسئله اختلاف نظر وجود دارد.
قول راجح، همين است كه مرتبه و نوع هشتمي از وحي، وجود نداشته است.[1]
 

-------------------------

پاورقي:
[1] . نگا: زادالمعاد (1/18).