قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

من 23 سال سن دارم ولی وزنم به نسبت سنم بسیار ناچیز است بگونه ایکه کل وزن من فقط 50 کیلو است! برای مسئله وزنم نزد چند پزشک رفته ام و گفته اند که امری عادی است و موجب مرض یا بیماری نیست. ولی من در هنگام روزه گرفتن در ساعتهای اولیه روز احساس کسالت زیاد و خشکی بدن می کنم و وزنم در طول دوران روزه گرفتن کاهش می یابد (و لاغرتر می شوم)، و در طول روز باید در منزل بمانم و دراز بکشم زیرا توان راه رفتن ندارم، حال پدر و مادرم از من خواسته اند که روزه نگیرم و گفته اند که من مانند مریض و بیمار شرعا می توانم روزه نگیرم، ولی من فکر نمی کنم جزو مریض محسوب شوم، و نمی دانم چکار کنم؟

الحمدلله،

خداوند متعال به مریض و بیمار رخصت داده که در هنگام مرضش روزه رمضان را نگیرد، چنانکه فرمودند: «وَمَنْ كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ» البقرة/185. یعنی: و آن کس که بيمار يا در سفر است، روزهاى ديگرى را به جاى آن، روزه بگيرد، خداوند، آسانی بر شما را مى‏خواهد، نه سختی بر شما را..

جمهور علمای مذاهب از جمله ائمه اربعه گفته اند که مریض حق ندارد روزه اش را بخورد مگر آنکه بیماریش شدید باشد، و همچنین علما کسی را که به سبب روزه گرفتن دچار مرض و بیماری می شود را نیز مشمول این حکم و رخصت دانسته اند.

ابن قدامه رحمه الله گفته: «بیماری که خوردن روزه برایش جایز است؛ بیماری است که مرض شدیدی دارد که با روزه گرفتن شدت می یابد و یا می ترسد که بهبودی او دیر شود.. و (همچنین بر طبق رای) صحیح؛ کسی که می ترسد به سبب روزه گرفتن بیمار شود..». ‏"المغني" (4/403).

و زیلعی گفته: «صحیح آنست؛ کسی که بترسد بخاطر روزه گرفتن مریض شود، او همانند مریض است (یعنی در حکم مریض است)». " تبيين الحقائق" (1/333).

و شخص معمولا می تواند از طریق اعتماد به یک پزشک مطمئن و عادل، و یا از طریق تجربه ی شخصی خود دریابد که آیا روزه گرفتن موجب بیماری شدید و یا ضرر جسمانی بر وی می شود یا خیر؟

و شما (سوال کننده) ذکر کرده اید که مرض خاصی ندارید و پزشکان نیز در مورد کمبود وزن بدنتان گفته اند که یک امر طبیعی و عادی است و مرض نیست.

در اینصورت: اگر آن مشقت و سختی که به سبب روزه گرفتن بر شما وارد می شود بسیار شدید و جدی است، پس شما در ترک روزه گرفتن معذور هستید و می توانید تا زمانیکه وضعیت جسمانی شما بهتر می شود روزه نباشید و در عوض آنها را در وقت دیگری قضاء کنید.

اما اگر امکان تحمل آن مشقت برای شما ممکن است، پس واجب است که روزه ی خود رابگیرید.

از علمای هیئت دائمی افتاء سوال شد: من دختری داشتم که جسم و بدن وی ضعیف و نحیف بود، و ماه رمضان که بر ما رسید، مادرش وی را به مدت دو سال از روزه گرفتن منع کرد، سپس آن دختر فوت کرد و روزه ی دو ماه در ذمه ی وی باقی ماند، آیا مادرش بخاطر آن گناهکار است؟ زیرا او مسبب آن بود، آیا بر او (مادر دختر) واجب است که روزه دخترش را قضا کند؟

جواب دادند: «اگر آن دختر بخاطر ضعفش توانایی روزه گرفتن نداشت پس در حکم مریض بوده و مادرش بخاطر منع وی از روزه ی ماه رمضان گناهکار نیست، و اگر ضعف (جسمی وی) و عدم قدرت و توانایی او بر روزه گرفتن تا زمان فوتش تداوم داشت، لازم نیست روزه ی وی را قضا نمود.

اما اگر آن دختر با وجود ضعفش توانایی روزه گرفتن را داشت بدون آنکه در مشقت سختی بیفتد، مادرش بدلیل منع وی از روزه ی ماه رمضان گناهکار است و باید قضای روزه ی وی صورت گیرد و چون مادرش مسبب آن بوده بهتر است که او متولی قضاء شود». "فتاوى اللجنة الدائمة" (10/376) .

و به شما توصیه می کنیم جهت اتمام روزه ی خود اسبابی راکه موجب یاری رساندن روزه گرفتن می شود را بکار گیرید: مثلاً هر روز سحری بخورید و آنرا در آخر شب یعنی قبل ار اذان صبح قرار دهید، در طول روز خود را با کار های سخت خسته نکنید، هرقدر که خواستید و لازم بود استراحت کرده و بخوابید، می توانید از یک پزشک متخصص مشاوره بخواهید تا شاید دارو یا دواهایی را جهت تقویت و یاری رساندن شما بر روزه گرفتن تجویز نماید.

والله اعلم

وصلی الله وسلم علی محمد وعلى آله وأصحابه والتابعين لهم بإحسان إلى يوم الدين

سایت الاسلام سوال و جواب

IslamQA.Com