قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

أمره عليه السلام علياً بأن لا يقاتل قوماً حتى يدعوهم إلى الإِسلام 
وأخرج الطبراني في الأوسط عن أنس بن مالك رضي الله عنه قال: بعث رسول الله صلى الله عليه وسلم علي بن أبي طالب رضي الله عنه إلى قوم يقاتلهم، ثم بعد إليه رجلاً فقال: «لا تدعه من خلفه وقل له: لا تقاتلهم حتى تدعوهم». قال الهيثمي : رجاله رجال الصحيح غير عثمان ابن يحيى القرقساني وهو ثقة ا هـ.
وأخرج ابن راهَوِيه عن علي رضي الله عنه أن النبي صلى الله عليه وسلم بعثه وجهاً ثم قال لرجل: «الحق ولا تَدْعُه من خلفه، فقل: إن النبي صلى الله عليه وسلم يأمرك أن تنتظره، وقل له: لا تقاتل قوماً حتى تدعوهم». كذا في كنز العمال . وعند عبد الرزاق عن علي رضي الله عنه أن النبي صلى الله عليه وسلم قال له حين بعثه: «لا تقاتل قوماً حتى تدعوهم»؛ كذا في نصب الراية . وقد تقدَّم (ص 62) في حديث سهل بن سعد رضي الله عنه عند البخاري وغيره أن النبي صلى الله عليه وسلم قال لعلي رضي الله عنه يوم خيبر: «أنفُذ على رِسْلِك حتى تنزل بساحتهم، ثم ادعهم إلى الإِسلام وأخبرهم بما يجب عليهم من حقِّ الله تعالى فيه، فوالله، لأن يهديَ الله بك رجلاً واحداً خير لك من أن يكون لم حُمْر النَّعَم».

دستور پیامبر صلی الله علیه و سلم براى حضرت على كه تا قومى را به اسلام دعوت ننموده دست به جنگ و قتال نبرد
طبرانى در الاوسط از انس بن مالك رضی الله عنه روایت نموده، كه مى‏گوید: پیامبر خدا صلی الله علیه و سلم حضرت على رضی الله عنه را به جنگ و قتال با قومى روان نمود، بعد مردى را بسوى وى فرستاده گفت: «او را از پشت صدا نزن، به او بگو: تا این كه آنها را دعوت ننموده‏اى همراه شان قتال مكن».[1] هیثمى (305/5) مى‏گوید: رجال وى رجال صحیح اند، غیر از عثمان بن یحیى قَرْقَسَانى كه ثقه مى‏باشد.
ابن راهَوَیه از على رضی الله عنه روایت نموده كه: پیامبر صلی الله علیه و سلم او را به طرفى فرستاد بعد براى مردى فرمود: «به على خود را برسان، و او را از دنبالش صدا مكن و به او بگو: پیامبر صلی الله علیه و سلم توصیه مى‏كند تا منتظر وى باشى، و به وى بگو: با قومى تا این كه آنها را دعوت نكرده‏اى جنگ مكن». این چنین در كنز العمال (297/2) آمده. و نزد عبدالرزاق از على رضی الله عنه روایت است كه: پیامبر صلی الله علیه و سلم هنگامى كه او را فرستاد به او فرمود: «با قومى تا این كه آنها را دعوت ننموده‏اى جنگ مكن». این چنین در نصب الرایه (378/2) آمده.
و در (ص 101) در حدیث سهل بن سعد رضی الله عنه نزد بخارى و غیر وى گذشت كه پیامبر صلی الله علیه و سلم به على رضی الله عنه در روز خیبر توصیه نمود: «به آهستگى حركت نما، تا این كه در میدان آنها پایین بیایى بعد از آن، آنها را به سوى اسلام دعوت كن، و آنها را از حقوق خداوند تعالى كه در صورت اسلام آوردن برایشان واجب مى‏گردد با خبر ساز. به خدا سوگند، این كه خداوند یك مرد را توسط تو هدایت نماید، از این كه همه شترهاى سرخ رنگ برایت باشد، بهتر است».[2]


[1] حسن. طبرانی در «الاوسط» هیثمی در «المجمع» (5/305) می‌گوید: رجال آن رجال صحیح است به جز عثمان بن یحیی القرقسانی که ثقه است.
[2] صحیح. بخاری و دیگران. تخریج آن گذشت.

از کتاب: حیات صحابه، مؤلّف علّامه شیخ محمّد یوسف كاندهلوى، مترجم: مجیب الرّحمن (رحیمى)، جلد اول، به همراه تحقیق احادیث کتاب توسط:محمد احمد عیسی (به همراه حکم بر احادیث بر اساس تخریجات علامه آلبانی)
 
مصدر:
دائرة المعارف شبکه اسلامی
IslamWebPedia.Com