قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

تفسیر سوره تکاثر

مدنی و 8 آیه است.
بسم الله الرحمن الرحیم
آیه ی 8-1:
أَلْهَاكُمُ التَّكَاثُرُ به غفلت کشید شما را نازش به بسیاری مال ، و فرزند ،
حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقَابِرَ تا به گورها رسیدید
كَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ حقا که به زودی خواهید دانست
ثُمَّ كَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ باز هم حقا که به زودی خواهید دانست
كَلَّا لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْیقِینِ حقا ، اگر از روی یقین بدانید ،
لَتَرَوُنَّ الْجَحِیمَ البته جهنم را خواهید دید
ثُمَّ لَتَرَوُنَّهَا عَینَ الْیقِینِ سپس به چشم یقینش خواهید دید ،
ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ یوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِیمِ که در آن روز شما را از نعمتهای دنیوی بازخواست می کنند.
خداوند متعال بندگانش را سرزنش می کند، زیرا هدف و کاری را که برای آن آفریده شده اند رها کرده اند. و آن همان عبادت خداوند یگانه و شناخت او و روی آوردن به او و مقدم داشتن محبت او بر همه چیز است .
« أَلْهَاكُمُ التَّكَاثُرُ» افزون طلبی شما انسان ها را از این امور مذکور غافل گردانده است. خداوند ذکر نکرد که مردم در چه چیزی افزون طلبی می کنند، تا همه چیزهایی را که مردم در آن افزون خواهی می نمایند و اموال و فرزندان و یاوران و لشکریان و خدمتگزاران و مقام و غیره ای که به آن افتخار می نمایند شامل شود. و تا چیزهای دیگری را نیز دربر بگیرد که هرکس می خواهد از دیگری بیشتر داشته باشد، و هدف از آن رضایت خدا نیست.
پس غفلت و سرگرمی شما ادامه یافت تا این که « زُرْتُمُ الْمَقَابِرَ» گورها را زیارت می کنید آن گاه پرده از روی شما برداشته می شود ولی اکنون جبران آن مشکل است. « حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقَابِرَ » این دلالت می نماید که برزخ، جهان و سرایی است که هدف از آن رسیدن به آخرت است. و خداوند انسان ها را «زایر» نامید و مقیم نخواند.
این بر رستاخیز و زنده شدن پس از مرگ و جزا یافتن در برابر اعمال در جهانی فناناپذیر دلالت می کند. بنابراین خداوند آن ها را هشدار داد و فرمود:« كَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ؛ ثُمَّ كَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ؛ كَلَّا لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْیقِینِ» اگر با افزون طلبی شما را غافل نمی گرداند و به انجام کارهای شایسته مبادرت می ورزیدید.
اما عدم برخورداری از علم حقیقی شما را به جایی برساند که مشاهده می کنید، « لَتَرَوُنَّ الْجَحِیمَ» یعنی حتما بر قیامت در خواهد آمد، پس حتما جهنمی را که خداوند برای کافران آماده کرده است مشاهده خواهید نمود. « ثُمَّ لَتَرَوُنَّهَا عَینَ الْیقِینِ» سپس دوزخ را با چشم خود آشکارا خواهد دید. همانطور که خداوند متعال می فرماید:« وَرَءَا المُجرِمُونَ النَّارَ فَظَنُّوا أَنَّهُم مُّوَاقِعُوهاَ وَلَم یَجِدُوا عَنَها مَصرِفَا» و بزهکاران آتش دوزخ را می بینند و می دانند که وارد آن خواهند شد و از آن گریزی نخواهند داشت.
« ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ یوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِیمِ » سپس در روز قیامت از نعمت هایی که در دنیا از آن لذت می بردید پرسیده می شوید که آیا شکر آن را به جای آورده اید و حق خدا را از آن ادا نموده اید و از آن ها برای انجام گناهان کمک نگرفته اید؟ آن گاه به شما نعمتی برتر و بهتر خواهد داد.
یا اینکه فریب نعمت ها را خورده و شکر آن را به جای نیاورده اید؟ بلکه از نعمت های برای انجام گناهان استفاده کرده اید؟ پس شما را بر آن مجازات خواهد کرد. خداوند متعال می فرماید:« وَیَومَ یُعرِضُ الذَّیِنَ کَفَرُوا عَلَی النَّارِ أَذهَبتُم طَیِّبتِکُم فِی حَیَاتِکُمُ الدُّنیَا وَاستَمعتُم بِهاَ فَالیَومَ تُجزَونَ عَذَابِ الهُونِ» و روزی که کافران بر آتش دوزخ درآورده می شوند و به آنان گفته می شود:« شما لذت های خود را در دنیا برده اید و از آن بهره مند شده اید و امروز عذاب خوار کننده ای به عنوان کیفر به شما داده می شود».
پایان تفسیر سوره تکاثر

تفسیر راستین (ترجمه تیسیر الکریم الرحمن)، تألیف:علامه شیخ عبدالرحمن بن ناصر السعدی «رحمه الله» متوفای 1376 هجری قمری (1334هجری شمسی)، ترجمه: محمد گل گمشادزهی

مصدر:
دائرة المعارف شبکه اسلامی
islamwebpedia.com