قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

تفسیر سوره قارعه

مکی و 11 آیه است.
بسم الله الرحمن الرحیم
آیه 11-1:
الْقَارِعَةُ قارعه
مَا الْقَارِعَةُ چیست قارعه ?
وَمَا أَدْرَاكَ مَا الْقَارِعَةُ و تو چه ، دانی که قارعه چیست ?
یوْمَ یكُونُ النَّاسُ كَالْفَرَاشِ الْمَبْثُوثِ روزی است که مردم چون پروانگان پراکنده باشند ،
وَتَكُونُ الْجِبَالُ كَالْعِهْنِ الْمَنفُوشِ و کوهها چون پشم زده شده
فَأَمَّا مَن ثَقُلَتْ مَوَازِینُهُ اما هر که کفه ترازویش سنگین باشد ،
فَهُوَ فِی عِیشَةٍ رَّاضِیةٍ در، یک زندگی پسندیده است
وَأَمَّا مَنْ خَفَّتْ مَوَازِینُهُ و اما هر که کفه ترازویش سبک باشد ،
فَأُمُّهُ هَاوِیةٌ جایگاهش در هاویه است
وَمَا أَدْرَاكَ مَا هِیهْ و تو چه دانی که هاویه چیست ?
نَارٌ حَامِیةٌ آتشی است در نهایت گرمی
« الْقَارِعَةُ» از نام های روز قیامت است، و به «قارعه» نامگذاری شده است، چون مردم را فرو می کوبد و وحشت هایش آنان را پریشان می گرداند. بنابراین آن را مهم و بزرگ برشمرد و فرمود:« الْقَارِعَةُ؛ مَا الْقَارِعَةُ؛ وَمَا أَدْرَاكَ مَا الْقَارِعَةُ؛ یوْمَ یكُونُ النَّاسُ كَالْفَرَاشِ الْمَبْثُوثِ» در آن روز مردم از شدّت وحشت و هراس چون پروانه های پراکنده شده می گردند؛ پروانه هایی که برخی به میان برخی می روند و موج می زنند و نمی دانند کجا می روند و هرگاه آتشی روشن شود همه به سوی آن می روند چون درک آن ها ضعیف است و مردم که دارای عقل هستند در روز قیامت چنین خواهند بود.
« وَتَكُونُ الْجِبَالُ كَالْعِهْنِ الْمَنفُوشِ» اما کوه های سخت و پرصلابت مانند پشم حلاجی شده خواهند شد، پشمی که بسیار ضعیف است و کوچک ترین بادی آن را به هوا می برد. خداوند متعال می فرماید:« وَتَرَی الجِبَالَ تَجسَبُها جَامِدَةَ وَهِیَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ» و کوه ها را جامد می پنداری اما آن ها چون ابرها حرکت می کنند.
سپس کوه ها به گرد و غباری پراکنده تبدیل می شوند و از بین می روند و چیزی از آن ها باقی نمی ماند. پس در این وقت ترازوها نصب می گردند و مردم به دو گروه نیکبخت و بدبخت تقسیم می شوند. « فَأَمَّا مَن ثَقُلَتْ مَوَازِینُهُ؛ فَهُوَ فِی عِیشَةٍ رَّاضِیةٍ» هرکس نیکی هایش از بدی هایش بیشتر باشد در زندگی رضایت بخشی در بهشت پرناز و نعمت به سر خواهد برد.
« وَأَمَّا مَنْ خَفَّتْ مَوَازِینُهُ» و اما کسی که کفّه های ترازوی اعمالش سبک باشد، به این صورت که نیکی هایی نداشته باشد که در برابر بدی هایش بایستد.« فَأُمُّهُ هَاوِیةٌ» جایگاه و مسکن او آتش دوزخ است. یکی از نام های دوزخ «هاویه» می باشد و دوزخ به منزله ی مادرش می باشد و همواره او را در آغوش می گیرد. همان طور که خداوند متعال می فرماید:« إِنَّ عَذَابِهَا کَانَ غَرَامَاَ» بی گمان عذاب آن سخت خواهد بود، و بعضی گفته اند که معنی آیه چنین است: او بر سر در دورخ انداخته می شود.
« وَمَا أَدْرَاكَ مَا هِیهْ» این تعظیم و مهر جوه دادن جهنم است. سپس آن را تفسیر کرد که « نَارٌ حَامِیةٌ » آتشی بسیار گرم و سوزان است و از آتش دنیا هفتاد برابر گرم تر و سوزنده تر می باشد. از خداوند به آن پناه می بریم.
پایان تفسیر سوره قارعه

تفسیر راستین (ترجمه تیسیر الکریم الرحمن)، تألیف:علامه شیخ عبدالرحمن بن ناصر السعدی «رحمه الله» متوفای 1376 هجری قمری (1334هجری شمسی)، ترجمه: محمد گل گمشادزهی

مصدر:
دائرة المعارف شبکه اسلامی
islamwebpedia.com