قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

بهترين شيوه ی حفظ قرآن کريم كدام است؟


سپاس خدای را و بعد ... پاسخ اين سؤال به نسبت شرايط، توان، وقت، موقعيت و سن و ... افراد متفاوت است. ليکن می توان به بعضی قواعد کلی آن اشاره نمود تا به ياری خداوند متعال از آن سود حاصل کرد:

1-اخلاص نيت برای خداوند عزوجل و شناختن والايي قدر قرآن و حفظ آن و بزرگی نزديکان قرآن و دانستن آداب حفظ و نگهداری از آن.
2-داشتن عزمی راسخ و انگيزه ای قوی! مشخص نمودن هدف که همان به پايان رسانيدن کامل حفظ کتاب خداوند تبارک و تعالی می باشد.
3-در رسيدن به نتيجه عجله نکنيد، زيرا کسی که به يکباره آن را بخواهد به يکباره نيز از دست می دهد.
4-داشتن برنامه ی مناسب روزانه برای حفظ، که از لحاظ مقدار و کيفيت آن را مشخص نموده باشيد. سعی کنيد به هيچ عنوان از برنامه تخطی ننماييد. می دانيد که حفظ کردن سخت نيست ولی مداومت برآن سعی بيشتری می خواهد. برای حفظ روزانه يک اندازه ی حداقلی را در نظر بگيريد.
5-زمان و مکان مناسبی را برای حفظ قرآن در نظر بگيريد. تا جاييکه می توانيد در آن مکان و زمان به حفظ بپردازيد.
6-يک جلد قرآن با چاپ معينی که دارای خطی زيبا و علامت های وقف و ابتدا و اقتصار مناسب باشد را انتخاب نماييد.
7-هرچه سريعتر شروع به حفظ کرده، و حتی درصورت دشوار بودن آن در ابتدا، از به تاخير انداختن آن خودداری نماييد. حفظ کردن مانند توانايي جسمانی است که در نتيجه ی تمرين کردن بهبود يافته و بيشتر می گردد و همچون ماهيچه های بدن است که در اثر فعاليت و تکرار قدرتمند می شوند.
8-آن مقدار از قرآن که حفظ نموده ايد را نزد يک عالم دينی صاحب عقيده و اخلاق نيکو تصحيح نموده وآن را با قرائتی همرا با تجويد صحيح ازبربخوانيد. سعی کنيد از نوارهای قرآن کريم و ديگر وسائل صوتی بهره بگيريد. در ادامه کم کم دل مشغولی در مورد رعايت تجويد و آهنگ قرائت و بيان ريزه کاری های حرکات آن را ترک نماييد؛ چون ادامه ی اين حالت شما را از حفظ دور کرده و خشوع تان را از ميان می برد. چنانکه گفته اند: وقتی پای رعايت اعراب به ميان آيد خشوع از ميان می رود. اين بدان معنا نيست که رعايت تجويد و آهنگ نيکو را بطور کلی رها نماييد، چراکه قرائت قرآن دارای خصوصيات ويژه ی خود می باشد که از زبان قاريان برگرفته می شود و تجويد و لحن خوش به زيبايی قرائت می افزايند. اين دو (تجويد و لحن خوش) از روش های تثبيت و ماندگاری محفوظات و نيز انديشيدن در آيات هستند البته در حالتی که تکلفی در کار نباشد. قرائت قرآن سنتی است که سينه به سينه نقل گشته و هرکس از شخصی ماقبل خويش آنرا آموخته است. چنان که حضرت زيد رضي الله عنه و ديگران فرموده اند: "فاقرأوه كما عُلّمتموه" يعنی: "آنرا به همان ترتيب که آموختيد قرائت نماييد."
9-فهميدن معنی آيات و تمرکز بر آن ها به کمک تفسيری مختصر و گويا تا آنکه به چيزی غير از حفظ قرآن سرگرم نگرديد.
10-قرائت با صدايي بلند چنان که خودتان آن را بشنويد. اين کار باعث می شود بيش از يک حس در حفظ قرآن مشارکت داشته باشد. به تدريج و آيه به آيه حفظ نماييد، و آن ها را به هم مربوط ساخته و تکرار کنيد. به همين ترتيب تا آخر ادامه دهيد. در تمام وقت انجام اين کار با حضور قلب و پاکی بدن و رعايت آداب تلاوت حاضر شويد.
11-ازبرخوانی برای ديگران (غير از عالم دينی) مانند دوستان و خانواده. اين عمل فوايد بسياری بهمراه دارد، از جمله: ايجاد جوی ايمانی در منزل و بقيه مکان ها و پرکردن زمان فراغت با چيزی که به قاری و شنونده ی آن سود می رساند.
12-بازگشت به محفوظات قبلی و شناخت نقاط ضعف. از هر فرصتی برای اين کار استفاده شود، بويژه در نمازهای فرض، بين اذان و اقامه، در نمازهای سنت و نماز شب.
عمل به اين قرآن عظيم با پيروی از اوامر و دوری کردن از نواهی آن. گناهان دانش را می زدايند، از خداوند بزرگ می خواهيم که ما را بسلامت بدارد.
13-پرهيز از غرور و خودپسندی. زمانی که فرد دچار خودپسندی گشت ديگر خيری در او گرد نيامده و شايد هم تباه و نابود شود، چنانچه در حديث آمده است: « ثلاث مهلكات: -وذكر منها-إعجاب المرء بنفسه » يعني: " سه چيز تباه گرانند: ... {و از ميان آن ها} ... خودپسندی انسان است." از خداوند سلامت نفس را خواستريم.
14-در گروه ها و حلقه های حفظ حضور پيدا نموده و چنانچه روزانه نباشند بر آن ها تکيه نکنيد، بلکه به آن ها همچون وسيله ای کمکی برای حفظ خود نگاه کنيد.
15-قرآن کريم را از اول تا آخر نزد يک عالم قابل اعتماد، تيزفهم، خردمند، ريزبين و خطابين که بخوبی از پس انتقال دانش خويش برآمده و جواز قرائت کردن و قرائت دادن را به شما می دهد، عرضه کنيد. بدانيد که افتخار به بالا بودن مدرک"جواز" نيست، بلکه به درستی و نيکويي قرائت شما است.
16-چنان به برنامه ريزی نپردازيد که از حفظ باز بمانيد. و نيز در استفاده از شيوه های حفظ از يکی به ديگری متوجه نشويد(مانند حفظ با استفاده از کتاب و نوشتار يا با کمک وسائل نوين سمعی بصری و ...)، بلکه سعی کنيد شيوه ی يکسانی را که مناسب شماست پيش بگيريد تا آنکه وقتتان با اين جابجايي ها تلف نشود.
17-غذاهايي که می خوريد بر حفظ شما تاثير می گذارند. پس در تنظيم و کاستن آن و خودداری از خوردن غذاهای (خوراکی هايي که باعث سوء هاضمه و سنگينی معده می شوند) ترش و پرچرب کوشش نماييد و بدانيد که پرخوری تيزهوشی را زايل می کند. همچنين لازم است بدنتان را تندرست و نيرومند و ذهن خويش را شاداب نگه داريد با خوراکی هايی مانند عسل که برای جسم و ذهن سودمند می باشد.
18-از سستی و خواب آلودگی دوری کنيد قبل از آنکه کار از کار گذشته و پشيمانی و حسرت باقی بماند.
19-بهره گرفتن ازخردسالی و جوانی، و حرص واشتياق در بزرگسالی و تباه ننمودن ثواب کارها.
20-ياری جستن با دعا و بهره بردن از اجابتگاه ها.


ترجمه: مسعود
مصدر: سايت نوار اسلام
IslamTape.Com