قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

مسئله نيت نماز:

(1) چگونگى نيت نماز
نيت كردن محلش در قلب هست، و تلفظ كردن نيت چه هنگام نماز و چه عبادت ديگر بدعت ميباشد زيرا هيچ اثرى از پيامبر صلى الله عليه و سلم و يا حتى اصحابش وارد نشده است كه براى هر عبادتى مانند نماز، روزه، زكات، طهارت و غيره به زبان نيت كرده باشند، اما هنگام حج كردن كه تلفظ به لبيك گفتن وارد شده است مانند "لبيك اللهم بحج" و يا "لبيك اللهم بعمره"، اين در واقع نيت نيست بلكه روشن كردن نوع آن عبادت هنگام تلبيه ميباشد، پس معلوم ميشود كه پيامبر صلى الله عليه و سلم نيت هيچ عبادتى را به تلفظ نمياورده است و اصحابش نيز به پيروى از او نيت را با تلفظ ادا نميكردند، لذا گفتن و تلفظ كردن نيت هنگام يك عبادت بدعت ميباشد.
بعضى از مردم بدون هيچ دليل شرعى ميگويند كه براى حضور قلب بهتر است كه نيت تلفظ شود، ولى به آنها ميگوييم كه آيا شما داناتر هستيد يا خداوند كه اين مسئله را به پيامبرش صلى الله عليه و سلم امر نفرموده است؟ خداوند ميفرمايد: "قل أأنتم أعلم أم الله" (البقرة : 140)، يعنى: "بگو شما داناتريد يا خداوند؟"، و همچنين ميفرمايد: "قُلْ أَتُعَلِّمُونَ اللَّهَ بِدِينِكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ" (الحجرات / 16)، يعنى: "بگو (اى محمد)، آيا دينتان را به خداوند ياد ميدهيد در حاليكه خداوند از آنچه كه در آسمانها و زمين ميباشد آگاه هست؟"
پس متاكد باشيد كه اگر اين كار خير بود حتما پيامبر صلى الله عليه و سلم امتش را از آن اگاه ميساخت، پس از آنجاييكه چيزى وارد نشده است معلوم ميشود كه نيت با تلفظ بدعت ميباشد.
(2) وسواس در عبادت مانند طهارت و نماز
شما نبايست در موارد طهارت و نجاست زياد وسواس به خرج دهيد زيرا شيطان سبب ميشود كه شخص را در تنگناه قرار دهد تا اينكه آن عبادت را ترك كند و از آنجاييكه دين اسلام دين يسر و آسان است پس اگر از طهارت يقين حاصل كرديد ديگر مجال شك را روى خود باز نكنيد ولى اگر ملاحظه كرديد كه واقعا چيزى خارج شده (يعنى مذى، ودى و يا بول) پس بايست لباس و شرمگاه و بيضه ها (هنگام خروج مذى) را شست و دوباره وضوء گرفت و غسل تمام بدن لازم نيست.
(3) اشتباه كردن در حين نماز
چنانچه در نماز اشتياهى رخ دهد، اگر اشتباه در اركان نماز باشد (مانند ترك كردن ركوع و يا فراموش كردن سوره فاتحه)، آن ركعت بحساب نيمايد لذا بايست ركعت ديگرى را بجاى ركعتى كه در ركنش خلل ايجاد شده انجام داد و سپس قبل از سلام و يا پس از آن دو بار سجده سهو خواند، ولى اگر خلل در سنت نماز (مانند دست بالا بردن پس از ركعت دوم) باشد اشكالى ندارد و نماز صحيح ميباشد و نيازى به سجده سهو نيست.
(4) تغيير نيت در حين نماز
در مورد تغيير نيت در نماز، سه حالت ممكن است رخ دهد:
تغيير نيت مُعيّن به نيت معُيّنى ديگر: مثلا نيت سنت ضحى را ميكند و پس از تكبيرة الاحرام متوجه ميشود كه سنت نماز صبح را كه از او فوت شده و قرار بوده آنرا قضا كند را نخوانده است، در اينحالت جائز نيست كه نيتش را عوض كند زيرا سنت نماز صبح بايست نيتش قبل از ورود به نماز ببندد. مثال ديگر انست كه شخصى نماز عصر را شروع ميكند و سپس متوجه ميشود كه نماز ظهر را نخوانده است، در اينحالت براى او جائز نيست كه نيتش را تغيير دهد، زيرا نيت معين بايست از قبل از شروع نماز بسته شود.
تغيير نيت مطلق به نيت مُعّين: مثلا شخصى نماز سنت معمولى ميخواند و سپس متوجه ميشود كه نماز صبح و يا سنت صبح را نخوانده است، در اينحالت براى او جائز نيست كه نيت اين نماز معمولى (مطلق) را به نيت نماز مُعّين تبديل كند.
تغيير نيت مُعّين به مطلق: مثلا اگر شخصى فراموش كند كه نماز سنت صبح را خوانده و شروع به نماز سنت صبح ميكند ولى در حين نماز متوجه ميشود كه آنرا خوانده است پس در اينحالت ميتواند نيتش را به نيت سنت نماز معمولى تغيير دهد. مثال ديگر، اگر شخصى منفردا شروع به نماز فرض كند و سپس جماعتى حضور يابد كه نماز جماعت را با هم بخوانند در اينحالت ميتواند نيتش را به نماز سنت معمولى (مطلق) تغيير دهد تا اينكه بتواند ان نماز فرض را با جماعت بخواند.
پس بطور خلاصه قاعده تغيير نيت بر اين اساس است كه تغير نيت از مُعّين به مُعّين و از مطلق به مُعّين جائز نيست ولى از مُعّين به مطلق جائز هست.
ولى نا گفته نماند كه شما نبايست دچار وسواس شويد تا جاييكه اداى نماز بر شما دشوار گردد زيرا هدف شيطان از اين وسوسه ها وادار كردن مسلمان به ترك عبادتش ميباشد، و همچنين مشاهده شده است كه بيشتر كسانى كه دچار وسواس در نيت نماز ميشوند آنهايى هستند كه نيت را بزبان تلفظ ميكنند زيرا تلفظ نيت در عبادات بدعت هست و از پيامبر صلى الله عليه و سلم و اصحابش هيچ روايتى نه صحيح و نه ضعيف وارد نشده است، لذا بايست عبادتتان و يا نمازتان را سعى كنيد بر اساس سنت پيامبر صلى الله عليه و سلم ادا كنيد و به خداوند متعال پناه جوييد تا شما را از وساوس شيطان در نماز و غيره نجات دهد.

وصلي الله وسلم علي محمد و علي آله و اتباعه الي يوم الدين
سايت جامع فتاواي اهل سنت و جماعت
IslamPP.Com