قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

آغاز آفرینش

قرآن كریم در بارهء آغاز و پایان دنیای مادی، تئوری معین و روشنی را مطرح می­كند؛ تئوریی كه در واقع انسان عصر حاضر تا یك قرن قبل، از آن كم‌ترین شناختی هم نداشته است، اما انسان قدیم كه حتی نمی‌توان گفت: راه‌یافتن این تئوری یا بخش‌هایی از آن به ساحهء تعقل آن، ممكن و متصوّر بوده است!

آری؛ علم جدید آمده است تا بر این جنبه از اعجاز قرآن كریم نیز گواه باشد.

قرآن در آیهء مباركهء 30 سورهء انبیا در بارهء آغاز آفرینش دنیا می‌گوید:

]أَوَلَمْ یرَ الَّذِینَ كَفَرُوا أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَالأرْضَ كَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنَاهُمَا[

«آیا كافران ندیده­اند كه آسمانها و زمین بسته بودند و ما آنها را بشكافتیم و توسعه دادیم»

همچنان در آیهء مباركهء 104 از همین سوره، در ارتباط با پایان‌یافتن كار دنیای مادی می‌گوید:

]یوْمَ نَطْوِی السَّمَاءَ كَطَی السِّجِلِّ لِلْكُتُبِ كَمَا بَدَأْنَا أَوَّلَ خَلْقٍ نُعِیدُهُ[

«روزی كه آسمانها را مانند طومار درهم پیچیم و به حال اول آفرینش آن بازگردانیم»

بنا بر تفسیری كه این آیات ارائه می­دارند، جهان هستی در آغاز كار بسیار به هم فشرده و متراكم بوده و پس از آن مرحلهء اولیه، عملیهء توسعه و امتداد آن در فضا آغاز شده است. لیكن به رغم این توسعه و تمدّد، جمع‌كردن و درهم فشردن دو بارهء آن در یك محدودهء كوچك مكانی ممكن است و نه تنها كه ممكن است بلكه حتمی و قطعی نیز می­باشد.

اكنون باید دید كه علم جدید در بارهء این قانون مطرح شده در قرآن، یعنی تئوری آغاز و پایان آفرینش مادی، چه می‌گوید؟

با ملاحظهء نظریات جدید علمی در این باره، درمی‌یابیم كه آخرین رهبافتهای علم جدید بر عین نظریهء قرآنی تكیه می‌نماید.

دانشمندان علوم طبیعی در روند بررسی­ها و مشاهدات خود پیرامون پدیده‌های هستی، به این نتیجه رسیده‌اند كه ماده در آغاز امر، جامد و ساكن بوده است. همچنین در آغاز امر، ماده شكل گاز مشتعل بسیار درهم فشرده و متراكمی را داشته و دست كم پنج بلیون سال قبل، بر اثر انفجار بسیار شدیدی كه در آن رونما گردیده، به توسعه و امتداد در پیرامون خویش آغاز نموده است. بناءً تمدّد ماده یك امر حتمی بوده و بر اساس این قانون طبیعت كه می‌گوید: نیروی جاذبه در اجزای این ماده به سبب دورشدن آن اجزا از یكدیگر، تدریجاً كم می‌شود و هم از این روی، مسافت میان آنها نیز به نحو قابل ملاحظه‌یی زیادتر گردیده و این مسافت توسعه می‌یابد، تمدّد و گسترش هستی همچنان ادامه دارد.

دانشمندان علوم نجومی اضافه می‌كنند:

دائرهء ماده در آغاز امر، حدود (1000) میلیون سال نوری وسعت داشته است كه این دائره هم اكنون نسبت به دائرهء اولیهء آن، بیش از ده برابر توسعه یافته و عملیهء توسعه و امتداد آن بی هیچ توقفی همچنان ادامه دارد.

 پروفسور «آیدنگتون» در این باره می‌گوید:

«كهكشانها و ستارگان را در عملیهء توسعهء مستمر آنها می‌توان به نقاشیهای گل و بوته‌یی تشبیه كرد كه این نقشها بر روی بالونی از پلاستیك به تصویر كشیده شده باشند و این بالون پیوسته به وسیلهء دستگاه پمپ بادی، پمپاژ شود. به این ترتیب است كه كرات فضایی با حركات دینامیكی و جوهری خویش، پیوسته از یكدیگر دور می‌شوند، كه این عملیه در حقیقت روند «توسعهء هستی» را تمثیل می‌نماید».

 شایان ذكر است كه در ارتباط با اصل توسعهء كائنات نیز قرآن كریم در سورهء «ذاریات» بیان اعجازی روشنی دارد كه این مبحث نیز تحت عنوان مستقلی در این كتاب مورد بررسی قرار گرفته است.

این یك بُعد از ابعاد تئوری قرآنی آغاز آفرینش است كه علم جدید با همهء قوت پشت سر آن ایستاده است.

به نقل از: تجلی قرآن در  عصر علم  (نگاهی تطبیقی به اعجاز علمی قرآن کریم در پرتو علوم جدید)، عبدالرؤوف مخلص هروی استاد دانشکدهء شرعیات دانشگاه هرات افغانستان