قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

علامت هاي قيامت صغرى

از حقايق مشخص و معين در دين ما، اسلام، اين است كه قيامت بدون شك خواهد آمد و علم واقع شدن آن نزد الله تعالي مي باشد كما اينكه مي فرمايد:« إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ»[1] «همانا علم قيامت نزد خداوند است.» هنگامي كه جبرئيل از رسول الله - صلي الله عليه و سلم – در باره وقت قيامت سؤال نمود؛ رسول الله - صلي الله عليه و سلم – در جواب فرمودند:«مَا الْمَسْئُولُ عَنْهَا بِأَعْلَمَ مِنْ السَّائِلِ»[2] (سؤال شده از سؤال كننده نسبت به اين مسئله عالمتر نيست.) جز اينكه خداوند نشانه هاي برپايي قيامت و نزديك شدن مدت آن را بيان داشته است. الله تعالي مي فرمايد:« فَهَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا السَّاعَةَ أَنْ تَأْتِيَهُمْ بَغْتَةً فَقَدْ جَاءَ أَشْرَاطُهَا»[3] «و آيا جز اين انتظار مي برند كه قيامت به ناگاه بر آنان فرود آيد؟»
علماء نشانه هاي قيامت را به دو بخش تقسيم كرده اند:
قسم اول: علامت هاي قيامت صغري.
قسم دوم: علامت هاي قيامت كبري.
در اين مبحث به بعضي از نشانه هاي قيامت صغري مي پردازيم و كلام را در مورد علامت هاي كبري به وقت ديگري موكول مي نماييم.
از جمله علامت هاي صغري بعثت محمد - صلي الله عليه و سلم – است كه در حديثي به اين مسئله اشاره مي نمايد:«بُعِثْتُ أَنَا وَالسَّاعَةَ كَهَاتَيْنِ وَقَرَنَ بَيْنَ السَّبَّابَةِ وَالْوُسْطَى»[4] (بعثت من و قيامت مانند اين دو است و اشاره به فاصله بين انگشت سبابه و وسطي نمود.) و در اين اشاره نزديك شدن برپايي قيامت را مانند نزديك شدن انگشت سبابه از انگشت وسطي بيان نمود.
و از جمله علامت هاي قيامت صغري دو نيم شدن ماه در زمان رسول الله - صلي الله عليه و سلم – مي باشد. الله تعالي مي فرمايد:« اقْتَرَبَتِ السَّاعَةُ وَانْشَقَّ الْقَمَرُ»[5] «قيامت نزديك شد و ماه از هم شكافت.» و از ابن مسعود -رضي الله عنه- روايت است كه گفت:«انْشَقَّ الْقَمَرُ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِرْقَتَيْنِ فِرْقَةً فَوْقَ الْجَبَلِ وَفِرْقَةً دُونَهُ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ اشْهَدُوا»[6] (ماه در زمان رسول الله - صلي الله عليه و سلم – به دو نيم شد نيمي از آن بالاي كوه و نيمي ديگر در غير آن مكان بود. پس رسول الله - صلي الله عليه و سلم – فرمودند: گواه باشيد.)
از جمله نشانه هاي قيامت كبري فوت پيامبر - صلي الله عليه و سلم – بود. از عوف بن مالك رسول الله - صلي الله عليه و سلم – روايت است كه گفت: در غزوه تبوك همراه پيامبر - صلي الله عليه و سلم – بودم و او در قبه اي از پوست بود. فرمود:«اعْدُدْ سِتًّا بَيْنَ يَدَيْ السَّاعَةِ مَوْتِي ثُمَّ فَتْحُ بَيْتِ الْمَقْدِسِ ثُمَّ مُوْتَانٌ يَأْخُذُ فِيكُمْ كَقُعَاصِ الْغَنَمِ ثُمَّ اسْتِفَاضَةُ الْمَالِ حَتَّى يُعْطَى الرَّجُلُ مِائَةَ دِينَارٍ فَيَظَلُّ سَاخِطًا ثُمَّ فِتْنَةٌ لَا يَبْقَى بَيْتٌ مِنْ الْعَرَبِ إِلَّا دَخَلَتْهُ ثُمَّ هُدْنَةٌ تَكُونُ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَ بَنِي الْأَصْفَرِ فَيَغْدِرُونَ فَيَأْتُونَكُمْ تَحْتَ ثَمَانِينَ غَايَةً تَحْتَ كُلِّ غَايَةٍ اثْنَا عَشَرَ أَلْفًا»[7] (شش چيز نشانه نزديك شدن قيامت هستند:1. فوت من2. فتح بيت المقدس3. زياد شدن مرگ مير در حيواناتتان به سبب بيماري4. زياد شدن مال تا آنجا كه مردي صد دينار را مي بخشد و آن را ناپسند مي داند5. فتنه اي شروع مي گردد كه هيچ خانه اي از عرب باقي نمي ماند مگر اينكه داخل آن گرديده است6. بين شما و روم صلح مي شود پس آنان خيانت مي كنند پس به سوي شما مي آيند در حاليكه تحت هشتاد پرچم قرار دارند و زير هر پرچم دوازده هزار پرچم است.)
از علامتهاي قيامت صغري فتح بيت المقدس است كما اينكه در حديث عوف بن مالك -رضي الله عنه- گذشت. بيت المقدس در زمان خليفه راشد عمر بن خطاب -رضي الله عنه- فتح گرديد.
همچنين از نشانه هاي نشانه هاي قيامت صغري ظهور داعيان نبوت مي باشد. در حديث رسول الله - صلي الله عليه و سلم – آمده است:«لَا تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى يُبْعَثَ دَجَّالُونَ كَذَّابُونَ قَرِيبٌ مِنْ ثَلَاثِينَ كُلُّهُمْ يَزْعُمُ أَنَّهُ رَسُولُ اللَّهِ»[8] (قيامت برپا نمي گردد تا نزديك به سي دجال كذاب ادعاي نبوت نكنند كه همه آنها گمان مي كنند رسول خدا هستند.) جمعي از آنها در عصر نبوت ظهور يافتند كه از آن جمله مسيلمه كذاب، سجاح و آن زني بود كه ادعاي نبوت كرد سپس توبه نمود و اسلام را قبول كرد، طليحه بن خويلد اسدي كه او هم دوباره به اسلام برگشت، اسود عنسي در صنعاء اظهار نبوت كرد كه به دست فيروز ديلمي -رضي الله عنه- كشته شد و بسياري ديگر كه غير از اينها ادعاي نبوت كردند. در عصر حاضر نيز ميرزا احمد قادياني ادعاي نبوت نمود و جماعتي نيز دنباله رو او شدند و ادعاي مي كنند كه قادياني هستند. بسياري از علماء در باره او كتابها نوشته و بيان كرده اند كه او دروغگو، فريبكار و كافر است.
و از جمله علامت هاي قيامت صغري ضايع شدن امانت كه با سپردن كارها به غير اهلش مي باشد. از ابوهريره -رضي الله عنه- روايت است كه گفت: رسول الله - صلي الله عليه و سلم – فرمودند:«إِذَا ضُيِّعَتْ الْأَمَانَةُ فَانْتَظِرْ السَّاعَةَ قَالَ كَيْفَ إِضَاعَتُهَا يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ إِذَا أُسْنِدَ الْأَمْرُ إِلَى غَيْرِ أَهْلِهِ فَانْتَظِرْ السَّاعَةَ»[9][10] (هنگامي كه امانت ضايع گردد منتظر قيامت باشيد. گفت:اي رسول خدا آن چگونه ضايع مي شود؟ فرمودند: هنگامي كه كارها به غير اهلش سپرده شود منتظر قيامت باشيد.)
و از نشانه هاي قيامت صغري ظاهر شدن زناني است كه لباس پوشيده اند اما لخت هستند.از ابوهريره -رضي الله عنه- روايت است كه رسول الله - صلي الله عليه و سلم – فرمودند: «صِنْفَانِ مِنْ أَهْلِ النَّارِ لَمْ أَرَهُمَا قَوْمٌ مَعَهُمْ سِيَاطٌ كَأَذْنَابِ الْبَقَرِ يَضْرِبُونَ بِهَا النَّاسَ وَنِسَاءٌ كَاسِيَاتٌ عَارِيَاتٌ مُمِيلَاتٌ مَائِلَاتٌ رُءُوسُهُنَّ كَأَسْنِمَةِ الْبُخْتِ الْمَائِلَةِ لَا يَدْخُلْنَ الْجَنَّةَ وَلَا يَجِدْنَ رِيحَهَا وَإِنَّ رِيحَهَا لَيُوجَدُ مِنْ مَسِيرَةِ كَذَا وَكَذَا»[11] (دو دسته اهل آتش هستند كه ايشان را نديده ام. دست اي با ايشان شلاقهايي به مانند دم گاو است كه با آن مردم را مي زنند و زناني كه لباس پوشيده اند اما لخت هستند كه عشوه كنان بر زمين راه مي روند تا مردم به آنها نگاه كنند. سرهايي مانند كوهان شتر دارند و زيبايي گردانهاي درازشان نمايان است. داخل بهشت نمي شوند و بوي آن به مشام ايشان نمي رسد در حاليكه بوي آن از فاصله چنين و چنان به مشام مي رسد.) و در مورد كاسيات عاريات گفته شده كه مراد زناني هستند كه لباسهايشان تمام بدنشان را نمي پوشاند يا به قدري نازك است كه زير آن ديده مي شود و يا به قدري چسبنده است كه عورتهايشان را نمايان مي كند.
و اين دسته در زمان ما ظهور يافته اند- اي كاش فاجعه در اينجا متوقف مي شد- بلكه در اين زمان اين زنان به لخت شدن خود افتخار مي كنند و به زنان عفيف پاكدامن ارجي نمي نهند. انا لله و انا اليه راجعون.
از علامت هاي قيامت صغري انتشار ربا، آشكار شدن زنا و زياد شدن قتل مي باشد. رسول الله - صلي الله عليه و سلم – مي فرمايد:«بين يدي الساعة يظهر الربا»[12] (هنگام نزديك شدن قيامت ربا انتشار مي يابد.) و رسول الله - صلي الله عليه و سلم – مي فرمايد:«إِنَّ مِنْ أَشْرَاطِ السَّاعَةِ … وَيَظْهَرَ الزِّنَا»[13] (از نشانه هاي نزديك شدن قيامت… و آشكار شدن زنا مي باشد.) و رسول الله - صلي الله عليه و سلم – مي فرمايد:«لَا تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى يَكْثُرَ الْهَرْجُ قَالُوا وَمَا الْهَرْجُ يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ الْقَتْلُ الْقَتْلُ »[14] (قيامت برپا نمي گردد تا هرج زياد نشود. گفتند: اي رسول خدا هرج چيست؟ فرمود: قتل قتل.) و- العياذ بالله- تمام اين آفت ها در زمان ما آشكار گرديده اند. تا آنجا كه انتشار ربا و زنا از اسباب و وسايل ترقي و پيشرفت و نشانه تمدن و فرهنگ شده است. پس آنچه رسول الله - صلي الله عليه و سلم – در باره فضيلت يافتن اين منكرات و آشكار شدنشان گفته بود تحقق يافته است. اما قتل در آن بحثي نيست زيرا بسيار شايع و فراوان است. خونهاي حرام ريخته و روحها به خاطر مسائل مختلف و مقاصد متعدد گرفته مي شوند. از خداوند مسئلت مي نماييم كه ما را از آن محفوظ شامل مرحمت خويش قرار دهد.
از نشانه هاي قيامت صغراي ظهور آلات لهو و لعب و حلال دانستن آن است. از ابي مالك اشعري روايت است كه گفت: از رسول الله - صلي الله عليه و سلم – شنيدم كه فرمود:«لَيَكُونَنَّ مِنْ أُمَّتِي أَقْوَامٌ يَسْتَحِلُّونَ الْحِرَ وَالْحَرِيرَ وَالْخَمْرَ وَالْمَعَازِفَ»[15] (دسته از امت من پيدا مي شوند كه زنا، حرير، شراب و آلات لهو لعب را حلال مي دانند.) و اين نمونه واضح و آشكار در زمان ماست و شاهد بر صحت آن آنچه به صورت خبر از رسول الله - صلي الله عليه و سلم – به ما رسيده مي باشد. آلات لهو و لعب را حلال مي دانند و براي آن منزلت بالايي را قائل هستند تا آنجا كه خواننده و آلاتشان نزد بسياري از مردم داراي منزلت خاصي هستند و قدر و منزلت آنها از داعيان و مصلحان بيشتر است. و اين عصر شايسته آن است كه به آن عصر موسيقي گفته شود. انا لله و انا اليه راجعون.
و از نشانه هاي علامت صغري پر از نباتات و رودها خواهد شد. از ابوهريره -رضي الله عنه- روايت است كه رسول الله - صلي الله عليه و سلم – فرمودند:«لَا تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى تَعُودَ أَرْضُ الْعَرَبِ مُرُوجًا وَأَنْهَارًا»[16] (قيامت برپا نمي گردد تا اينكه زمين عرب پر از نباتات و رودها مي شود.) و علم حاضر اين حقيقت را كشف نموده است. و علماي بيولوژي به مانند آنچه رسول الله - صلي الله عليه و سلم – بيشتر از چهارده قرن است كه از آن خبر داده خبر داده اند.
و از نشانه هاي قيامت صغري منزلت يافتن مفسدان در زمين و مسلط شدن بر زمام امور است. رسول الله - صلي الله عليه و سلم – مي فرمايد:«إِنَّهَا سَتَأْتِي عَلَى النَّاسِ سِنُونَ خَدَّاعَةٌ يُصَدَّقُ فِيهَا الْكَاذِبُ وَيُكَذَّبُ فِيهَا الصَّادِقُ وَيُؤْتَمَنُ فِيهَا الْخَائِنُ وَيُخَوَّنُ فِيهَا الْأَمِينُ وَيَنْطِقُ فِيهَا الرُّوَيْبِضَةُ قِيلَ وَمَا الرُّوَيْبِضَةُ قَالَ السَّفِيهُ يَتَكَلَّمُ فِي أَمْرِ الْعَامَّةِ»[17] (سالهاي پر فريبي بر مردم خواهد آمد كه در آن دروغگو تصديق مي شود و صادق تكذيب مي گردد و خائن امانتدار و امين، خائن مي گردد و در آن رويبضه سخن مي گويد. و پرسيده شد: رويبضه چيست؟ فرمودند: انسان نادان در كارهاي مردم سخن مي راند.)
و اين بعضي از علامت هاي قيامت صغري بود كه پيامبر - صلي الله عليه و سلم – از آن به ما خبر داده بود و تمام آنچه كه گفته شد مجموعاً بر اين عصر كه ما در آن زندگي مي كنيم مطابقت مي نمايد. و اين بدين معنا نيست كه اين صورت ها در زندگي، ما را به سوي يأس و نااميدي سوق دهند بلكه هر چه از اين نشانه ها تحقق مي يابد بر ايمان و يقين ما افزوده مي شود و نشان دهنده اين است كه بقيه چيزهايي كه پيامبر - صلي الله عليه و سلم – خبر داده مانند، خروج مهدي، نازل شدن عيسي بن مريم - عليه السلام-، برپا شدن حكومت اسلامي و از همه بزرگتر و مهمتر برپا شدن قيامت كه در آن خداوند بين بندگانش جدايي مي اندازد، خواهد آمد.
و صلي الله علي نبينا محمد و علي آله و صحبه وسلم



________________________________________
[1] لقمان 34
[2] رواه بخاري و مسلم
[3] محمد 18
[4] متفق عليه
[5] قمر 1
[6] رواه بخاري و مسلم
[7] رواه بخاري
[8] رواه مسلم
[9] رواه بخاري
[10] در فتح الباري در شرح اين حديث آمده: كرماني در باره كلمه امر مي گويد: مراد از آن كارهايي است كه به دين تعلق دارند مانند خلافت، امارت، قضاوت، فتوا دادن و چيزهاي ديگر از اين قبيل.
[11] رواه مسلم
[12] رواه الطبراني وقال المنذري : رواته رواة الصحيح.
[13] متفق عليه
[14] رواه بخاري و مسلم
[15] رواه بخاري
[16] رواه مسلم
[17] رواه احمد

به نقل از: سایت ارزشمند نوار اسلام