قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

البرهان فی تفسیر القرآن
و از کسانی که با صافی هم عصر بوده سید هاشم بحرانی متوفای سال 1107 یا سال 1109 می­باشد و ایشان کتابی به نام (البرهان فی تفسیر القرآن) دارد که تمامی روایات جعفریه را در آن تفسیر جمع­آوری کرده است.[1]
این کتاب تفاوت زیادی با تفسیر صافی ندارد، ایشان نیز همان راه گمراهگری را می­پیماید، کتاب خداوند را از نظر نص و معنی تحریف شده می پندارد ، و در مورد نگهدارندگان قرآن و حاملان شریعت اسلام از اصحاب بزرگوار بدگویی می­کند، و روایاتی دروغین که گمراهیش را تایید می­کند می­آورد.
و روش این تفسیر گمراه و گمراهگری و اثرات امامیه در آن را می­توانیم از ابو ابی که در جزء اول قبل از شروع به تفسیر سوره­ها و از اخباری که بحرانی در آن کتاب آورده درک کنیم.
 
این هم بعضی از مثالها:
بحرانی می­گوید: «فصلی در مورد اینکه قرآن تنها ائمه به صحیحی آن را جمع کردند و تاویل قرآن را تنها آنها می­دانند» و 26 خبر را زیر این فصل ذکر می­کند.[2]
و در «باب فیما نزل علیه القرآن من الاقسام (1347)[3] از امیرالمومنین نقل می­کند که ایشان فرمود: قرآن سه قسمت  می­باشد  یک سوم آن در مورد ما و دشمنانمان، و یک سوم سنت و امثال و فرائض، یک سوم فرائض و احکام است.
 و ابو عبدالله روایت می­کند که فرمود: قرآن چهار قسمت است.
بحرانی می­گوید: از جمله چیزهایی که بر خلاف ما انزل الله است این آیه می­باشد ﴿کنتُم خَیرَ أُمةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ﴾ (شما بهترین کسانی هستید که برای مردم بیرون آمده­اید) و از جمله تحریفات قرآنی این آیه می­باشد «لَّـکنِ اللّهُ یشْهَدُ بِما أَنزَلَ الله إِلَیک فی على» که این جمله­ی آخری (إِلَیک فی على) را اضافه کرده و بعد می­گوید: اینگونه نازل گشت.[4]
و اما آنچه بحرانی بعد از نزول تاویل می­کند: اموراتی است که بعد از عصر پیامبر رخ داده است از جمله غصب حق آل محمد، و نصرت و یاری که خداوند به آنها وعده داده بود و آنچه خداوند به پیامبر خبر داده بود در مورد مهدی و بیرون آمدن ایشان و همچنین اخباری که مربوط به مرتدین می­باشد.[5]
و اما در مورد آنچه مخاطب دسته­ای باشد ولی معنی مربوط به قومی دیگر باشد این آیه را به میان می­کشاند ﴿وَقَضَینَا إِلَى بَنِی إِسْرَائِیلَ فِی الْکتَابِ لَتُفْسِدُنَّ فِی الأَرْضِ﴾ = در کتاب تورات به بنی اسرائیل اعلام کردیم که دوبار در سرزمین تباهی می­ورزید و برتری جوئی بزرگی می­کنید) می­گوید خطاب به جماعت امت محمد است.[6]
اما در مورد رد کردن کسی که ارتداد را انکار می­کند این آیه را به میان می­کشاند ﴿وَیوْم نَحْشُرُ من کلِّ أُمةٍ فَوْجًا﴾ (روزی گروه عظیمی از همه­ی ملتها را گرد می­آوریم که آیات ما را تکذیب می­کرده­اند)[7] و در تفسیر سوره­ی فاتحه می­گوید: «غیر المغضوب» بت­پرستان، «و الضالین» به شک اندازانی که امام را نمی­شناسند.
و از ابی جعفر روایت می­کند که گفت: خداوند کوهی که دنیا را احاطه کرده و آبی رنگی یاقوت مانند دارد را خلق کرد، که رنگ آبی بودن آسمان از گرفتگی همان رنگ کوه است، و پشت سر آنها مخلوقی را خلق کرده که هیچ کدام از فرائض که بر ما واجب گردانید، بر آنها نگذاشته، و تمام آنها دو مرد از این امت را لعنت می­کنند، و آنها را نیز نام برد.
و دوباره از ایشان روایت می­کند که گفت: پشت سر این خورشید چهل خورشید دیگر وجود دارد، که فاصله­ی آنها با هم چهل سال است و مخلوقات بسیاری در آنها وجود دارد ، و نمی­دانند که خداوند آدم را خلق کرده یا نکرده است و پشت سر این ماه چهل ماه دیگر وجود دارد و فاصله­ی میان آنها چهل سال است و مخلوقات بسیاری که به خلق آدم آگاهی ندارند در آنها وجود دارد، و لعنت کردن اول و دوم برای آنها همانند زنبور عسل در تمام اوقات الهام شده است و فرشته‌هایی بر آنها مامور هستند که هر وقت لعنت نکردند از طرف آنها تعذیب می­شوند.[8]
و اینگونه امثال را در این تفسیر همانند تفسیر قبلی می­بینیم که در گمراهی خویش قدم بر می­دارد.[9]
و با این چند مثالی که آوردیم روش و منهج بحرانی را نیز فهمیدیم.


[1] . العالم الجدید للاصول ص 82، 83.
[2] . ص 15/17
(1347ـ 394) ص 21
[4] . ص 34
[5] . ص 35
[6] . ص 36، سوره اسراء آیه­ی 4
[7] . ص 37، سوره­ی نمل آیه­ی 83
[8] . ص 47،  و مراد ایشان از اول و دوم ابوبکر و عمر است.
[9] . به تفسیر المیزان ص 260 نیز مراجعه شود.


پژوهشی پیرامون اصول و فروع شیعه دوازده امامی(2)، (مبحث تفسیر)، تألیف: دکتر علی سالوس
 
مصدر:
دائرة المعارف شبکه اسلامی
IslamWebPedia.Com