قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

تفسير يحيي بن سلام

يحيي بن سلام بن ابي ثعلبه التيمي ـ مولاي تيمي بوده است ـ ملقب به ابو ذكريا، اهل بصري، و از آنجا به مصر رفت و از آنجا نيز به آفریقا رفت و در آنجا ساكن شد و به حج نيز رفت و بعد به مصر برگشت و در آنجا در ماه صفر سال 200 هجري فوت كرد.
ابن جزري در شرح حال يحيي مي­گويد: صاحب تفسير است و از اصحاب حسن بصري و حسن بن دينار و ديگران روايت مي­كند.
و از حمادبن سلمه و همام بن يحيي و سعيد بن ابي عروبه نيز روايت مي­كند. داني مي­گويد: گفته مي­شود: نزديك به 20 تابعي را ديده و از آنها روايت كرده .
به مغرب رفت و در آفريقا ساكن شد و تفسير قرآن را به مردم یاد داد و هيچ كس مانند او تلاش نكرده است و كتاب ايشان كتابي جامع مي­باشد.
و ايشان معتبر و عالم به قرآن و سنت و لغت عرب مي­باشند و عبدالله بن وهب در مصر و بزرگواراني ديگر نيز از ايشان نقل قول مي­كنند.[1]
و ابن حجر در كتاب لسان­الميزان در مورد شرح حال ايشان مي­گويد:
در مغرب از سعيدبن ابي عروبه و مالك و جماعه روايت مي­كرد.
دارقطني او را ضعيف­ تلقي مي­كند و ابن عدي مي­گويد: احاديث او با ضعيف نوشته مي­شود، بحربن نصر و ديگران از او روايت مي­كنند و ابي حبان او را از ثقات حساب مي­كند و گفته است: شايد اشتباه كرده باشد. سعيدبن عمرو بردعي مي­گويد: از ابي زرعه در مورد يحيي بن سلام پرسيدم: گفت: حرفي در مورد او نيست، و شايد اشتباه كرده باشد و ابو حاتم رازي مي­گويد: شيخ بصره بود و به مصر رفت و مردي «صدوق» است. ابو العرب در طبقات القيروان مي­گويد: يحيي مفسر بود و تصنيفات زيادي در فنون علم دارد و از حفاظ و بهترين بندگان خداوند مي­باشد.[2]
آنچه گفتيم از يحيي و تفسير ايشان بود، ولي اين تفسير كجاست؟ و روش آن چگونه است؟ و چرا گفته شد: هيچ كدام از متقدمين مانند آن نمي­مانند؟ در مورد اين تفسير هيچ چيزي به ما نرسيده است.




[1] . غايه النهايه في طبقات القراء: شمس­الدين ابو الخير محمدبن ابن الحزري، 2/373 شماره 3848 و طبقات المفسرين: داودي 2/3871 شرح حال شماره 685.
[2] . ميزان الاعتدال: ذهبي

پژوهشي پيرامون اصول و فروع شيعه دوازده امامي(2)، (مبحث تفسیر)، تأليف: دكتر علي سالوس

مصدر:
دائرة المعارف شبکه اسلامی
IslamWebPedia.Com