قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

موسیقی و آوازخوانی از دیدگاه مذاهب چهار گانه 
 
1- امام ابو حنیفه (رحمه الله) در تحریم و عدم جواز آواز خوانی بسیار تأکید می‌نمود و سخت‌گیر بود حتی که هیچ یک از سایر مذاهب به پایة او نمی‌رسید.
امام ابو حنیفه (رحمه الله) شنیدن موسیقی را معصیت می‌پنداشت[1]. پیروانش گفته‌اند: گوش کردن صدای موسیقی و آواز خوانی حرام است. آنها استدلال می‌کنند که، پیامبر اکرم  صلی الله علیه و سلم  فرموده‌اند : شنیدن لهو و موسیقی گناه است و نشستن در آن مجلس فسق و لذت بردن از آن کفر است.
حدیث مذکور از زمرة احادیث مرسل مکحول به شمار می‌آید.[2]
 
2- از امام مالک (رحمه الله) پرسیده شد : کدام آوازها را مردم مدینه جایز می‌پندارند؟[3][4]
در پاسخ فرمودند : یک تعداد فاسقان دیار ما به آن عمل می‌کنند.
گفته است : کسی که کنیزی خرید و بعد از آن ثابت شد که یک آواز خوان است، آن وقت می‌تواند او را به داشتن عیب بر فروشنده رد کند؛ زیرا آواز خوانی عیب پنداشته می‌شود.
 
3-امام شافعی (رحمه الله) فرموده‌اند : شهادت آواز خوان، چه مرد باشد چه زن قابل شنیدن و گوش دادن نمی‌باشد و کسی که به این شغل اشتغال ورزد با او مثل شخص سفیه و نادان رفتار می‌گردد و یک شخص بی‌مروت می‌باشد[5]. و نیز فرموده است. آواز خوانی یک نوع دیوثی پنداشته می‌شود. نیز فرمودند : در بغداد یک چیزی را گذاشتم که تغبیر[6] نام دارد و زندیقان آن را ایجاد کرده‌اند و مردم را با انجام آن از قرآن باز می‌دارند.[7]
امام شافعی دربارة کسی که قرآن کریم را به لحن و طرب و آهنگ می‌خواند این چنین حکم کرده و فتوا می‌دهد. پس اگر او امروز اوضاع و احوال سرایندگان زمان ما را می‌دید چه احساسی پیدا می‌کرد.
 
4- امام احمد ابن حنبل (رحمه الله) می‌فرمایند : آواز، نی سرنا، طنبور، رباب آرمونیه و سایر آلات موسیقی حرام‌اند[8]. و دربارة تغبیر می‌فرمایند : تغبیر بدعت نوینی است که در شروع سابقه نداشته است.[9]
به امام گفته شد که، تغبیر دل را نرم می‌کند و باز ایشان تکرار کردند که، بدعت است.[10]
شخصی از امام پرسید : اگر از من خواستند که مرده‌ای را غسل دهم ناگهان صدای دهلی را شنیدم آن وقت چه کار کنم؟ فرمودند : اگر توانستی دهل را پاره کن در غیر این صورت از آنجا دور شو[11]. تصریحات مذاهب چهارگانه در این باره بی‌شمارند و ما نیز به همین تعداد اکتفا می‌کنیم.


[1]- تلبیس ابلیس 229.
[2]- فتاوای بزازیة حاشیه فتاوای هندی 359،6 و حدیث مرسل استاد مکحول روایت کرده است. امام ابوبکر جزائری در رساله‌اش تحت عنوان حکم الموسیقی و الغناء می‌گوید : امام ابو حنیفه در تحریم ساز و موسیقی و سرود بسیار سخت‌گیری کرده و هر دو را موجب فسق دانسته و شهادت مرتکب را مردود شمرده است و پیروانش نیز شنیدن سرود را فسق و لذت بردن از آن را کفر تلقی کرده‌اند، و چون استنادشان را یک حدیث ضعیف تشکیل می‌دهد پس می‌توان گفت که کفر تا کفر فرق دارد و کفر معصیت، معصیت پنداشته می‌شود و انسان را از دین اسلام خارج نمی‌کند. امام ابو یوسف فرموده است : اگر مسلمانی آواز لهو و لعب و موسیقی را از داخل خانه بشنود باید بدون اجازه داخل شود و آن منکر را تغییر بدهد زیرا تغییر منکر، بر هر فرد واجب است، و باید امام مسلمین، موسیقی نواز را به زندان بیندازد یاشلاق بزند و تبعیدش کند.
[3]- راوی خلال 131.
[4]- راوی خلال 165.
[5]- راوی خلال 191.
[6]- تغییبر : ذکر خداوند به دعا و تضرع و تلحین و طرب است. بدین ترتیب که مطرب و موسیقی نواز جلوی خود یک بالشتی را می‌گذارد و با چوب بر آن می‌زند.
[7]- تلبیس ابلیس 330.
[8]- تلبیس ابلیس 245 حکایت ابن عقیل.
[9]- روایت خلال 187 تلبیس ابلیس ملاحظه شود.
[10]- روایت خلال 187 تلبیس ابلیس ملاحظه شود.
[11]- روایت خلال.

از کتاب:
احکام موسیقی و سرود از دیدگاه اسلام، تألیف : شیخ احمد بن عبدالعزیز حمدان، مترجم : عبدالرحیم سالارزهی
 
مصدر:
دائرة المعارف شبکه اسلامی
IslamWebPedia.Com