قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

خانواده عایشه
ام المؤمنین عایشه درست چهارسال پس از بعثت پیامبر صلی الله علیه و سلم در مکه به دنیا آمد. او هیچ روزی از زندگی‌اش را غیرمسلمان به سر نبرده است. وی در خانه نزدیک‌ترین انسان به قلب پیامبرصلی الله علیه و سلم، ابوبکر صدیق، رشد نمود و استعدادها و مواهبش برای زندگی شکوفا شد: یعنی درست در زمانی که شرک و جهل بر عقل‌ها و اندیشه‌های سران و رهبران قریش خیمه زده بود و نخستین گروه مسلمانان با تلخ‌ترین شکنجه‌ها و سختی‌ها از طرف رهبران قدرتمند و پایه‌های کفر و دشمنان اسلام، دست و پنجه نرم می‌کردند.
در آن زمان عایشه به دور از هیاهو و غوغای شرکت و به دور از فشارهای شکنجه و سختی در خانه‌ای به دنیا آمد که عشق و خوشبختی بر آن خیمه و ایمان در پیرامون آن حلقه زده بود. هم‌چنان که سخن خود عایشه بر این مطلب دلالت دارد:
«من، زمانی صاحب عقل و درک شدم، که پدر و مادرم پیرو دین بودند».[1]
 
پدر
پدر عایشه، ابوبکر صدیق است. نامش عبدالله، نام پدرش عثمان معروف به ابوقحافه پسر عامر از قبیله بنی تیم می‌باشد. ابوبکر صدیق، پیش از مسلمان شدن به سخاوت، شجاعت، امانتداری، خوش‌فکری، خوش اخلاقی، همزیستی دوستانه و زندگی پاکیزه، مشهور و زبان‌زد همه بود. مردان قبیله نزد او می‌آمدند و به خاطر علم فراوان، آگاهی دقیق، همنشینی خوب و اخلاق پسندیده‌اش با او انس می‌گرفتند. [2]
او یک تاجر ثروتمند بود. در نسب‌شناسی نیز از همه ماهرتر بود. همین امر سبب شده بود، که قریش نسبت به او مباهات کند. در این مورد تاریخ‌نگاران عرب و مسلمان اتفاق‌نظر دارند که او در مورد نسب قریش از همه آگاه‌تر بوده است. [3]
علاوه بر همه این خصوصیات، او تاج پیشی گرفتن به اسلام را نیز بر سر داشت. او نخستین مردی بود که مسلمان شد. [4] هم‌چنین از بقیه مردم به قلب پیامبر صلی الله علیه و سلم نزدیک‌تر بود. تا جایی که پیامبر صلی الله علیه و سلم درباره او فرموده بود:
«اگر از امتم کسی را به دوستی می‌گرفتم، مسلماً ابوبکر را برمی‌گزیدم».[5]
این نیست جز، به خاطر ایمان راستین، اخلاص بزرگ و کوشش‌های مداوم وی و بخشیدن دارایی خود به پیامبرص، تا جایی که پیامبر صلی الله علیه و سلم درباره او گفته است:
«کسی که از همه مردم در همراهی و دارایی خود بر من بیشتر منت دارد، ابوبکر است».[6]
عایشه زیر سایه این پدر بزرگوار رشد کرد و بالید. از پله‌های عشق و ایمان قدسی او بالا رفت و با خصوصیات و امتیازات این پدر مهربان خو گرفت.
 
ابوبکر: نخستین دعوتگر
ابوبکر صدیق ـ  رضی الله عنه   ـ از زمانی که مسلمان شده بود و قلبش به اسلام آرام گرفته بود و شیرینی اسلام را چشیده بود، همه کسانی را که مورد اعتمادش بودند به اسلام فرا می‌خواند. در همان نخستین روزها در مکه بزرگان اصحاب ـ ن ـ به دست او مسلمان شدند: بزرگانی هم‌چون عثمان، طلحه، زبیر، سعد بن ابی وقاص، عبدالرحمن بن عوف، عثمان بن مظعون، ابوعبیده بن جراح، ابوسلمه بن عبدالاسد و ارقم بن ابی ارقم. [7]
ابوبکر صدیق ـ  رضی الله عنه   ـ هم‌چنین تمام سرمایه‌اش را در راه دعوت اسلامی به مصرف رساند. او با سخاوتمندی و بخشندگی بی‌مانندی انفاق می‌نمود. ام المؤمنین عایشه می‌گوید:
«پیامبر که مبعوث گردید، پدرم چهل هزار سرمایه داشت. او مرتب با این پول‌ها برده می‌خرید و آزاد می‌نمود و از مسلمانان سرپرستی می‌کرد، تا این که چون به مدینه آمد، تنها پنج هزار داشت. در مدینه نیز همین کار را می‌کرد ... زمانی که درگذشت، هیچ درهم و دیناری از خود به جا نگذاشت».[8]
ابوبکر چون بردگان مستضعف را می‌دید که به سبب مسلمان شدن به وسیله صاحبان خود شکنجه می‌شوند، کنترلش را از دست می‌داد؛ چون سخت به آنان علاقه و محبت داشت. سرانجام با پول خود آنان را می‌خرید و در راه خدا آزاد می‌ساخت. به همین صورت هفت برده را آزار نمود؛ بلال حبشی، عامر بن فهیره، زنیره، نهدیه و دخترش کنیز بن مؤمل و ام عبیس. [9]
بدین سبب می‌توانیم بگوییم: هم‌چنان که ابوبکر نخستین مسلمان بود، نخستین دعوتگر نیز بود. او برای برادرانش از هیچ نصیحت و خیرخواهی ارزشمندی دریغ نمی‌نمود. او دستان آنان را می‌گرفت و به سوی هدایت می‌کشاند. اموال و دارایی خود را در اختیار آنان قرار می‌داد و در این راه با روح و جسم خود انواع شکنجه‌های قریش را تحمل می‌نمود. بدین‌سان او همزمان، هم با زبان جهاد می‌کرد و هم با جان و مال.
مناقب ابوبکر صدیق بس شکوهمند و بی‌شمارند. او را همین بس که پیامبر درباره‌اش فرموده است:
«اگر ایمان ابوبکر با ایمان دیگر مردمان مقایسه گردد، کفه ایمان او سنگین‌تر می‌شود».
 
مادر
مادر عایشه، ام رومان دختر عامر کنانی، از زنان بزرگ صحابه است. در دوران جاهلیت با عبدالله بن حارث اسدی ازدواج نمود و برای او طفلی را به دنیا آورد، اما عبدالله درگذشت. پس از عبدالله، ابوبکر با ام‌رومان ازدواج نمود. ام رومان، عایشه و عبدالرحمن را برای ابوبکر به دنیا آورد. پس از آن ام رومان به مدینه هجرت نمود و پس از حادثه افک[10] در حیات پیامبر درگذشت. وی (ام رومان) پیامبر را دوست می‌داشت و به شدت به او احترام می‌گذاشت. پیامبر صلی الله علیه و سلم به قبرش فرود آمد و برایش آمرزش خواست و فرمود:
«خدایا! بر تو پوشیده است که ام رومان در راه تو و در راه پیامبرت چه سختی‌ها دیده است».[11]
ام رومان همسر ابوبکر صدیق و مادر عایشه است. او در زمان سختی‌ها برای دخترش مادری مهربان و خیرخواه بود. ایمان، امانتداری، مهربانی و خوش اخلاقی از تمام وجودش می‌بارید. این است خانواده‌ای که در آن دختری رشد کرد و بالید که بعدها در دل پیامبر صلی الله علیه و سلم آشیانه نمود.


[1]-. صحیح بخاری، ج 2، ص 331.
[2]- السیره النبویه از ابن کثیر، ج ، ص 437
[3]- الاصابه فی تمییز الصحابه، ج 2، ص 342
[4]-.همان
[5]- صحیح بخاری، ج 2، صص 289 و 331
[6]- صحیح بخاری، ج 2، ص 331
[7]- ابن کثیر، السیره النبویه، ج 1، صص 439-437
[8]- الاصابه فی تمییز الصحابه، ج 2، صص 243-242
[9]- ابن کثیرف السیره النبویه، ج 1، ص 493؛ الاصابه، ج 2، ص 343
[10]- به زودی درباره حادثه افک سخن خواهیم گفت.
[11]- تراجم سیدات بیت النبوه، ص 255



عایشه همسر، همراه و همراز پیامبر، تأليف: رفیده الحبش، ترجمه و نگارش: داود نارویی
 
مصدر:
سایت دائرة المعارف شبکه اسلامی
IslamWebPedia.Com