قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

غزوه بنی لحیان

بعد از بازگشت و پراكندگی لشكر احزاب، وضعیت دفاعی مسلمانان به وضعیت هجومی تبدیل گشت. بنابراین، وقت آن رسیده بود كه در صدد دفع خیانتكاران بنی لحیان كه در رجیع به خبیب و همراهانش رضی الله عنهم خیانت كردند و آنها را شهید نمودند، برآیند؛ لذا پیامبر اکرم صلی الله علیه و سلم در ربیع الاول سال ششم هجری با دویست نفر از صحابه رضی الله عنهم ، رهسپار آن نواحی گردید.[1]
الف - فریبكاری با دشمن
سرزمین بنی لحیان در فاصلة دویست مایلی مدینه واقع شده بود. و از آنجا كه آن حضرت صلی الله علیه و سلم شیفتة انتقام خون پاك شهیدانی بود كه قربانی خیانت این قوم شده بودند، او و یارانش رضی الله عنه این مسیر طولانی و مشقت بار را متحمل شدند.
رسول الله صلی الله علیه و سلم در این غزوه نیز طبق معمول، این طور وانمود كرد كه به سوی شمال رهسپار است؛ در حالی كه منطقة بنی لحیان در ناحیة جنوب واقع شده بود. بنابراین، اعلام نمود كه به جنگ اهل شام می‌رود، حتی كسانی كه در ركاب ایشان بودند، بعد از آنكه پیامبر اکرم صلی الله علیه و سلم در اثنای راه و بعد از بیست مایل پیشروی به سوی شمال مسیرش را بسوی بنی‌لحیان تغییر داد، متوجه هدف اصلی شدند.
آن حضرت صلی الله علیه و سلم مسیر لشكر را از منطقه‌ای به نام «بتراء» به سوی غرب تغییر داد و پس از اندكی پیشروی بسوی غرب، جهت آن را به سوی مقصد اصلی یعنی جنوب تغییر داد.[2]
ب - فرار افراد طائفة بنی لحیان قبل از رسیدن لشكر اسلام
با وجود استفادة پیامبراکرم صلی الله علیه و سلم از تاکتیک و روشی خاص، از طرفی دیگر بنی لحیان نیز به خاطر خیانتی كه انجام داده بودند، كاملاً مواظب حركات مسلمانان بودند و همه جا، جاسوسانی را گمارده بودند تا تحركات لشكر اسلام را كنترل نمایند. بنابراین، خبر قدوم لشكر اسلام به آنها قبل از خود لشكر رسید، لذا پای به فرارگذاشتند و به كوه‌های اطراف پناه بردند.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و سلم بعد از اینكه به محل سكونت دشمن رسید، دو روز در آنجا اردو زد و دسته‌هایی را جهت تعقیب فراریان به نواحی مختلف فرستاد، اما اثری از آنها دیده نشد. سپس پیامبر اکرم صلی الله علیه و سلم در حالی كه در دلهای دشمنان خود ترس و اضطراب ایجاد نموده بود، به مدینه برگشت.[3]
ج - ایجاد رعب و وحشت برای مشركان مكه
از آنجا كه این منطقه در نزدیكی مكه واقع شده بود، پیامبر اکرم صلی الله علیه و سلم  فرصت را غنیمت شمرد و تصمیم گرفت با حركتی نمایشی، مشركان مكه را به رعب و وحشت بیندازد. برای این منظور راه مكه را در پیش گرفت و بعد از اینكه به وادی «عسفان» رسید، در آنجا اردو زد و ابوبكر صدیق رضی الله عنه را با ده نفر سوار به اطراف مكه فرستاد. ابوبكر و همراهانش رضی الله عنهم راه مكه را در پیش گرفتند تا اینكه در نزدیکی مكه به «كراع غمیم» رسیدند. قریش از آمدن ابوبكر رضی الله عنه مطلع شدند و گمان كردند كه محمد صلی الله علیه و سلم قصد حمله به آنان را دارد بنابراین، ترس و وحشت شدیدی دامنگیر آنها شد و پیامبر اکرم صلی الله علیه و سلم نیز که چنین هدفی را دنبال می‌نمود، و از آنجا به مدینه برگشت.[4]
د - ترحم بر شهدا
با رسیدن لشكر اسلام به وادی «غران» یعنی محلی كه تعدادی از صحابه رضی الله عنهم توسط خائنان به شهادت رسیده بودند، پیامبر اکرم صلی الله علیه و سلم در حق آنان دعا و به حال آنان ترحم نمود.


[1]- السیرة النبویه فی ضوء مصادرها الاصلیه، ص 468.
[2]- صلح الحدیبیه، باشمیل، ص 34-35.
[3]- همان، ص 36.
[4]- همان، ص 37.


برگرفته از:
الگوی هدایت (تحلیل وقایع زندگی پیامبر اکرم)، جلد دوم، مؤلف : علی محمّد صلّابی، مترجم: هیئت علمی انتشارات حرمین.
 
 
مصدر:
سایت دائرة المعارف شبکه اسلامی
IslamWebPedia.Com