قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

شباهت حسن بن علي رضی الله عنه  به رسول‌خدا صلی الله علیه و آله و سلم

1ـ ابوخالد مي‌گويد: از ابوجحيفه پرسيدم كه آيا رسول‌خدا صلی الله علیه و آله و سلم را ديده‌اي؟ گفت: آري؛ حسن بن علي رضی الله عنه  بيش از همه به او شباهت دارد.[1]
2ـ عقبة بن حارث مي‌گويد: من، همراه ابوبكر رضی الله عنه  بودم كه گذرش به حسن بن علي رضی الله عنه  افتاد؛ او را روي شانه‌اش گذاشت و گفت: «قسم مي‌خورم كه به پيامبرص شبيه است؛ نه به علي رضی الله عنه ». علي رضی الله عنه  آنجا حضور داشت و از شنيدن سخن ابوبكر رضی الله عنه  خنديد. به روايت ديگري، عقبة بن حارث مي‌گويد: چند روز پس از وفات رسول اكرم صلی الله علیه و آله و سلم  همراه ابوبكر رضی الله عنه  پس از نماز عصر بيرون شدم و علي رضی الله عنه  در كنار ابوبكر رضی الله عنه  راه مي‌رفت. گذر ابوبكر رضی الله عنه  به حسن بن علي رضی الله عنه  افتاد كه مشغول بازي با بچه‌ها بود. ابوبكر رضی الله عنه  او را روي گردنش گذاشت و گفت: «قسم مي‌خورم كه شبيه پيامبرص است، نه شبيه علي رضی الله عنه » و علي رضی الله عنه  نيز خنديد. آري! از اين روايت، محبت و همبستگي ميان ابوبكر و علي رضي الله عنهما نمايان مي‌گردد.
3ـ هاني بن هاني به نقل از علي رضی الله عنه  مي‌گويد: «حسن رضی الله عنه  از قسمت سينه تا سر، بيش از همه به رسول‌خدا صلی الله علیه و آله و سلم شباهت داشت و حسين رضی الله عنه  از سينه به پايين».[2]
4ـ عصم بن كليب مي‌گويد: پدرم، به نقل از ابوهريره رضی الله عنه  اين حديث رسول اكرم صلی الله علیه و آله و سلم  را روايت نمود كه: (من رآني في النّوم فقد رآني فإنّ الشيطان لا ينتحلني) يعني: «هر كس، مرا در خواب ببيند، به راستي مرا ديده است؛ چرا كه شيطان نمي‌تواند خودش را به شكل من درآورد».
راوي مي‌گويد: پدرم گفت: اين حديث را براي ابن عباس رضی الله عنه  نقل كردم و به او گفتم كه من، رسول‌خدا صلی الله علیه و آله و سلم را در خواب ديدم. ابن عباس گفت: واقعاً او را در خواب ديدي؟ گفتم: آري، به خدا قسم پيامبرص را در خواب ديدم. ابن عباس رضی الله عنه  گفت: حسن بن علي رضی الله عنه  را به خاطر داري؟ گفتم: آري، او را به خاطر دارم و طرز راه رفتنش را هم به ياد دارم. ابن عباس رضی الله عنه  گفت: حسن رضی الله عنه  به رسول‌خدا صلی الله علیه و آله و سلم شباهت داشت.[3]
5 ـ بهي، آزادشده‌ي زبير رضی الله عنه  مي‌گويد: با هم در اين رابطه صحبت مي‌كرديم كه كدام يك از اهل بيت، به رسول‌خدا صلی الله علیه و آله و سلم شباهت بيشتري دارد؟ در اين اثنا عبدالله بن زبير رضی الله عنه  آمد و گفت: «من، به شما مي‌گويم كه محبوب‌ترين و شبيه‌ترين فرد خاندان پيامبرص به آن حضرت صلی الله علیه و آله و سلم ، چه كسي بود؟ او، حسن بن علي رضی الله عنه  بود؛ من، حسن رضی الله عنه  را ديدم كه وقتي رسول‌خدا صلی الله علیه و آله و سلم در حال سجده بود، پشت آن حضرت رفت. رسول‌خدا صلی الله علیه و آله و سلم او را از پشتش پايين نمي‌آورد تا آنكه خود حسن رضی الله عنه  از پشت ايشان، پايين مي‌آمد؛ همچنين پيامبرص در حال ركوع بود كه حسن رضی الله عنه  به سمت ايشان آمد. رسول‌خدا صلی الله علیه و آله و سلم پاهايش را باز كرد تا حسن رضی الله عنه  از ميان آنها عبور كند.[4]
6 ـ انس رضی الله عنه  مي‌گويد: هيچ كس، از حسن بن علي رضی الله عنه  شباهت بيشتري به رسول‌خدا صلی الله علیه و آله و سلم نداشت.[5] انس رضی الله عنه  علاوه بر اين مي‌گويد: حسن بن علي رضی الله عنه  از لحاظ سيما، بيش از همه به رسول‌خدا صلی الله علیه و آله و سلم شباهت داشت.[6]
7ـ زماني كه رسول‌خدا صلی الله علیه و آله و سلم در بيماري وفات خود به سر مي‌برد، فاطمه رضي الله عنها، حسن و حسين را نزد آن حضرت صلی الله علیه و آله و سلم  برد و گفت: اي رسول‌خدا! اينها فرزندان شما هستند؛ چيزي به اينها ارزاني كن. رسول‌خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: «هيبت و ارجمندي من، به حسن رضی الله عنه  و جرأت و سخاوتم، به حسين رضی الله عنه  مي‌رسد».[7]
8 ـ ابن ابي مليكه مي‌گويد: فاطمه رضي الله عنها مي‌گفت: پسرم، حسن رضی الله عنه  شبيه رسول‌خدا صلی الله علیه و آله و سلم است و شبيه علي رضی الله عنه  نيست.[8]
9ـ اين افراد، شبيه‌ رسول‌خدا صلی الله علیه و آله و سلم بودند: جعفر بن ابي‌طالب، حسن بن علي، ابوسفيان بن حارث، قثم بن عباس، سائب بن عبيد بن عبد يزيد بن هاشم بن مطلب.[9]
10ـ هبيرة بن بريم مي‌گويد: از علي رضی الله عنه  شنيدم كه مي‌گفت: كسي كه دوست دارد به شخصي بنگرد كه موها و همچنين قسمت گردن تا صورتش، بيشترين شباهت را به رسول‌خدا صلی الله علیه و آله و سلم دارد، به حسن بن علي رضی الله عنه  نگاه كند و هر كس، دوست دارد به شبيه‌ترين فرد به رسول‌خدا صلی الله علیه و آله و سلم از لحاظ اندام پايين‌تر از گردن نگاه نمايد، به حسين بن علي رضی الله عنه  بنگرد.[10]
 
 


[1]- الطبقات الكبري (1/245)؛ صحيح بخاري، شماره‌ي 3544.
[2]- طبقات (1/247) با سند ضعيف.
[3]- طبقات (1/248) با سند حسن.
[4]- طبقات (1/249) با سند ضعيف.
[5]- الصحيح المسند من فضائل الصحابة، از عدوي، ص263.
[6]- ذخائر ذوي القربي، ص221.
[7]- الأحاديث الواردة بشأن السبطين، ص287؛ استاد عثمان الخميس، به خاطر وجود محمد بن حميد وابراهيم بن علي در سند راويان، اين حديث را ضعيف دانسته است.
[8]- مجمع الزوائد (9/176).
[9]- التبيين في أنساب القرشيين، ص102.
[10]- الشريعة از آجري (5/2146).



به نقل از: حسن مجتبی رضی الله عنه (بررسی و تحلیل زندگانی خلیفه پنجم)، مؤلف : علی محمد محمد الصلابی، مترجم محمد ابراهیم کیانی، ویراستار: خانم عبدالهی، ناشر: انتشارات حرمین، چاپ: 1386ـ اول.