قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

بازتاب و نتيجه‌ فتوحات دوران عمربن خطاب

1ـ برچيده شدن حکومت فارس از صفحه‌ي روزگار و تسليم ساختن امپراطوري روم و پايان بخشيدن به درگيري‌هاي خونيني که ناشي از قدرت‌طلبي رهبران اين دو ابر قدرت در طول تاريخ آن زمان بود.
2ـ به وجود آمدن حکومتي جهاني بر روي اين کره‌ي خاکي با قلمرويي گسترده از مرزهاي چين تا سرزمين مغرب و از درياي عرب تا آسياي صغير، تحت رهبري بي‌نظير که او خود همچون فردي از افراد رعيت است و هيچ امتيازي بر ديگران ندارد.
3ـ سلطه‌ي حاکميت الهي بر همگان با آزادي بيان و انديشه و بدون تبعيض‌هاي نژادي و رنگي، بلکه همه‌ي مردم را در برابر شريعت خدا برابر دانسته و فقط ملاک برتري افراد نزد خدا، تقوا است و مردم در سايه‌ي شريعت خدا به امنيت، قدرت و وسعت زندگي و روزي دست خواهند يافت.
4ـ به وجود آمدن ملتي در ميان انسان‌ها به نام ملت اسلام که همه پيرامون عقيده‌ي واحد که همان توحيد خداوندي و شريعت اوست گرد مي‌آيند و فراتر از روابط عشيره‌اي و محاسبات زميني مي‌انديشند. و در اين امت فرماندهاني از هر رنگ و نژاد قد علم نمودند و در ميان امت از جايگاه ويژه‌اي برخوردار گرديدند و هيچ‌گاه از آنان عملکردي که بر جايگاه اين ملت لطمه بزند، صادر نشد و آنان با هر ملتي روبرو مي‌شدند نخست به آنان مي‌گفتند: اگر دين ما را بپذيريد ما کتاب خدا را در ميان شما مي‌گذاريم تا شما به احکام آن چنگ بزنيد و بدون کوچکترين تعرضي به جان و مال و سرزمين شما، بر مي‌گرديم.[1]
5ـ در دنيا تمدني رباني، کامل، متوازن و هماهنگ پديد آمد و ملتهاي مختلف را تحت حاکميت شريعت خدا در آورد و همه‌ي جهانيان اعم از سرخ و سفيد و سياه را برابر با قانون رباني و احکام آن به عضويت پذيرفت و عمرفاروق رهبر نمونه‌ي اين تمدن در دوران خود و چهره‌ي شاخص يک انسان مؤمن و قوي و دانشمند و با ايمان بود که با همه‌ي امکانات و ساز و برگ نظامي‌خود به تثبيت پايه‌هاي شريعت و دين الهي و اعتلاي پرچم حاکميت الله همت گماشت و مردم را از تاريکي‌ها به سوي روشنايي و از عبادت بندگان و ماده به سوي عبادت الله کشاند و اين فرموده‌ي الهي را به ثمر رساند:
{ الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الأرْضِ أَقَامُوا الصَّلاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ وَلِلَّهِ عَاقِبَةُ الأمُورِ (41)}الحج: 41
«کساني هستند که هرگاه در زمين ايشان را قدرت بخشيم نماز را برپاي مي‌دارند زکات را مي‌پردازند و امر به معروف و نهي از منکر مي‌نمايند و سرانجام همه‌ي کارها به خدا بر مي‌گردد».
آري فتوحات اسلامي تمدن انسان رفيعي در سايه‌ي اسـلام به وجـود آورد کـه مـي‌توان اين تمدن را اين گونه توصيف کرد: تمرکز فعاليت‌هاي يک ملت در يک زمان براي تحقق بخشيدن به خلافت خدا در زمين و در چارچوب نگرش اسلام به زندگي، هستي و انسان.[2]


[1] دراسات في عهد النبوه (شجاع) ص370 .
([2]) الإسلام والحضارة للندوة العالمية للشباب (1/90).
 
 


از کتاب: ترجمه سيره عمربن خطاب رضي الله عنه، تأليف : دکتر علي محمد محمد صلابي