قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

لقب یافتن عمر به امیرالمؤمنین

بعد از این که ابوبکرصدیق که مسلمانان او را خلیفه رسول خدا صلی الله علیه و سلم  می‌خواندند، وفات یافت، و عمر رضی الله عنه  سرکار آمد، مسلمانان گفتند: اگر بگوییم خلیفه‌ی خلیفه‌ی رسول خدا و به همین منوال برای هر یک از خلفای بعدی کلمه‌ی خلیفه را بیفزاییم، این لقب طولانی و غیر قابل تلفظ خواهد بود. پس بیایید برای خلفای خود لقبی تعیین کنید که همه با آن صدا بزنند. بعضی از صحابه گفتند: ما مؤمنین هستیم و او امیر ما است. بدین ترتیب او را امیرالمؤمنین خواندند و عمر رضی الله عنه  اولین کسی بود که با این لقب ملقب گردید.[1]
و در روایتی از ابن شهاب آمده است که عمربن عبدالعزیز از ابوبکر بن سلیمان بن ابی خیثمه پرسید: هنگامی که ابوبکر خلیفه مسلمانان بود می‌نوشتند: ابوبکر خلیفه‌ی رسول خدا و بعد از این که عمر رضی الله عنه  سرکار آمد می‌نوشتند عمر رضی الله عنه  خلیفه‌ی ابوبکر. و بعداً چطور شد که نوشتند: امیرالمؤمنین! ابوبکربن سلیمان گفت: از شفاء (مادربزرگم) که از زنان مهاجر بود شنیدم که می‌گفت: عمر رضی الله عنه  نامه‌ای به استاندار عراق نوشت تا دو نفر از بهترین‌های اهل عراق را نزد او بفرستد. استاندار عراق لبید بن ربیعه و عدی بن حاتم را فرستاد. آن‌ها به مدینه آمدند و مرکبهای خود را کنار مسجد بستند و وارد مسجد شدند. در آن‌جا با عمرو بن عاص روبرو شدند و گفتند: به امیرالمؤمنین خبر بده که ما آمده‌ایم. عمرو نزد عمر رضی الله عنه  رفت و گفت: السلام علیکم یا امیرالمؤمنین! عمر رضی الله عنه  گفت: این لقب را از کجا آورده‌ای؟ عمرو گفت: هم اکنون لبید بن ربیعه و عدی بن حاتم آمدند و به من گفتند: به امیرالمؤمنین خبر بده که ما آمده‌ایم. من گفتم: به خدا شما لقب خوبی گفتید. او امیر است و ما مؤمنین هستیم. بدین صورت از آن روز به بعد، در نامه‌ها، امیرالمؤمنین می‌نوشتند.[2]
و در روایتی آمده است که عمربن خطاب، به مسلمانان گفت: شما مؤمنین هستید و من امیر شما هستم. بر اساس این روایت، خود ایشان اولین کسی بود که این لقب را برای خود تعیین کرد.[3] به هر حال نخستین کسی که با این لقب صدا زده شد، عمربن خطاب بود و سایر صحابه نیز این لقب را برازنده‌ی او دانستند و خیلی سریع در همه جا پیچید.[4]
 


[1] الطبقات الكبرى : ابن سعد (3/281)، محض الصواب (1/311).
[2] المستدرک 3/81 و ذهبی آن‌را صحیح دانسته است.
[3] محض الصواب (1/312).
[4] محض الصواب (1/313)


از کتاب: ترجمه سیره عمربن خطاب رضی الله عنه، تألیف : دکتر علی محمد محمد صلابی