قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

نماز سنت صبح و مسائل آن

نماز سنت صبح كه قبل از نماز خوانده ميشود سنت مؤكده است و فضيلت زيادى دارد تا جاييكه پيامبر صلى الله عليه و سلم فرموده است: " رَكْعَتَا الْفَجْرِ خَيْرٌ مِنْ الدُّنْيَا وَمَا فِيهَا" ](روايت مسلم (725)[ . يعنى: "دو ركعت سنت صبح بهتر است از دنيا و آنچه كه در آن هست"، و پيامبر صلى الله عليه و سلم هيچوقت چه در سفر و چه در حضر آنرا ترك نكرده است، ونماز صبح سنت بعديه ندارد، و سنت هست كه در ركعت اول سوره "اخلاص" (يعنى قل هو الله احد) و در ركعت دوم سوره "كافرون" (يعنى قل يا ايها الكافرون) بخواند، و براى كسيكه هنگام نماز جماعت صبح حضور داشته باشد ولى هنوز سنتش را نخوانده باشد، براى او اين مسائل مطرح ميباشد:

1- جائز نيست كه سنت را بخواند زيرا نماز جماعت بر پا شده است، بلكه بايد ابتدا به نماز جماعت بپيوندد و بعد از نماز سنتش را بجاى آورد، زيرا خواندن نماز سنت وقتيكه اقامه نماز بر پا ميشود جائز نيست زيرا در صحيح مسلم از ابو هريرة روايت شده است كه پيامبر صلى الله عليه و سلم فرمودند: "اذا اقيمت الصلاة فلا صلاة الا المكتوبة" يعنى: "اگر اقامه نماز بر پا شد، نماز ديگرى (قبول) نيست مگر نماز فريضة". و در حديثى ديگر كه در صحيحين آمده از عبدالله بن مالك بن بحينة روايت شده است كه پيامبر صلى الله عليه و سلم مردى را ديد كه بعد از اقامت نماز صبح دو ركعت سنت را خواند، و هنگامى كه پيامبر صلى الله عليه و سلم نماز را تمام كرد به او گفت كه: "آيا نماز صبح را چهار ركعت ميخوانى، آيا نماز صبح را چهار ركعت ميخوانى ؟" (يعنى از آنجاييكه پس از اقامه نماز نماز سنت را خواند و سپس به نماز جماعت پيوست مثل اين بود كه نماز صبح را چهار ركعت خوانده است).

2- اما در مورد اينكه چه وقت نماز سنت صبحش را بجاى آورد اختلاف هست بين علماء، بعضيها ميگويند كه بايد نماز سنت صبحش كه فوت شده را بعد از نماز صبح و قبل از طلوع آفتاب خواند، و هر چند از خواندن نماز قبل از طلوع آفتاب نهى شده است، ولى از آنجاييكه اين نماز سببى دارد پس ميشود آنرا پس از نماز صبح و قبل از طلوع آفتاب خواند، و دليل آن اينست كه در روايت "ترمذى (422)" و "ابو داوود (1267)" از "قيس بن عمرو" روايت شده است كه گفت: پيامبر صلى الله عليه و سلم براى نماز صبح بيرون آمد و من با او نماز جماعت را بر پا داشتم و هنگامى كه نماز را تمام كرد مرا ديد كه نماز ميخوانم، سپس گفت: "اى قيس كمى صبر كن، آيا دو نماز را با هم ميخوانى؟! من گفتم: "اى رسول خدا، من نماز سنت صبح را نخوانده بودم" سپس پيامبر صلى الله عليه و سلم به او گفت: "پس اشكالى ندارد (كه آنرا بخوانى)". و "خطابى" در اينمورد گفت كه: "اين بيانگر اينست كه براى كسى كه سنت نماز صبح را نخوانده باشد ميتواند آنرا بعد از نماز صبح و قبل از طلوع آفتاب بخواند".

3- ولى بعضى ديگر از علماء نظرشان بر اينست كه نماز سنت فوت شده اش را بايد پس از بالا رفتن خورشيد خواند، زيرا پيامبر صلى الله عليه و سلم از خواندن نماز سنت بعد از نماز صبح و قبل از طلوع آفتاب نهى كرده است.

بطور خلاصه، نماز خواندن سنت هنگامى كه نماز جماعت بر پا ميشود جائز نيست، و نماز سنت صبح اگر فوت شود ميتواند آنرا بعد از نماز صبح و قبل از طلوع آفتاب بخواند، و يا اينكه صبر كند تا آفتاب مرتفع شود و آنرا وقت ضحى (چاشت) بخواند، و هر دوى اين دو جائز هست.

در ضمن اگر كسى قبل از اقامه نماز سنتش را شروع كرده باشد، در صورتيكه بتواند به ركعت اول نماز با جماعت برسد ميتواند نماز سنتش را مختصرا به اتمام برساند، ولى اگر حدث ميزند كه به ركعت اول نماز جماعت نميرسد پس بهتر است كه نمازش را قطع كند و در اينصورت نيازى به نيت قطع كردن نماز و سلام دادن هم ندارد.

وصلی الله وسلم علی محمد و علی آله و اتباعه الی یوم الدین
سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت
IslamPP.Com