قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

خُمس
 
س– خُمس چیست و علمای شیعه در مورد آن چه دیدگاهی دارند؟
ج- خمس مالیات و خراجی است که علمای شیعه ادعا می­کنند متعلق به ائمه آنهاست، و روایتی ساخته اند که می­گوید: «خُمس دادن به ما فرض است»[1].
و از جمله اسباب و انگیزه­های  ابداع و اختراع خُمس از جانب علمای این بود که (با تطمیع) علما و طلاب علوم دینی را فریب دهند و به شیعه بگروند»[2].
و از ابو بصیر روایت است که گفت: «در مورد ساده ترین چیزی که انسان را به دوزخ می­برد سؤال کردم؟ امام گفت: خوردن یک درهم از مال یتیم، و ما یتیم هستیم»[3].
و در روایتی آمده: «پراختن خمس کلید روزی شما است»[4].
 
 
توضیح:
ضریس کنانی از ابو عبدالله روایت کرده که گفت: «ایا می­دانی چگونه زنا در میان مردم شایع شد؟ گفتم: فدایت شوم نمی­دانم، گفت: از طریق خمس ما اهل بیت، زیرا خمس فقط برای پاکترین شیعیان ما است، و آنان را حلال زاده می­کند»[5].
و علمای شیعه در کتاب های معتبرشان ثابت کرده­اند که ائمه­ایشان شیعیان خود را از پرداخت خُمس معاف کرده­اند[6].
ولی علمایشان در آن وقت آن را به زمان غیبت مقید کرده و گفته­اند تا وقتی که مهدی از مخفیگاهش بیرون بیاید شیعیان از دادن خمس معاف هستند، ولی مهدی موهوم هرگز نمی­اید».
شیخ یحیی حلّی گفته: «برای هیچ کس جایز نیست در خمس بدون اجازه امام در حضور او تصرّف کند، امّا در حال غیبت امام برای شیعیان آنها تصرّف در همه حقوقشان، از خمس و ازدواج و تجارت و مسکن و غیره جایز است. و امام صادق گفته: «هر زمینی که در تصرف شیعیان ماست تا زمان قیام قائم ما برایشان حلال است، و این کرم و فضل ایشان است»[7].
 
مراحل تحول در خُمس
س – لطفاً به طور خلاصه تحولات و تغییرات را که علمای تاجر مذهب شیعه در خمس بوجود آورده­اند را بیان کنید؟
ج *- تغییر اول: بعد از قطع سلسله امامت دروغین و غبیت مهدی موهوم گفتند: خمس فقط حق امام غایب است؟! آنگاه بیش از بیست دزد به پا خاستند و ادعا کردند که امام موهوم مخفی آنها را جانشین خود کرده تا خُمس را از مردم بگیرند، و  به زیر زمین محل اختفای او برسانند!!.
*-مرحله دوم: نائبان امام به خاطر دزدی و چپاول خود با همدیگر حسادت ورزیدند و گفتند: پرداخت خُمس واجب است اما نه به نائب­های امام، بلکه خمس باید جدا شود و در زیر زمین دفن گردد! تا وقتی که امام مخفی از مخفیگاه  بیرون می­اید و آن را برمی­دارد.
*- سپس برای بار سوم مسئله تغییر کرد و گفتند: پرداخت خمس واجب است، امّا نباید در زمین دفن شود، بلکه باید آن را نزد مرد امانتداری گذاشت، و امانتداری کامل جز در میان فقهای شیعه یافت نمی­شود، و فقیه شیعه خمس را به مهدی غایب خواهند رساند[8].
*- باز برای بار چهارم آن را تغییر دادند و گفتند: پرداخت خمس به فقهای مذهب شیعه واجب است، نه برای این که آن را نگهداری کنند، بلکه باید آن را به فقرای اهل بیت که مستحق هستند بدهند![9].
*- سپس در مرحله پنجم خُمس را به فقها تحویل می­دادند تا در هر جا که مناسب می­دانند خرج کنند، مثلا برای نشر کتابهای شیعه، و ابتدا بیشترین سهم را خود برمی­داشتند![10]. خصوصاً که همه فقهای شیعه ادعا می­کنند از اهل بیت  هستند!!
و هنگامی که برخی از پیروانشان از سپردن و واریز کردن این مبالغ به حساب فقها سرباز زدند، روایتی دیگر ساختند مبنی بر اینکه: «هر کس یک درهم یا کمتر از یک درهم خمس را پرداخت نکند؛ اسم او در لیست کسانی درج می­شود که به اهل بیت ظلم کرده­اند، و حقوقشان را غصب نمودند، و هر کسی عدم پرداخت خمس را حلال بداند کافر است»[11].
رقابت شدید بین علمای شیعه بر سر چگونگی بدست آوردن مبالغ بیشتر از خُمس پدید آمد، و آشکارا اعلام کردند که هر کس خمس را پرداخت کند تخفیف زیادی برایش قائل خواهیم شد!!  
و این رقابت های شرافتمندانه تجاری بین علمایشان تا جایی افزایش یافت که این فقیه و عالم پنجاه درصد تخفیف می­داد و آن یکی بیشتر و ... و همین طور[12].
آخرین وضعیت خُمس در سالهای اخیر (و در زمان )این است که فتوا داده­اند که هر کس می­خواهد عازم سفر حج یا عمره باشد؛ باید همه دارایی خود را قیمت­گذاری کند سپس خمس آن را به فقهای شیعه بدهد، در غیر این صورت حج او باطل است!![13].
 
ضربه کمر شکن
از عبدالله بن سنان روایت کرده اند که گفت: از ابو عبدالله شنیدم گفت: «خُمس فقط در مال غنیمت واجب است»[14].
وسخن آخر در مورد دیدگاه علمای شیعه در رابطه با خُمس این است که آنها این مسأله را از علمای مسیحی قرون وسطای اروپا برگرفته­اند که پیروان کلیسا را ملزم کرده بودند یک دهم باج و مالیات خود را به کشیش­ها بپردازند.   
(ویلز مسیحی) می­گوید: «کلیسا پیروان و رعیت را به پرداخت یک­دهم سرمایه مجبور کرده بود، و این مبلغ را به عنوان حق خود طلب می­کرد نه به عنوان کمک و همکاری»[15].
 
 

[1] - وسائل الشیعه حرعاملی 4 / 337 ، من لایحضره الفقیه 1 / 13 ، الخصال ابن بابویه قمی 1 / 139 و تفسیر عیاشی 7 / 39 ، البرهان بحرانی 2 / 88 .
[2] - ن ک اصول کافی کلینی 2 / 244 .
[3] - وسائل الشیعه 4 / 374 ، و من لایحضره الفقیه 1 / 13 ، مفتاح الکتب الاربعه محمود موسوی 11 259 .
[4] - تهذیب الاحکام 1 / 389 ، الاستبصار 2 / 59 ، وسائل الشیعه 4 / 375 ، الکافی 1 / 547 ، مفتاح الکتب الاربعه 1 / 257 .
[5] - کافی 2/502 .
[6] - اصول کافی ج 2/268 و202 .
[7] - الجامع للشرائع يحيى حلي ص151 (باب الخمس والأنفال وقسمتهما )،و شرائع الإسلام في مسائل الحلال والحرام، اثر نجم الدين حلي ت676 ص182-183 (كتاب الخمس).
[8] - المهذب سبزواری 8 / 180 .
[9] - الوسیله ابن حمزه ، ص 682 .
[10] - العروة الوثقی محسن حکیم 9 / 584  .
[11] - العروة الوثقی 2 / 266 .
[12] - کشف الاسرار موسوی ، ص 74 .
[13] - مناسک الحج اثر استاد عمای شیعه در این عصر وکسی که او را به امام اکبر لقب می دهند یعنی موسوئی خوئی ص22.
[14] - من لا یحضره الفقیه ج/13 ،وتهذیب الاحکام ج 1/384 والاستبصار ج 2/56 ، و وسائل الشیعه ج 4/338 .
[15] - معالم تاریخ الانسانیه ج 3/895 .

به نقل از: سؤال و جوابهایی در مورد شیعیان اثنا عشری، تألیف:  عبدالرحمن بن سعد الشثری، مترجم: اسحاق دبیری