قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

عصمت امام

س– معنی عصمت امام چیست، آیا علمای شیعه بر این مسئله اجماع دارند؟
ج- شیخ شیعه مجلسی می­گوید: «بدان که امامیه بر معصوم بودن ائمه از گناهان صغیره و کبیره اتفاق کرده اند، بنابراین اصلاً از آنها گناه سر نمی­زند، نه از روی عمد، و نه از روی فراموشی، و در تأویل هم خطا نمی­کنند، و خداوند سبحان آنها را دچار سهو و اشتباه نمی­کند»[1].
 
توضیح
سیمایی که مجلسی از عصمت  ترسیم کردهو اعلام کرده که علمای شیعه بر آن اتفاق کرده­اند، حتی برای پیامبران خدا علیهم السّلام هم تحقق نیافته است، همانگونه که صریح قرآن و سنّت و اجماع امّت بر آن دلالت دارند.
و مسلمین معتقدند که امّت بوسیله کتاب خدا و سنّت پیامبر صلی الله علیه و سلم  معصوم می­ماند، ولی علمای شیعه معتقدند که امّت بوسیله امام غائب آنها که از ترس خود را پنهان کرده، از گمراهی معصوم و مصون است، چون او مانند پیامبر صلی الله علیه و سلم  است! بلکه معتقدند که از پیامبر صلی الله علیه و سلم   هم بزرگتر است، چنانکه قبلاً بیان شد. و نیز آنها معتقدند که امامت ادامه نبوت است[2].
 
س - آیا علمای شیعه معتقدند که امامان آنها دچار اشتباه و فراموشی نمی­شوند؟
ج- بله، و این امر یکی از ضروریات مذهب شیعه است[3]. و عالم معاصر شیعه محمّد رضا مظفر آن را از عقاید ثابت شیعه می­شمارد و می­گوید: شیعه کوچکترین اختلافی در این امر ندارند[4] و همچنین آیت معاصر آنها محمّد مغنیه می­گوید: این مذهب همه شیعیان است[5].
و شیخ معاصرشان محمّد آصف حسینی گفته: شیعه بر این اجماع کرده اند[6].
و مجلسی گفت: «یاران ما بر عصمت انبیاء و أئمّه علیهم السّلام از گناه صغیره و کبیره، عمداً و از روی خطا یا فراموشی، قبل از نبوت و امامت و از وقت ولادت تا وقتی که به دیدار خداوند باز می­گردند؛ اجماع رای دارند، و کسی در این مورد مخالفت نکرده جز محمّد بن بابویه و استادش ابن الولید قدّس الله روحهما، که جایز دانسته اند از جانب خدا دچار سهو و اشتباه شوند، نه آن سهو و خطایی که از شیطان است، و چه بسا خروج آن دو نفر از اجماع اشکالی وارد نکند؛ چون نسب آنها معروف و شناخته شده است.[7]
و حتی امام خمینی تصور سهو را در مورد أئمّه نفی کرده است.[8]
و این عقیده از اسباب پدید آمدن عقیده (بداء و تقیه) بود، -همانگونه که بحث آن ذکر خواهد شد- و هرگاه در اقوال ائمه تناقض و اختلافی به چشم بخورد علمایشان می­گویند: این بداء یا تقیه است، چنان که امامشان سلیمان بن جریر که مذهب امامیه را رها کرد و گروهی از شیعیانشان از او پیروی کردند؛ به این قضیه اعتراف کرده است.

توضیح:
به امام رضا رحمه الله گفتند: گروهی در کوفه هستند که ادعا می­کنند پیامبر صلی الله علیه و سلم  در نماز دچار سهو و فراموشی نشده است، گفت: «دروغ گفته­اند، لعنت خدا بر آنها که گفتند، کسی که فراموش ندارد خداوند جل شأنه  است که هیچ معبود به حقی جز او نیست»[9].
 
رسوایی
علمای قدیم شیعه برائت خود را از این عقیده اعلام کرده و اصلاً آنان هر کس را که چنین معتقد باشد کافر شمرده­اند، و گفته­اند: رد کردن و نپذیرفتن روایاتی که در آن سهو برای پیامبر صلی الله علیه و سلم  اثبات گردیده منجر به ابطال دین و شریعت می­شود. ابن بابویه مرجع شیعه گفته: «واقعاً افراطی­ها و اهل تفویض- لعنت خدا بر آنها- سهو و اشتباه کردن رسول خدا صلی الله علیه و سلم  را انکار کرده اند...و اگر جایز باشد اینگونه روایات رد شوند، جایز است همه اخبار و احادیث مردود اعلام شوند که در نهایت موجب باطل کردن همه دین و شریعت است»[10].
و از طرفی می بینیم که متاخرین شیعه اعتقاد به عدم اشتباه رسول خدا صلی الله علیه و سلم  را از ضروریات دین می­شمارند، و منکر ضرورت دین نزد آنها کافر است؟
پس علمای متقدمین آنها علمای متأخر را تکفیر، و متأخرین متقدمین را تکفیر می­نمایند!


[1] - بحار الانوار 25 / 211 ، ن ک مراة العقول 4 / 352 ، و اوائل المقالات ، ص 276 .
[2] - عقاید الامامیه محمد رضا مظفر ، ص 66 .
[3] - تصحيح اعتقادات الإمامية مفيد ص135 (فصل في الغلو والتفويض )،تنقيح المقال في علم الرجال ج3/240 عبد الله مامقاني
[4] - عقائد الامامیه مظفر ، ص 66 .
[5] - الشیعه فی المیزان ، ص 272 – 273 .
[6] - صراط الحق آصف محسنی 3 / 121 .
[7] - بحار الأنوار ج17/108 (باب سهوه ونومه صلى الله عليه وآله عن الصلاة ).
[8] - حكومت اسلامی ص91 .
[9] - بحار الانوار مجلسی 25 / 350 ، عیون اخبار الرضا ابن بابویه ، ص 326 .
[10] - ن ک من لایحضره الفقیه ابن بابویه 1 / 234 ، بحار الانوار مجلسی 17 / 111 .

 
به نقل از: سؤال و جوابهایی در مورد شیعیان اثنا عشری، تألیف:  عبدالرحمن بن سعد الشثری، مترجم: اسحاق دبیری