قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

سعيد بن جبير معروف به عالم امت و رباني امت (دانشمند راسخ در دين و عمل) يكي از اقطاب دين اسلام (يكي از ستونهاي علوم اسلامي) و بزرگترين مفسران قرآن مي باشد. ايشان مكني به ابو محمد الكوفي الاسدي الوالبي يكي از ائمه بزرگ اسلام در تفسير و فقه مي باشد. ابين جبير، بزرگترين، عالم ترين، با تقواترين، زاهدترين و فقيه ترين شاگرد حضرت عبدالله بن عباس رضي الله عنه مي باشد. بسيار قرآن تلاوت مي نمود و به آن اهتمام مي ورزيد. با اين كه در حيات استادش حضرت ابن عباس شايستگي افتاء داشت ولي به احترام استادش تا زنده بود هرگز در دين فتوا نداد.

سعيد در قيام اين اشعث در سال 81 ه بر ضد خلافت اموي و والي ستمگر عراق، حجاج بن يوسف ثقفي از ابن اشعث حمايت كرد. ابن اشعث سپاهي دهها هزار نفري در اختيار داشت و بعلاوه از حمايت بسياري از علما و فقها و قاريان و حافظان كه در رأس آنها سعيد بن جبير و شعبي و ابن ابي ليلي و جبله بن زحر قرار داشتند برخوردار بود. چيزي نمانده بود كه بساط ظلم و جور حكومت بني اميه را برچيند. اين قيام نزديك به دو سال به درازا كشيد ولي سرانجام بوسيله حجاج سركوب شد و ابن اشعث و بسياري از سربازان و حاميانش كشته شدند و بسياري ديگر هم از جمله حضرت سعيد بن جبير رحمه الله گريختند. ابن جبير براي اقامت عازم اصفهان شد. حجاج هم به تعقيب او پرداخت ولي نتوانست وي را دستگير كند چرا كه حضرت سعيد مرتب محل اقامت خود را تغيير مي داد. اين وضع 12 سال تمام ادامه داشت تا اينكه سرانجام رحل اقامت در مكه افكند. جابجايي هاي مكرر ابن جبير از يك مكان به مكاني ديگر براي نشر علم و فقه بود از اين رو وقتي در يك مكان دانش خود را منتشر مي كرد بر جاي ديگري نقل مكان مي كرد. حجاج خود اين را مي دانست چنانكه به او خبر رسيده بود كه ابن جبير در مكه مكرمه اقامت دارد ولي وانمود مي كرد كه خبر ندارد و سعيد را به حال خود واگذاشت.

«خالد قسري» والي مكه، اين عالم رباني را دستگير كرده و به عراق نزد حجاج فرساد. البته او اين اقدام خالد قسري را پسند نمي داشت ولي براي حفظ هيبت خود و ارعاب مردم در 16 شعبان سال 95 ه اين عالم امت اسلام؛ سعيد بن جبير را به شهادت رساند گفتگوي كوتاهي بين آن ستمگر دوران و بين داعي دين خدا انجام شده كه مشهور است. از جمله ايشان دعايي بر حجاج كرد كه نمود ربانيت و در عين حال محبتي است كه به امت اسلام دارد. گفت: «خدايا بعد از من حجاج را بر هيچ كس مسلط نكن» خيلي زود اين دعا مستجاب شد. و چند روزي بيشتر بر نيامد كه در رمضان همان سال خداوند بلند مرتبه، حجاج را هلاك كرد. و چه خوب گفته است امام سفيان ثوري: «سعيد بن جبير كشته شد ولي در تمام جهان كسي وجود ندارد كه از علم وي بي نياز باشد.» ابن جبير در روز شهادت تقريبا 50 سال بود.

قابل ذكر است كه داستان قتل سعيد بن جبير در كتب تراجم از حمله حليه الاولياء ابو نعيم اصفهاني و وفيات الاعيان ابن خلكان وجود دارد ولي قصه اي كه واعظان و خطيبان در محافل و مجالس فراوان نقل مي كنند كه حجاج به سعيد گفت: تو بدبخت پسر شكسته هستي (شقي بن كسير) هستي تا آخر اين قصه، حقيقت ندارد و اصلا صحت آن به اثبات نرسيده است. چنين چيزي را براي توجه و عبرت گفته اند. (براي آگاهي بيشتر به تاريخ طبري، البدايه و النهايه، سير اعلام النبلاء، حليه الاولياء، و فيات الاعيان، صفوه الصفوه مراجعه كنيد).

مترجم: ابويحيي

مصدر: سايت نوار اسلام

IslamTape.Com