قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

حوض، میزان و صفت آن ها


بسم الله الرحمن الرحيم



الحمدلله رب العالمین و الصلاة و السلام علی رسول الله و علی آله و اصحابه الی یوم ‏الدین و ‏اما بعد‏:‏



حوض و صفت آن:

حوض، عطاي بزرگي است كه خداوند به پيامبر ما صلی الله عليه وسلم در قيامت بخشيده است كه او و امتش بر آن وارد مي شوند. وصف آن در نصوص اينگونه آمده كه از شير سفيدتر، از برف سردتر و از عسل شيرين تر است و از مسك و عطر، خوش بوتر است و آن در نهايت گشايش و وسعت مي باشد. طول و عرض آن برابر است هر گوشه از گوشه هاي آن مسير يك ماه است. آب آن از بهشت مي آيد. آبراه و ناودان آن از بهشت كشيده شده يكي از آنها از طلا و ديگري از نقره است و ‌ظرفهاي آن كه تعداد آن به اندازه ستارگان آسمان است.



و بر اثبات حوض كه آن حق است احاديث صحيح بسيار است بعضي از محققين آن را در حد متواتر دانسته اند و از پيامبر صلی الله عليه وسلم سي و چند صحابي آن را روايت كرده اند. كه از آن جمله حديث انس بن مالك است كه در آن رسول الله صلی الله عليه وسلم مي فرمايد:«إِنَّ قَدْرَ حَوْضِي كَمَا بَيْنَ أَيْلَةَ وَصَنْعَاءَ مِنْ الْيَمَنِ وَإِنَّ فِيهِ مِنْ الْأَبَارِيقِ كَعَدَدِ نُجُومِ السَّمَاءِ» بخاري (6580) ، ومسلم (2303) .

«بزرگي حوض من به اندازة مسافت ميان أيله و صنعاي يمن، و تعداد پارچ هاي آن، به اندازة ستارگان آسمان است». و از عبدالله بن عمرو بن عاص روايت است كه رسول الله صلی الله عليه وسلم مي فرمايند:«حَوْضِي مَسِيرَةُ شَهْرٍ وَزَوَايَاهُ سَوَاءٌ وَمَاؤُهُ أَبْيَضُ مِنْ اللبن وَرِيحُهُ أَطْيَبُ مِنْ الْمِسْكِ وَكِيزَانُهُ كَنُجُومِ السَّمَاءِ مَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَا يَظْمَأُ بَعْدَهُ أَبَدًا» بخاري (6579) ، و مسلم (2292) .

«حوض من به اندازه مسير يك ماه و گوشه هاي آن برابر است. آب آن از شير، سفيدتر و بوي آن از بوي مشك خوشتر است. آبريز هاي آن در زيبايي و فراواني مانند ستارگان آسمان هستند كسي كه از آن بنوشد هرگز تشنه نمي شود».



و حوض در سرزمين محشر مي باشد كه آب آن از كوثر امتداد يافته و آن نهري ديگر است كه خداوند به پيامبر ما صلی الله عليه وسلم در بهشت بخشيده است. الله تعالي مي فرمايد:{إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ}( كوثر 1)

«ما كوثر را به تو عطا كرديم». اهل علم در مورد ميزان و حوض اختلاف دارند كه كداميك جلوتر است. گفته شده ميزان قبل از حوض است و بعضي گفته اند حوض جلوتر است. و صحيح اين است كه حوض قبل از ميزان است. قرطبي مي گويد:«والمعنى يقتضيه فإن الناس يخرجون عطاشا من قبورهم» «و اين معني از آن برداشت مي شود زيرا مردم هنگامي كه از قبرهايشان خارج مي شوند تشنه هستند».



ميزان، صفت و دلايل آن:

از جمله چيزهايي كه واجب است به آن ايمان داشته باشيم در مورد حوادث آخرت، ميزان است. و ميزان حقيقت دارد و داراي زبان و دو كفه است. در آن اعمال بندگان وزن مي شود و كوچكترين ذره از نيك و بدي را وزن مي نمايد. و دلايل كتاب و سنت بر اثبات ميزان وجود دارند.

الله تعالي مي فرمايد:{وَنَضَعُ الْمَوَازِينَ الْقِسْطَ لِيَوْمِ الْقِيَامَةِ فَلَا تُظْلَمُ نَفْسٌ شَيْئًا}( انبياء 47)

«و در روز قيامت ترازوهاي درست را در ميان نهيم و هيچ كس ستم نمي بيند» و مي فرمايد:{فَأَمَّا مَنْ ثَقُلَتْ مَوَازِينُهُ**فَهُوَ فِي عِيشَةٍ رَاضِيَةٍ**وَأَمَّا مَنْ خَفَّتْ مَوَازِينُهُ**فَأُمُّهُ هَاوِيَةٌ}( قارعه 6- 9)

«اما كسي كه ترازويش سنگين باشد او در زندگي راحت و آسوده اي است و اما هركس ترازويش سبك باشد جايگاه او هاويه است». شيخين از ابوهريره رضی الله عنه روايت مي كنند كه پيامبر صلی الله عليه وسلم مي فرمايند:«كَلِمَتَانِ حَبِيبَتَانِ إِلَى الرَّحْمَنِ خَفِيفَتَانِ عَلَى اللِّسَانِ ثَقِيلَتَانِ فِي الْمِيزَانِ سُبْحَانَ اللَّهِ وَبِحَمْدِهِ سُبْحَانَ اللَّهِ الْعَظِيمِ» بخاري (7563) ، و مسلم (2694) .

«دو کلمه وجود دارد که نزد خداوند محبوب و بر زبان، سبک، و در ترازوي اعمال، سنگين هستند: سُبْحَانَ اللَّهِ وَبِحَمْدِهِ، سُبْحَانَ اللَّهِ الْعَظِيمِ». و امام احمد، حاكم و ديگران از ابن مسعودس روايت مي كنند كه«أَنَّهُ تسلق أراكة وَكَانَ دَقِيقَ السَّاقَيْنِ فَجَعَلَتْ الرِّيحُ تَكْفَؤُهُ (أي تحركه) فَضَحِكَ الْقَوْمُ مِنْهُ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مِمَّ تَضْحَكُونَ قَالُوا يَا نَبِيَّ اللَّهِ مِنْ دِقَّةِ سَاقَيْهِ فَقَالَ وَالَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ لَهُمَا أَثْقَلُ فِي الْمِيزَانِ مِنْ أُحُدٍ» مسند إمام أحمد 1 / 420- 421

«درختي بلند شده و دو ساقه ريز داشت كه باد آن را تكان مي‌داد. گروهي خنديدند. رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمودند: به چه مي‌خنديد؟ گفتند: اي پيامبر خدا از ريزي ساقه آن. فرمود: قسم به كسي كه نفس من به دست اوست دو تا از آن ساقه از يكي در ميزان سنگين تر است».



آنچه در ميزان وزن مي شوند سه دسته اند كه نصوص بر آن دلالت دارند:

1. اعمال: ثابت است كه آن مجسم مي شود و در ميزان وزن ميگردد و دليل بر آن حديث سابق از ابوهريره است(كلمتان حبيبتان إلى الرحمن . . . ).



2. نامه اعمال: دليل بر آن حديث عبدالله بن عمرو بن عاص است كه رسول الله صلی الله عليه وسلم مي فرمايد:«إِنَّ اللَّهَ سَيُخَلِّصُ رَجُلًا مِنْ أُمَّتِي عَلَى رُءُوسِ الْخَلَائِقِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فَيَنْشُرُ عَلَيْهِ تِسْعَةً وَتِسْعِينَ سِجِلًّا كُلُّ سِجِلٍّ مِثْلُ مَدِّ الْبَصَرِ ثُمَّ يَقُولُ أَتُنْكِرُ مِنْ هَذَا شَيْئًا أَظَلَمَكَ كَتَبَتِي الْحَافِظُونَ فَيَقُولُ لَا يَا رَبِّ فَيَقُولُ: ألك عذر أو حسنة؟ فيبهت الرجل فَيَقُولُ لَا يَا رَبِّ فَيَقُولُ بَلَى إِنَّ لَكَ عِنْدَنَا حَسَنَةً واحدة لَا ظُلْم عَلَيْكَ الْيَوْمَ فَتَخْرُجُ له بِطَاقَةٌ فِيهَا أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رسول الله فيقول:فَتُوضَعُ السِّجِلَّاتُ فِي كَفَّةٍ وَالْبِطَاقَةُ فِي كَفَّةٍ قال:فَطَاشَتْ السِّجِلَّاتُ وَثَقُلَتْ الْبِطَاقَةُ فَلَا يَثْقُلُ شيء بسم الله الرحمن الرحيم» ترمذي (2639)



«در روز قيامت خداوند در برابر ديدگان همه مردم فردي از امتم را برمي گزيند و نودو نه نامه از نامه هايش را مي گشايد كه بزرگي هركي از آنها به اندازه فاصله ديد چشم انسان است سپس خداوند به او مي گويد: آيا چيزي از اين را انكار مي كني؟ آيا مأموران من در نوشتن آن ظلمي به تو كرده اند؟ مي گويد: نه اي پروردگار. خداوند مي گويد: آيا عذري يا حسنه و نيكي اي داري؟ مرد بهت زده مي گويد: خير اي پروردگار. خداوند مي گويد: بله براي تو حسنه و نيكي اي است و امروز بر تو كوچكترين ظلمي نمي شود پس برگه اي بيرون آورده مي شود كه در آن آمده: شهادت مي دهم كه هيچ معبود برحقي جز الله نيست و محمد بنده و فرستاده الله است. پس مي گويد: تمامي نامه ها در يك كفه و آن برگه در كفه ديگر گذاشته مي شود. فرمود: نامه ها از سبكي بالا مي رود و برگه سنگين تر است و چيزي سنگين تر از بسم الله الرحمن الرحيم وجود ندارد».





3. خود عمل كننده آن: دليل بر وزن آن اين سخن الله تعالي است:{فَلَا نُقِيمُ لَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَزْنًا}( كهف 105)

«و روز قيامت براي آنها ارزشي نخواهيم نهاد». و همچنين حديث سابق عبدالله بن مسعود است كه پيامبر فرمود دو ساقه آن در ميزان از يكي سنگين تر است.







وصلی الله وسلم علی نبینا محمد وعلی آله وصحبه أجمعین.‏

وآخر دعوانا أن الحمدلله رب العالیمن.‏





--------------------------------------------------------------------------------


سایت عصر اسلام

IslamAge.Com