قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

محکم کاری در ساختن مساجد و تزئین آن
محکم کاری یعنی اینکه مسجد با گل و سنگ و سقف و ستون ساخته شود تا ساختمانش محکم شود وتزئین یعنی آرایش و زینتهای مختلفی که در اصل بنا انجام می‌گیرد.
محکم کاری در ساختن مسجد نزد عموم علما جایز و مستحسن است. به دلیل آنچه عمر و عثمان انجام دادند که آنها مسجد پیامبر  صلي الله عليه و سلم  را بازسازی کردند و بنای آن با وسایل گوناگون مستحکم و استوار گردانیدند. و از این آیه استدلال نموده‌اند:
{ لا تَقُمْ فِيهِ أَبَدًا لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَى مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ فِيهِ فِيهِ رِجَالٌ يُحِبُّونَ أَنْ يَتَطَهَّرُوا وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ (١٠٨) } (توبه، 108)
«(ای پیغمبر) هرگز در آن مسجد نایست و نماز مگزار. مسجدی که از روز نخست بر پایة تقوا بنا گردیده است، سزاوار آن است که در آن بر پای ایستی و نماز بگزاری. در آن جا کسانی هستند که می‌خواهند خود را پاکیزه دارند و خداوند هم پاکیزگان را دوست می‌دارد.»
اما تزئین و نقاشی کردن مسجد به اجماع علما مکروه است. برخی آن را مکروه تحریمی قرار داده و برخی آن را مکروه تنزیهی دانسته‌اند. اما کسانی که گفته‌اند: تزئین مسجد حرام است و کسانی که گفته‌اند: مکروه است، هر دو گروه بر این اتفاق دارند که خرج کردن مالی که برای آباد کردن مساجد وقف شده است، در جهت تزئین و نقاشی کردن مسجد حرام است[1]. اولین کسی که به تزئین و نقاشی مساجد پرداخت، ولید بن عبدالملک بن مروان بود. بعد از آن مردم در ساختن مسجد و تزئین آن مبالغه نمودند؛ حتی برخی از مساجد به صورت موزه‌هایی درآمده‌اند که مردم به قصد دیدن و تماشا کردن آنها نه برای خواندن نماز به آنجا می‌روند[2]. از روزی که مساجد تزئین شدند و از شیوه‌ی سادگی‌ای که پیامبر اکرم  صلي الله عليه و سلم  به آن راهنمایی کرده بود، بیرون آمدند، نیروی اسرافکاران صرف شد و مستضعفان بر اثر تأسف، هلاک گردیدند و کسانی که پایگاه ایمان در درونشان وجود نداشت، در شهوتهای آراستن و تزئین با یکدیگر به رقابت پرداختند.[3]
کسانی که به ساختن و محکم کردن مساجد اهتمام می‌ورزند و تمام تلاش خود را برای استفاده از هنرهای گوناگون در تزئین و نقاشی مساجد و به کار گرفتن انواع مظاهر ابهت و شکوه بر آن مبذول می‌دارند، به راستی که در اشتباه بزرگی به سر می‌برند. حتی اگر کسی وارد این مساجد گردد، شاید هیچ مفهومی از فروتنی عبودیت برای خداوند عزوجل را احساس نکند؛ بلکه او چیزی را احساس می‌کند که زبان حال مسجد می‌گوید و آن افتخار به پیشرفت فن معماری و مهندسی و هنرهای تزئینی است.
فقرا نمی‌توانستند از مظاهر فریبندگی دنیوی به مکانی دیگر فرار کنند و تنها مساجد جایی بودند که در آن فقیر به فقر خود افتخار می‌کرد و مسجد او را از محیط دنیا و فریبندگی آن نجات می‌داد و به آخرت و فضل آن سوق می‌داد، اما اکنون این گونه شده است که فقرا حتی در مظهر این مساجد چیزهایی می‌بینند که زیباییهای دنیا را که آنان از آن محروم شده‌اند، به یاد آنها می‌آورد و توجه آنان را به سوی سیه‌روزی و بدبختی جلب می‌نماید و این جای بسی تأمل و شگفتی است که مسلمانان حقایق اسلام را رها کرده و به مظاهری دروغین مشغول شده‌اند، مظاهری که ظاهر آن دین و باطن آن دنیا و شهوتها و هوی و هوس است.[4]


[1]- فقه السیره، بوطی، ص 145.
[2]- السیرة النبویه، ابی شهبه، ج 2، ص 33.
[3]- محمد رسول الله، محمد عرجون، ج 3، ص 39.
[4]- فقه السیره، بوطی، ص 146.


برگرفته از:
الگوی هدایت (تحلیل وقایع زندگی پیامبر اکرم)، جلد اول، مؤلف : علی محمّد صلّابی، مترجم: هیئت علمی انتشارات حرمین.