دائرة المعارف شبکه اسلامی

Untitled Document

2025 Dec 16

----

25/06/1447

----

25 آذر 1404

تبلیغات

پيامبر صلى الله عليه و سلم فرمودند:
« احْفَظِ اللَّهَ يَحْفَظْكَ احْفَظِ اللَّهَ » (صحيح – روايت ترمذى)
" خدا را حفظ کن تا ترا حفظ کند "

معرفی سایت

نوار اسلام
اسلام- پرسش و پاسخ
«مهتدين» (هدايت يافتگان)
اخبار جهان اسلام
تاریخ اسلام
کتابخانه آنلاین عقیده
سایت اسلام تکس - پاسخ به شبهات دینی
خانواده خوشبخت
شبکه جهانی نور
سایت خبری تحلیلی اهل سنت
بیداری اسلامی
صدای اسلام

قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».


چ	ج	ث	ت	پ	ب	ا	آ
س	ژ	ز	ر	ذ	د	خ	ح
ف	غ	ع	ظ	ط	ض	ص	ش
ه	و	ن	م	ل	گ	ک	ق
							ی

تاریخ اسلام>مسائل تاریخ اسلام>علی بن ابی طالب رضی الله عنه > موضع علي رضی الله عنه در حادثه‌ افك

شماره مقاله : 1753 تعداد مشاهده : 310 تاریخ افزودن مقاله : 15/3/1389

موضع علي رضی الله عنه در حادثه‌ افك
در روايت داستان إفك كه منافقان ام المومنين عايشه صديقه رضی الله عنها را متهم به آن تهمت ناروا كردند، آمده ‌است که رسول الله صلی الله علیه و سلم علي رضی الله عنه و اسامه رضی الله عنه را خواست و با آنها درباره‌ی جدا شدن از همسرش مشورت كرد، وقتي سخن به درازا كشيد و پيامبر رضی الله عنه دچار اضطراب گرديد و از طرفي وحي هم قطع شده بود، مشورت اسامه در حد آگاهي او اين بود كه عايشه پاك است و گفت: اي رسول خدا صلی الله علیه و سلم خانواده‌ی شماست و چيزي جز خير و نیکی از او نمي‌دانيم، علي رضی الله عنه گفت: اي رسول خدا صلی الله علیه و سلم خداوند بر تو عرصه را تنگ نكرده ‌است، زنهاي ديگري غير از او زياد هستند، اگر از كنيزت سؤال كني، تو را تصديق خواهد كرد([1])، رسول الله صلی الله علیه و سلم بريره را صدا زد و گفت: از عايشه چيزي ديدي كه تو را مشكوك كند؟ بريره گفت: سوگند به ‌آن خدايي كه تو را بر حق مبعوث كرده‌است، هيچ عيب و ايرادي در او نديدم جز اينكه دختري كم سن و سال است، خمير كه مي‌كند مي‌خوابد، بزغاله مي‌آيد و خميرهايش را مي‌خورد و در آن روز رسول الله صلی الله علیه و سلم برخواست و گفت: چه كسي مرا از عبدالله بن أبي بن سلول بي‌نياز مي‌كند. (يعني جلوي او را مي‌گيرد كه مرا با شايعاتش اذيّت نكند)، رسول الله صلی الله علیه و سلم در حالي كه روي منبر بود گفت:‌ «سوگند به خدا كه من از خانواده‌ام چيزي جز خير سراغ ندارم».

آنچه علي گفت به اين دليل بود كه مي‌خواست رسول الله صلی الله علیه و سلم را از اضطراب و پريشاني و اندوهي كه به خاطر آن حرفها دامنگيرش شده بود، نجات دهد. رسول الله صلی الله علیه و سلم كه ‌انساني با غيرت بود، از تهمتي كه به همسرش نسبت داده بودند بسيار آشفته شده بود، با توجّه با اين وضعيّت علي خواست رسول الله صلی الله علیه و سلم با جدا شدن از همسرش آرامش خود را باز‌يابد تا پس از مشخص شدن حقيقت و پاكي همسرش دوباره رجوع كند و از اين نظريه‌ استنباط مي‌شود كه‌او اخف الضررين‌يعني كمترين ضرر از دو ضرر را انتخاب كرد تا ضرر خطرناك‌تر از بين برود.([2])

امام نووي می‌گويد: علي رضی الله عنه معتقد بود كه براي پيامبر صلی الله علیه و سلم مصلحت همان پيشنهاد اوست، زماني به ‌اين باور رسيده بود كه ‌آن حالت پريشاني و آشفتگي را در رسول الله صلی الله علیه و سلم مشاهد کرد، لذا تلاش كرد كه ‌او را نصيحت كند تا آرامش رواني خويش را باز‌يابد([3]) و علي رضی الله عنه درباره‌ی عايشه چيزي نگفته بود كه ‌آن اخلاق و رفتار ام‌المؤمنين زير سؤال رود و ‌يا او را به چيزي ناروا متهم كند.([4])

نظريه‌ی علي براي عايشه رَضي اللهُ عَنهَا نيز بهتر بود، چون به پيامبر صلی الله علیه و سلم مي‌گفت: اگر مي‌خواهي راحت شوي و اين مشكل به زودي حل شود، زناني غير از او بسيار هستند و اگر مي‌خواهي حقيقت را كشف كني از كنيزت بپرس و كنيز با گواهي به پاكي عايشه تو را كمك مي‌كند. وانگهي بعد از همين مشورت بود كه رسول الله صلی الله علیه و سلم براي مردم سخنراني كرد و پاكي عايشه و خطرناك بودن حرفهايي كه با آبروي پيامبر به دروغ و ظلم بازي مي‌كردند را شرح داد و مشورت علي و اسامه مثبت و به صلاح ام المؤمنين عايشه بود و بر اموري خير و نیکیهایی كه پيامبر صلی الله علیه و سلم از خانواده‌اش سراغ داشت، بيشتر افزود.

خواننده گرامی‌بايد از قبول روايت باطل و بي اعتباري كه بدگماني علي نسبت به عايشه را در مسئله ‌افك تأييد مي‌كند، برحذر باشید، همان چيزي كه برخي از نويسندگان را بر آن داشته که بگويند: عايشه رضی الله عنها به دلیل رأی علی در مشورت از او خشمگين و ناراحت بود و كينه‌اش را به دل گرفت تا اينكه به دروغ در قضيه‌ی شهادت عثمان او را متهم به قتل نمود وعليه ‌او قيام كرد و آن شمار سرسام‌آور سپاه مسلمانان را عليه ‌او تدارك ديد.

يكي از اين نويسندگان، علي ابراهيم حسن در (تاريخ اسلامي) و طه حسين در كتابش «علي و پسرانش» ([5]) و كسان ديگر است. انشاءالله به زودي از رابطه‌ استوار و محكم بين علي و عايشه رضی الله عنهما در جنگ جمل بحث خواهيم نمود.

داستان افك ‌يكي از حلقه‌هاي زنجيره‌ی اذيّت و آزار و محنتهایی بود که دشمنان اسلام مرتّب رسول الله صلی الله علیه و سلم را م با آنها آزار مي‌دادند و لطف و عنايت خداوند شامل حال پيامبر صلی الله علیه و سلم و مؤمنان شد و پرده ‌از بطلان و پوچي آن تهمت ناروا برداشت، تاريخ روايت صحيح موضع‌گيري مؤمنان را در خصوص اين تهمت و دروغ ثبت كرده و عملكرد آنان الگويي براي مؤمنان است كه‌ اگر در زندگيشان به چنين مواردي برخوردند، بدانند چه موضعی در پیش گیرند، آري وحي آسماني قطع شده‌ است، ولی درسها و پندهايي براي نسلهاي مسلمان باقي مانده ‌است تا خداوند حاكميّت زمين و زمينيان را به بندگان مؤمن برگرداند.([6])

در كتاب «السيرة النبوية عرض وقايع و تحليل احداث» از پندها و عبرتها آداب و احكامی‌كه ‌از حادثه ‌افك گرفته مي‌شود بحث كرده‌ام.

[1] - بخاری ش 4750.

[2] - دور المرأة السياسي/462.

[3] - صحيح مسلم با شرح نووي 5/934.

[4] - دور المرأة السياسي. اسماء محمد زياده /462

[5] - خلافة علی بن ابی طالب، عبدالحمید‘ ص 54.

[6] - السيرة النبوية في ضوء مصادر الاصلية/440.

به نقل از: سيره أميرالمؤمنين علي بن أبي طالب رضي الله عنه و شخصيت و عصر او، تألیف: دكترعلي محمد محمد صلابی

بازگشت به ابتدای صفحه

بازگشت به نتایج قبل

چاپ این مقاله

ارسال مقاله به دوستان

عن سعيد بن جبير، قال: «إن الخشية أن تخشى الله تعالى حتى تحول خشيتك بينك وبين معصيتك، فتلك الخشية، والذكر طاعة الله، فمن أطاع الله فقد ذكره، ومن لم يطعه فليس بذاكر، وإن أكثر التسبيح وقراءة القرآن». "حلية الأولياء وطبقات الأصفياء" حافظ أبو نعيم اصفهاني. سعید بن جبیر رحمه الله می فرماید: «خشیت آنست که از خدا آنگونه بترسی تا آنکه بین تو و گناهت فاصله بیندازد، و ذکر خدا اطاعت کردن اوست، پس هرکس خدا را اطاعت کند او را یاد کرده است، و هرکس او را اطاعت نکند او ذاکر نیست هرچند که زیاد تسبیح گوید و قرآن قرائت کند».