قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

زن، خانواده و مسئولیت های عمومی



محمد غزالی

مترجم: داود ناروئی




خانه هایی را که از الهه ی خود خالی هستند دوست ندارم. الهه ی خانه، روحی است که در زوایای آن عشق و شادمانی می دمد، و در امر ساختن انسان های معتدل و پاکیزه، مدد می رساند... طبعا" هر پدیده ای که زن را از این مسولیت غافل کند، نیازمند مطالعه و بررسی است.

در کنار این حقیقت، من زنده به گور کردن دختر را در دوران کودکی و همچنین در زمانی که استعدادها و قابلیت هایش شکفته می شوند و امید خیر و برکت برای امت و خانواده از او می رود، دوست ندارم... اما براستی چگونه ما می توانیم این دو مقوله را در کنار هم قرار دهیم؟

در آغاز فرض کنیم که به نظر همه، توهین به زن یک جرم است. همچنین بیرون کشاندن وی برای پاسخ گویی به هوس ها و خواسته های حیوانی که در خون برخی از مردم خوابیده اند، یک جنایت تلقی شود.

دین صحیح، سنت ها و رسوم ملت هایی را نمی پذیرد که زن را به حبس می کشانند؛ زندگی را بر او سخت می گیرند، و حقوق و تکالیف گوناگون را از او دریغ می دارند. همچنین سنت ها و رسوم ملت های دیگری را هم نمی پذیرد، که ناموس ها را تبدیل به یک چراگاه مباح و همگانی نموده اند؛ اینان چون غرایز پست را آزاد گذاشته اند، تا در هر جوی که می خواهد، و هرگونه که دوست دارد تنفس کند، قوانین الهی را زیر پا نهاده اند.

ممکن است زن در داخل خانه یا بیرون از آن کار کند. البته ضمانت هایی لازم است تا آینده ی خانواده را مصون بدارد. همچنین بایستی جوی آکنده از فضیلت و عفت، که زن در آن تکالیف خود را انجام دهد، فراهم شود.

اگر صدهزار پزشک یا معلم وجود دارد، اشکال ندارد، که نصف این تعداد را زنان تشکیل بدهند. در جامعه ی اسلامی مهم این است که مبانی و اصولی که شریعت بدان ها سفارش نموده و موجب حفظ و صیانت قوانین الهی می شوند، عملی گردند. در چنین جامعه ای، خودآرایی، بی بندوباری، اختلاط گستاخانه و جسورانه ی زن و مرد و خلوت با زنان بیگانه، جای پایی نخواهد داشت:

(تلْكَ حُدُودُ اللّهِ فَلاَ تَعْتَدُوهَا وَمَن يَتَعَدَّ حُدُودَ اللّهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ) بقره/229

«اينها حدود و مرزهاي ( احكام شرعي ) الهي است و از آنها تجاوز نكنيد ، و هركس از حدود و مرزهاي ( اوامر و نواهي ) الهي تجاوز كند ( ستمگر بوده و ) بي‌گمان اين چنين كساني ستمگرند ( و به خود و به جامعه‌اي كه در آن زندگي مي‌كنند ستم مي‌نمايند ) .»

وانگهی، مبنایی که باید با آن ارتباط برقرار کنیم، یا بدان نزدیک باشیم، همان خانه است. من از گذاشتن کودکان برای خدمتکاران یا پرورشگاه ها، سخت احساس آشفتگی و نگرانی می کنم.

روح گرم مادر، دارای آثاری ژرف و عمیق در شکوفا ساختن ارزشها و صیانت نسا بشر است.

باید هزار و یک راه جستجو کنیم، تا زن را هرچه بیشتر، به مسئولیت اساسی و عمده اش، نزدیک سازیم. مسلما" اگر دین را به صورت صحیح بفهمیم و از انحراف و افراط دست بکشیم، دست یافتن به این مقوله آسان خواهد بود.

مادران فاضلی را می شناسم که مدیران موفقی برای مدارس هستند. پزشکان زن ماهر و مقتدری نیز می شناسم که موجب عزت و فضیلت خانواده و مسئولیت خود می باشند. مسلما" دینداری صحیح و منطقی در پس همه ی این ها قرار دارد.

می دانیم که آن زن یهودی در شکست رسوا کننده و زبونی آفرین ما که منجر به تشکیل کشور اسرائیل بر ویرانه های ما گردید، مشارکت ورزید. او خدمات نظامی و اجتماعی فراوانی به دین خود ارائه داد.

درست به همین شکل یک زن یهودی، مردم خود را رهبری نمود و شماری از سیاستمداران عرب را که دارای شکوه و دبدبه ی خاصی بودند، در جنگ شش روزه و جنگ های بعدی، به ذلت کشاند.

در شمال افریقا و نقاط دیگر دیده ام، که راهبه ها و خانم های متأهل و مجرد با شور و هیجان و شهامت ویژه ای به تبشیر خدمت می کنند.

شاید آن خانم پزشک را فراموش نکنیم که در اردوگاههای پناهندگان فلسطین باقی ماند. خیمه ها بر سر مردم منهدم می شدند؛ اما او با شهامت بی مانند خود، خوردن گوشت مردگان، از حیوانات مرده گرفته تا پیکرهای آدمیان را تحمل نمود، و سپس در پایان محاصره، برای تکمیل درمان بیماری های کودکان عرب، آنان را با خود به انگلیس برد.

هم اکنون جنبش جهانی زنان، در عرصه های فراخ و گسترده و پاک وجود دارد؛ که ما نباید به خاطر ابتذال و بی بند و باری موجود در عرصه های دیگر، آن را فراوش کنیم.

جهاد دینی و مبارزه ی اجتماعی که هم اکنون زنان غیر مسلمان در سرزمین ما در وراء مرزهای ما بدان مبادرت می ورزند، مرا به یاد آن جهاد بزرگ می اندازد که زنان سلف برای نصرت و پیروزی اسلام بدان اقدام می نمودند.

آنان با شجاعت و شهامت بی مانندی، غربت دین را تحمل نمودند. هجرت کردند، و چون هجرت فرض گردید، دیگران را در کنار خود جای دادند. آنان در حالی که راه مسجد را می پیمودند، تا سال های متمادی، صبح گاهان و شامگاهان در مساجد به ادای فریضه ی نماز مبادرت می ورزیدند. و بدانگاه که به جنگ و مبارزه احساس نیاز می شد، آنان با تمام وجود به صحنه ی پیکار می رفتند.

پیش از این خدمات پزشکی به آنان واگذار گردیده بود. در لحظاتی که سپاه به آنان نیاز پیدا می کرد، به کمک سربازان اسلام می شتافتند.

وضعیت زن در قرون اخیر به شدت رقت بار شده است. بی سوادی و عقب ماندگی فراگیر و عمومی انسانی، بر آنان تحمیل گشته است.

وانگهی من احساس می کنم، سلسله ای از احکام ثابت قرآنی که با مصلحت زن ارتباط دارد، به کلی زیر پا نهاده شده اند. از آن جمله زنان به ندرت در میراث سهیم می شوند و بسیار اندک در امر ازدواج با آنان مشورت و تبادل نظر صورت می پذیرد.

در هر صدهزار طلاق، ممکن است فقط یک زن مطلقه، متعه داده شود. اما اینکه خداوند فرموده:

(‏ وَلِلْمُطَلَّقَاتِ مَتَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ حَقّاً عَلَى الْمُتَّقِينَ ‏)بقره/241

«‏ و براي زنان مطلّقه ، هديّه مناسبي است ( كه از طرف شوهر پرداخت مي‌گردد و ) اين حقي است بر مردان پرهيزگار . ‏»

این دستور خداوند، تنها برای تلاوت است نه عمل!

خرد کردن زن به خاطر پدید آمدن یک حالت عارضی، قضیه ای کاملا" عادی و معمولی است، اما اینکه خداوند فرموده:

(وَإِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَيْنِهِمَا فَابْعَثُواْ حَكَماً مِّنْ أَهْلِهِ وَحَكَماً مِّنْ أَهْلِهَا) نساء/35

«و اگر ( ميان زن و شوهر اختلافي افتاد و ) ترسيديد ( كه اين كار باعث ) جدائي ميان آنان شود ، داوري از خانواده شوهر ، و داوري از خانواده همسر ( انتخاب كنيد و براي رفع و رجوع اختلاف ) بفرستيد . »

در جایی دیگر این مسئله را نکوهش نموده ام، که خطای مرد مورد اغماض قرار گیرد، اما اشتباه زن به قیمت خون و زندگی اش تمام می شود.

استعمار جهانی در واپسین تهاجم خود، از این کژی زشت و انحراف نادرست، علیه ما بهره برداری نموده و جنگی ویرانگر، بر ضد تعالیم اسلام به راه انداخته است.

انگار اسلام مظلوم، مسئول هرج و مرج و اغتشاش هایی است که بین پیروانش ریشه دوانده است.

آنچه وحشت انگیز و حیرت آور است، اینکه گروهی از مدافعان و سخنگویان اسلام، به دفاع از این هرج و مرج و اغتشاش موروثی برخاسته اند. آنان با کودنی شگفت آور خود پنداشته اند که اسلام همین هرج و مرج ها و اغتشاش ها است؛ جنون و جهالت چه چهره هایی که ندارد!! مبنایی که منطبق بر اوضاع و مناسباتی است که باید بین زن و مرد باشد، در این فرموده ی خداوند تجلی می کند:

(لاَ أُضِيعُ عَمَلَ عَامِلٍ مِّنكُم مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى بَعْضُكُم مِّن بَعْضٍ)آل عمران/195

« من عمل هيچ كسي از شما را كه به كار پرداخته باشد - خواه زن باشد يا مرد - ضائع نخواهم كرد .»

و:

(‏ مَنْ عَمِلَ صَالِحاً مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ ‏)نحل/97

«‏ هركس چه زن و چه مرد كار شايسته انجام دهد و مؤمن باشد ، بدو ( در اين دنيا ) زندگي پاكيزه و خوشايندي مي‌بخشيم و ( در آن دنيا ) پاداش ( كارهاي خوب و متوسّط و عالي ) آنان را بر طبق بهترين كارهايشان خواهيم داد . ‏»

پیامبر عزیز ما نیز فرموده:

«زنان همانند مردانند.»
________________________

منبع:نگرشی نو در فهم احادیث نبوی

مؤلف: محمد غزالی

مترجم: داود ناروئی

انتشارات:نشر احسان-1381