|
|
|
|
قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل». |
|
|
|
فقه>مفاهیم و اصطلاحات فقهی>مكروهات نماز
شماره مقاله : 170 تعداد مشاهده : 334 تاریخ افزودن مقاله : 15/5/1388
|
|
[اصطلاح فقهي]
مكروهات نماز (اعمالي كه در نماز ناپسند است):
ترك هر يك از سنتهاي نماز كه قبلا به آنها اشاره شد و اعمالي كه در زير بدانها اشاره مي‌شود مكروه است:
1-بازي كردن با جامه و تن، مگر بدانها نياز داشته باشد كه در آن صورت مكروه نيست :
از معيقب روايت است كه گفته است: درباره دست كشيدن بر روي سنگ ريزه و تسويه كردن آن در نماز از پيامبر صلي الله عليه و سلم سوال كردم، فرمود:" لا تمسح الحصى وأنت تصلي فإن كنت لابد فاعلا فواحدة: تسوية الحصى [وقتي كه در نماز هستي دست بر سنگ ريزه‌ها مكش اگر ناچار هستي كه اين كار را بكني آن را درست و صاف كن]". به
روايت جماعت محدثين.
از ابوذر روايت است كه پيامبر صلي الله عليه و سلم فرمود:" إذا قام أحدكم إلى الصلاة فإن الرحمة تواجهه فلا يمسح الحصى [هرگاه يكي از شما به نماز ايستاد رحمت خداوند با وي روبرو است پس دست به سنگ ريزه نمالد - يعني كار عبث انجام ندهد -]"، امام احمد و اصحاب سنن اين حديث را اخراج كرده‌اند. از ام سلمه روايت است كه پيامبر صلي الله عليه و سلم به جواني بنام “يسار“ كه در نماز فوت مي‌كرد، فرمود:" ترب وجهك لله [چهره‌ات را براي خدا خاك آلود كن]". احمد آن را با اسناد نيكو روايت كرده است.
3-دست بر پهلو و تهيگاه نهادن در نماز:
از ابوهريره روايت است كه: پيامبر صلي الله عليه و سلم ما را از دست بر تهيگاه و پهلو نهادن، در نماز نهي فرمود. ابوداود آن را روايت كرده و گفته است: اختصار بمعني دست بر تهيگاه و خاصره نهادن است.
3-به آسمان نگريستن:
از ابوهريره روايت است كه، پيامبر صلي الله عليه و سلم فرمود:" لينتهين أقوام يرفعون أبصارهم إلى السماء في الصلاة أون لتخطفن أبصارهم [كساني كه در نماز به آسمان مي‌نگرند، اگر دست از آن نكشند، چشمانشان دريده مي‌شود - غافل مي‌شوند و دل مشغول مي‌گردند]". احمد و مسلم و نسائي آن را روايت كرده‌اند.
4-نگاه كردن به چيزي كه انسان را سرگرم مي‌كند:
از حضرت عايشه روايت است كه پيامبر صلي الله عليه و سلم در جامه‌اي راه راه پشمي نماز مي‌خواند و فرمود:" شغلتني أعلام هذه، اذهبوا بها إلى أبي جهم واتوني بأنبجانيته [اين جامه مرا مشغول داشت، آن را پيش ابوجهم ببريد و جامه ستبر و ساده او را برايم بياوريد = چون ابوجهم اين جامه راه راه را به وي هديه كرده بود و براي دلنوازي او فرمود جامه ساده او را برايم بياور‌بد]". به روايت مسلم و بخاري. بخاري از انس روايت كرده است كه: حضرت عايشه پرده راه راه و نقش داري نازكي داشت كه گوشه منزلش را بدان پوشانيده بود، پيامبر صلي الله عليه و سلم به وي فرمود:" أميطي قرامك، فإنه لا تزال تصاويره تعرض لي في صلاتي [اين پرده راه راه و منقوش خود را بردار، چون بي‌گمان تصاوير آن در جلو چشمانم، خود نمائي مي‌كنند و مرا مشغول مي‌دارند]". از اين حديث برمي‌آيد كه دقت كردن در نوشته‌اي و بدان خيره شدن، نماز را تباه نمي‌كند و بدان زياني نمي‌رساند.
5-چشم بستن در نماز:
بعضي آن را مكروه و برخي آن را جايز مي دانند و حديثي كه درباره مكروه بودن چشم فروبستن در نماز روايت شده است، صحيح نمي‌باشد. ابن القيم گفته است: بهتر است كه گفته شود اگر چشمان باز مخل به خشوع نباشند، آن بهتر است ولي اگر بنا بعللي چشمان باز، مانع خشوع باشند، چشم فروبستن قطعاً مكروه نيست بلكه قول به استحباب آن به اصول شرع و مقاصد آن، نزديكتر است تا اينكه مكروه باشد.
6-سلام دادن نماز با اشاره دستها و دست تكان دادن بوقت سلام نماز:
از جابر بن سمره روايت است كه: ما پشت سر پيامبر صلي الله عليه و سلم نماز مي خوانديم، او فرمود:" ما بال هؤلاء يسلمون بأيديهم كأنها أذناب خيل شمس إنما يكفي أحدكم أن يضع يده على فخذه ثم يقول: السلام عليكم السلام عليكم [اينان چرا در وقت سلام دادن دستها را تكان مي‌دهند، گوئي كه دستهايشان دم اسبان سركش و چموش است. بي‌گمان براي شما كافي است كه دست روي ران بگذاريد و بگوئيد: السلام عليكم، السلام عليكم]". به روايت نسائي و ديگران.
7-پوشانيدن دهان و فرو هشتن جامه:
از ابوهريره روايت است كه:“پيامبر صلي الله عليه و سلم نهي فرمود از فرو هشتن دامن بلند جامه در نماز و از اينكه مرد در نماز دهن خود را بپوشاند“. به روايت پنج نفر از محدثين بزرگ و حاكم. حاكم گفته بشرط مسلم صحيح است. خطابي گفته است: “سدل“ بمعني فرو هشتن دامن بلند جامه است تا اينكه به زمين مي‌رسد. كمال بن همام گفته است: پوشيدن قباي بلند بدون اينكه دست در آستين كند، نيز اين حكم را دارد.
8-نماز خواندن بهنگام حاضر شدن غذا:
از عايشه روايت است كه پيامبر صلي الله عليه و سلم فرمود:" إذا وضع العشاء وأقيمت الصلاة فابدءوا بالعشاء [هرگاه سفره شام چيده شد و اقامه نماز گفته شد، اول شام بخوريد]". احمد و مسلم آن را روايت كرده‌اند.
از نافع روايت است كه: براي ابن عمر طعام مي‌نهادند و اقامه نماز گفته مي‌شد، او به نماز نمي‌آمد تا اينكه از صرف غذا فارغ مي‌شد، در حاليكه قرائت امام را مي‌شنيد. بخاري آن را روايت كرده است. خطابي گفته است: پيامبر صلي الله عليه و سلم بدين علت دستور فرمود كه اول از غذا شروع كنند تا نفس سهم خود را از غذا بگيرد و نمازگزار با فكر راحت نمازش را بخواند و آرزوي غذا او را وسوسه نكند، چه ممكن است در آرزوي غذا شتاب كند و ركوع و سجود و ديگر اعمال نماز را بدرستي انجام ندهد.
9-نماز خواندن در حالي كه انسان تحت فشار بول و غايط و امثال آن كه دل را مشغول مي‌دارد، قرار گرفته باشد:
احمد و ابوداود و ترمذي از ثوبان روايت كرده‌اند كه پيامبر صلي الله عليه و سلم فرمود: " ثلاث لا تحل لاحد أن يفعلهن: لا يؤم رجل قوما فيخص نفسه بالدعاء دونهم فإن فعل فقد خانهم ولا ينظر في قعر بيت قبل أن يستأذن، فإن فعل فقد دخل ولا يصلي وهو حاقن حتى يتخفف [سه چيز در نماز حلال نيست و نبايد كسي آن را انجام دهد: نبايد كسي كه امام جماعت است خود را به دعاي جهري اختصاص دهد بدون مامومين، اگر چنين كرد به آنان خيانت كرده است و نبايد كسي بدون اجازه به داخل خانه كسي نگاه كند، اگر چنين كرد حكم او حكم كسي است كه بدون اجازه داخل خانه شده است. و وقتي كه تحت فشار بول و غايط باشد، نبايد نماز بخواند تا اينكه خود را سبك مي‌كند]". احمد و مسلم و ابوداود از عايشه روايت كرده‌اند كه گفت: از پيامبر صلي الله عليه و سلم شنيدم كه مي فرمود:" لا يصلي أحد بحضرة الطعام، ولا هو يدافعه الاخبثان [نبايد كسي بهنگام آماده شدن غذا و يا تحت فشار قرار گرفتن بول و غايط، نماز بخواند]".
10-نماز خواندن بهنگامي كه خواب بر انسان غلبه مي‌كند:
از عايشه روايت است كه پيامبر صلي الله عليه و سلم فرمود:" إذا نعس أحدكم فليرقد حتى يذهب عنه النوم، فإنه إذا صلى وهو ناعس لعله يذهب يستغفر فيسب نفسه [هرگاه كسي چرتش گرفت، بخوابد تا اينكه خوابش برطرف مي‌شود، زيرا وقتي كه در حال چرت زدن نماز بخواند، شايد بجاي استغفار، خود را ناسزا و دشنام گويد]". گروه محدثين آن را روايت كرده‌اند. از ابوهريره روايت است كه پيامبر صلي الله عليه و سلم فرمود:" إذا قام أحدكم من الليل فاستعجم القرآن على لسانه (1) فلم يدر ما يقول فليضطجع [هرگاه يكي از شما به نماز شب ايستاد و بعلت غلبه خواب بر وي، خواندن قرآن برايش دشوار بود، و نمي‌دانست چه مي‌گويد، بخوابد و دراز بكشد]". به روايت احمد و مسلم
11-هميشه در يك محل از مسجد نماز خواندن براي غير امام:
از عبدالرحمن بن شبل روايت است كه، پيامبر صلي الله عليه و سلم فرمود:“در نماز همچون كلاغ منقار نزنيد و چون درندگان پهن ننشينيد و چون شتر همواره در يك محل نخوابيد يعني در مسجد همواره در يك محل مخصوص نماز نخوانيد“. به روايت احمد و اين خزيمه و ابن حبان و حاكم كه آن را صحيح دانسته است.
به نقل از:
فقه السنه ، تأليف سيد سابق، مترجم محمود ابراهيمي، تهران، ناشر مردم‌سالاري، دوم 1387.
|
بازگشت به ابتدای
صفحه
بازگشت به نتایج قبل
چاپ
این مقاله
ارسال مقاله به دوستان |
|
|
 |
|
|
|
