قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

در علم پزشکي منظور از بختک "فلج خواب" مي باشد که به حالت ناتواني درانجام حركات ارادي حين خواب اطلاق مي شـود.

بنا به تحقيقاتي که در اين زمينه داشتيم :

علايم فلج خواب:

1- ناتواني در حركت دادن تنه، دستها و پاها و صحبت كردن (فرد از فرط ترس ميخواهد فرياد بكشد و براي بيدار شدن تقلا ميكند، اما گويي تلاش وي بي نتيجه است).

2- فلج تمام و يا بخشي از عضلات اسكلتي بدن.

3- احساس خفگي و نزديك بودن زمان مرگ (گويي موجودي روي قفسه سينه ي شما قرار گرفته است).

4- وحشتزدگي و اضطراب.

5- توهمات خواب: به توهمات شنيداري، ديداري و لمسي ي رويا مانند اطلاق ميشود. احساس حضور يك انسان ديگر در اتاق، احساس فشردگي در قفسه سينه، ديدن سايه ي افراد، ديدن منبع نوراني، شنيدن صداي افراد، شنيدن صداي قدمهايي كه نزديك ميشوند، ديدن شبح، تجربه خروج از بدن، احساس شناور شدن در هوا، شنيدن صداي بازو بسته شدن درها.

علت ايجاد فلج خواب:

عوامل ژنتيكي، اضطراب و استرس، اختلال هراس و اختلال در نظم خواب را در پيدايش فلج خواب دخيل ميدانند.

درمان فلج خواب:

فلج خواب يك اختلال خواب بي خطر است. تنها با رعايت اصول بهداشت خواب، خودداري از طاق باز خوابيدن و كاهش استرسها و هراسها ميتوان تكرار آن را به حداقل رساند. 

 

اما در شرع اصطلاحي بنام بختک نداريم ولي اگر منظور از آن احاطه شياطين و جن باشد، اسلام راهکارهايي را براي دفع آن تشريع نموده است.

راه حفظ و وسيله منع كننده از شر جن اين است كه چيزي را كه در سنت آمده و به وسيله آن از شر جن محفوظ مي شود را بخواند كه از آن جمله آيت الكرسي است چون اگر كسي در شب آن را بخواند از طرف خداوند بر او محافظي گماشته مي شود و تا صبح شيطان به او نزديك نمي گردد. 

متن آية الکرسي بصورت زير است:

﴿اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ لَا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلَا نَوْمٌ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ مَنْ ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلَا يُحِيطُونَ بِشَيْءٍ مِنْ عِلْمِهِ إِلَّا بِمَا شَاءَ وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَلَا يَئُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ﴾ سوره بقره، آية: 255.

ترجمه: (خداوند: معبودي جز او نيست، زنده و بخود پاينده است، نه او را پينکي ميگيرد و نه (هم) خواب، هر آنچه در آسمانها و (هر) آنچه در زمين است ازآن اوست، چه کسي است آنکه بحضور او شفاعت کند مگر به اجازۀ او؟ آنچه را که در پيشروي و پشت سر بندگان است ميداند، و ايشان به چيزي از علم او احاطه کرده نميتوانند، مگر به آنچه او اراده کند، کرسي او آسمانها و زمين را دربر گرفته است، و نگهباني آنها او را خسته نمي سازد، و او بسيار بلند (مرتبه) و بسيار با عظمت است).

 

همچنين بهتر است براي محافظت خود از شياطين اذکار وارده در شرع را زياد بر زان جاري نمود اللخصوص زماني که احساس ترس مي کنيد مانند اذکار زير:

- «أَعُوذُ بِاَللَّهِ السَّمِيعِ الْعَلِيمِ مِنْ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ»از (شر) شيطان رانده شده پناه به خداوند شنوا و دانا مي برم).

- خواندن سوره اخلاص و ناس و فلق در صبح و هنگام خواب چنانکه در حديث صحيح وارد شده است که:

هر کسي هنگام صبح و شب سه مرتبه سورۀ اخلاص و معوذتين (ناس و فلق) را بخواند الله متعال او را از گزند همه موجودات موذي در امان ميدارد. اين حديث را ابوداود، ترمذي و نسائي نقل کرده اند و ترمذي آنرا حديث حسن گفته است.

از صحيح بخاري و صحيح مسلم حديثي چنين نقل ميکند که ترجمه اش اينست: از عائشه رضي الله عنها روايت است که پيامبر صلي الله عليه وسلم هنگاميکه به بستر خواب خود در هر شب آرام ميگرفت هردو کف دست خود را جمع مينمود و سورۀ ﴿قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ﴾ و ﴿قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ﴾ و ﴿قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ﴾ را ميخواند و به هر دو دست خود ميدميد و بعداً دستهاي خود را تا اندازۀ که ميتوانست به جسم خود مسح مي نمود (و در دست کشيدن) از سر و روي و جلو بدن خود آغاز مي کرد و اين عمليه را سه بار تکرار مي نمود.

﴿قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ * اللَّهُ الصَّمَدُ * لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ * وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوًا ‏أَحَدٌ﴾

(قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ * مَلِكِ النَّاسِ * إِلَهِ النَّاسِ * مِنْ شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ ‏‏* الَّذِي يُوَسْوِسُ فِي صُدُورِ النَّاسِ * مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ)

 

- «بِسْمِ اللَّهِ الَّذِي لا يَضُرُّ مَعَ اسْمِهِ شَيْءٌ فِي الأرْضِ وَلا فِي السَّمَاءِ وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ». (3 بار صبح و 3 بار شام).

يعني: (بنام الله که با (خواندن) نامش چيزي نه در زمين و نه (هم) در آسمان گزند نمي رساند و اوست شنوا و دانا). 

 از عثمان ابن عفان رضي الله عنه روايت است که هر کس سه بار در وقت صبح و سه بار در وقت شب اين دعا را بخواند هيچ چيزي به او ضرر نميرساند. اين حديث را ابو داود نقل کرده است.

- «أَعُوذُ بِكَلِمَاتِ اللَّهِ التَّامَّاتِ مِنْ شَرِّ مَا خَلَقَ». (3 بار صبح و 3 بار شام). 

يعني: پناه مي برم به کلمۀ هاي کامل خداوند از شر (همه) چيزهايکه آفريده است).

هر کس شامگاه اين دعا را سه مرتبه بخواند سختي هاي آن شب به او ضرري نمي رساند. احمد، نسائي، ابن سني، ترمذي و ابن حبان اين حديث روايت کرده اند.

 



والله اعلم

وصلي الله وسلم علي محمد و علي آله و اتباعه الي يوم الدين

سايت جامع فتاواي اهل سنت و جماعت

شماره فتوى 4182 

IslamPP.Com