قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

اسلام و راهکارهای تربیتی آن

 
عبدالناصر امینی


اسلام با راهکارها و مبادی جاودان خود برنامه‌ها و راه حل‌های تربیتی ویژه‌ای جهت رشد عقیدتی و اخلاقی، جسمی و عقلی تجویز نموده که مراحل آن به سادگی قابل اجرا است که اگر در تکوین نسلها و تربیت جوامع بکار گرفته شود امت، امتی دیگر و نسلها، نسلی دیگر خواهند شد.

اسلام مکتبی جامع و فراگیراست که تمام شئون حیات انسانی را در برمی‌گیرد و احکام آن بطور کلی همه برای اصلاح و تربیت افراد جامعه وضع شده است.
اسلام می‌خواهد با تعلیم و تربیت نوین خود فرد را طوری پرورش دهد که بتواند خود را در اجتماع منسجم ساخته و در میان افراد جامعه که خود نیز یکی از آنها است کامیاب گردد و در پیشرفت جامعه سهیم بوده و نیرویی باشد که به ضمیمه نیروهای دیگر، جامعه را به انتهای ترقی و کمال برساند.
اما جوامع غیراسلامی عملا از تربیت انسان استعفاء داده و از دو امر تعلیم و تربیت تنها به تعلیم همت گماشته و دومی (تربیت) را مسکوت گذاشته است که با این امر، مغزها پرورش داده می‌شوند اما دلها می‌میرند و آخرین بقایای عاطفه، محبت و انسانیت نیز در لابلای محفوظات ذهنی و غرور علمی به نابودی و خاموشی می‌گراید و عملا علم، هنر، سیاست و.. همه و همه و سیله‌ای برای چپاول وغارت سرمایه‌های انسانی و مکیدن خون انسانها می‌شود.
پرواضح است فردی که از تربیت واقعی بی‌نصیب باشد هرچه بیاموزد و هرچه بیشتر تحصیل کتد به ضرر او و همنوعانش بوده و گویا این علم بسان تیغ برّانی در کف فردی بی‌کفایت است.
بنابراین اسلام تنها مکتبی است که توانسته هردو عنصر تعلیم و تربیت را تا سرحد کمال برساند، زیرا تعلیم و تربیت اسلامی مبتنی بر وحی بوده و از تعالیم الهی نشئت می‌گیرد.
اسلام با تربیت جامع خود نهال ایمان به خدای عزوجل و فرشتگان، کتابها و پیامبران الهی، قضا و قدر و سؤال دو مأمور قبر، عذاب قبر و احوال حشر و نشر، بهشت و جهنم و سایر مفاهیم ضروری را در اعماق وجود بشرجایگزین می‌سازد و این نهال همراه با اخلاص، عمق اندیشه و رسوخ مفاهیم ایمانی، درخت توانمندی خواهد شد که ثمره‌اش حُسن مراقبت و نظارت الهی، ترس از او و تسلیم بودن در مقابل او و التزام به مجموعه اوامر و نواهی است.
اسلام با راهکارها و مبادی جاودان خود برنامه‌ها و راه حل‌های تربیتی ویژه‌ای جهت رشد و نمو عقیدتی و اخلاقی، جسمی و عقلی، روانی و اجتماعی تجویز نموده که مراحل آن به سادگی قابل اجرا است که اگر در تکوین نسلها و تربیت جوامع بکار گرفته شود امت، امتی دیگر و نسلها، نسلی دیگر خواهند شد و در صلابت عقیدتی و رفعت اخلاقی، نیروی جسمی و پختگی عقل و زیبایی برخورد به اوج نائل می‌شوند و باری دیگر برای تجدید تاریخ پاکان و وارستگان و برپائی جامعه‌ای همانند جامعه یاران و پیروان پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم برمی‌خیزند.
منظوراز تربیت اسلامی آنست که افراد را از زمانی‌ که می‌اندیشند با اصول ایمان آشنا کنیم و از هنگامی که فکرشان شکوفا می‌شود آنان را به ارکان اسلام عادت دهیم و از زمانی که قدرت تمییز را می‌یابند مبادی شریعت اسلامی را به آنها آموزش دهیم.
چنانکه ضرب المثل عربی می‌گوید: «خذ الامر بقوابله» کار را از اول باید جدی گرفت.
اسلام از ابتدای ولادت، گفتن اذان در گوش نوزاد وهنگام سخن گفتن، تلقین کلمه توحید را لازم می‌داند، چنانکه پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم می‌فرمایند: «افتحوا علی صبیانکم اول کلمة بلا اله الا الله». 
ابن قیم جوزی رحمةالله درکتاب احکام المولود می‌گوید: زمان سخن گفتن و زبان گشودن کودکان فرا رسید «لا اله الاالله محمدارسول الله» را به آنان تلقین کنید تا اینکه اولین کلماتی که به گوششان می‌رسد و زبانشان نیز به آن آشنا می‌شود کلمه توحید و شناخت خدا باشد و بیاموزند که خداوند همراه ایشان است.
القای محبت الله و رسولش نیزیکی از رهکارهای تربیتی اسلام است، زیرا مؤمنی که بذر محبت الله و رسولش را در دل بکارد تمام اعمال و رفتارش در راه رضای پروردگار خواهد بود و از آنچه که موجب نارضایتی خداوند باشد دوری می‌ورزد و نهایتاً با رضایت خداوند به رستگاری و سعادت همیشگی نائل می‌گردد.
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم فرموده است!«من احب لله و ابغض لله و اعطی لله و منع لله فقد استکمل الایمان» همچنین می‌فرماید:« اللهم اجعل حبک الی احب من نفسی و اهلی و من الماء البارد عندالظماء».
اهتمام بر نماز، روزه، زکاة و حج نیز از مهمترین دستورات اسلام به شمار می‌رود.
در آیات قرآنی بوضوح و صراحت می‌بینیم که قرآن مجید در خصوص تشویق و ترغیب به عبادات و فضائل آن اهتمام ورزیده است و به رقابت و مسابقه در انجام عبادات کسانی را که به کثرت عبادت خدا را به جای می‌آورند مورد ستایش قرار داده و افراد غافل را نکوهش می‌نماید. 
{الذین ان مکناهم فی الارض اقاموا لصلاة وآتوا الزکاة وامروا بالمعروف ونهوا عن المنکر وِلله عاقبة الامور}
نماز راه ارتباط مستقیم با خدا و روزه رسیدن به اخلاص حقیقی نسبت به خداوند و زکات سبب پاکی جان ومال و حج نیز موجب آمرزش گناهان و بیعت با خداوند است.
آموزش تلاوت قرآن مجید نیز در تربیت اسلامی از جایگاه والایی برخوردار است.
زیرا بشر در قرآن ارزشمندترین شیوه اداره اجتماع را مشاهده کرده است و قرآن تنها دستورالعملی است که می‌تواند همه‌ی ملت‌ها و جوامع را از سنگینی بار گمراهی، بیدادگری و بدبختی‌ها رها کرده است، به زندگی سرشار از نور علم و معرفت، صلح و صفا رهنمون سازد. اخلاق نیکو و حسنه نیز یکی دیگر از آرمانهای اسلام برای تربیت جوامع است. 
اخلاق حسنه عبارت است از جایگزین نمودن اخلاص در مقابل ریا و تظاهر، توبه در مقابل گناه، راستگویی و صداقت در مقابل دروغ، سخاوت و بخشش در مقابل بخل، زهد، تقوا و قناعت در مقابل دنیاپرستی و شخصیت طلبی، عفو و گذشت و اخوت و برادری در مقابل غیبت و بدگویی و سخن‌چینی و حسد و تعصب، و صبر و استقامت در مقابل ظلم و ستم.
پس ای امت اسلامی! اگر خواهان سعادت هستید و می‌خواهید هریک از شما فردی کمال‌جو، دانش‌دوست، باتقوا، ایثارگر و عدالت‌خواه باشد باید رخت تربیت اسلامی را به تن کرده و خود را با تمامی صفات حسنه آن بیاراید و تابع و مقلد به تمام معنای رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم بوده و با تمام وجود از گفتار، کردار و رفتار انسان‌ساز او پیروی نموده، تا آغازگری برای نسلی مانند نسل اصحاب پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم بوده و برای تمام مردم جهان الگو و نمونه باشید و مانند یاران برگزیده و نیکوکار رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم در برپا داشتن دین الهی در گستره زمین موفق بوده و پرچم پرافتخار اسلام را در اطراف و اکناف زمین و بر تمامی بلندیهای آن به اهتزاز درآورید.
 

بن نقل از: سني آنلاين