|
|
|
|
قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل». |
|
|
|
فقه>مفاهیم و اصطلاحات فقهی>مردار
شماره مقاله : 137 تعداد مشاهده : 351 تاریخ افزودن مقاله : 14/5/1388
|
|
مردار حيواني است كه بدون ذبح شرعي مرده باشد و گوشت بريده شده از حيوان زنده نيز حكم مردار را دارد، زيرا ابو واقد ليثي از پيامبر روايت كرده است: (قال رسول الله صلي الله عليه و سلم: (ما قطع من البهيمة وهي حية فهو ميتة) [پيامبرگفته است: آنچه از حيوان زنده بريده مي‌شود، حكم مردار را دارد و مردار است]. ابوداود و ترمذي اين حديث را نقل كرده‌اند و ترمذي آنرا حسن دانسته است وگفته است اهل علم بدان عمل مي‌كنند. از مردار و ميته‌ي حيوانات، چيزهاي زير مستثني است و پليد نيست:
الف -ماهي مرده و ملخ دريائي مرده، اينها پاكند، زيرا ابن عمر رضي الله عنهما از پيامبر صلي الله عليه و سلم روايت كرده است: (أحل لنا ميتتان و دمان: أما الميتتان فالحوت والجراد، و أما الدمان فالكبد و الطحال) [دو مردار و دو خون براي ما حلال شده است: مردار ماهي و مردار ملخ دريائي و خون كبد و خون اسپرز]. اين حديث را احمد و شافعي و ابن ماجه و بيهقي و دارقطني روايت كرده‌اند. اين حديث “ضعيف“ است، ليكن امام احمد و ابوزرعه و ابوحاتم “وقف“ آنرا صحيح دانسته‌اند. حكم اينگونه احاديث “رفع“ مي‌باشد، زيرا وقتي صحابي بگويد: “اُ‌حل لنا كذا و حرم علينا كذا” مثل اينستكه بگويد به ما امر شد و به ما نهي شد و سابقاً سخن پيامبر را دربارهي دريا نقل كرده‌ايم كه فرموده بودند: (هو الطهور ماؤه الحل ميتته) [آب دريا پاك و پاك كننده است و مردار دريا حلال است].
ب -مردار چيزهائي كه خون جهنده ندارند، مانند مورچه و زنبور عسل و امثال آنها. اينها پاكند، هرگاه در چيزي بيفتند و بميرند، آن چيز پليد و نجس نمي‌شود. ابن‌المنذر گفته است: در پاكي اينها خلافي نشنيده‌ام، جز آنكه از شافعي روايت شده است كه بنا به مشهور مذهب او نجسند، ولي وقتي كه در مايعي بيفتند و آنرا تغيير ندهند، از آن عفو شده است.
ج -استخوان و شاخ و ناخن و موي و پر و پوست مردار و چيزهائي كه از اين قبيل باشند، همه پاكند، زيرا اصل دراين چيزها طهارت و پاكي است و دليلي بر پليدي آنها نداريم.
زهري دربارهي استخوان فيل مرده و امثال آن گفته است: “محضر چند نفر از علماي سلف را، دريافته‌ام كه با استخوان فيل موي خود را شانه مي‌كردند و از روغندان ساخته شده از آن، موي خود را روغن مي‌زدند و در آن اشكالي نمي‌ديدند”. بخاري اين مطلب را نقل كرده است. از ابن عباس رضي الله عنهما روايت شده است كه گفته است: به يكي از كنيزان ميمونه، گوسفندي بخشيده بودند كه مردار شد، پيامبر صلي الله عليه و سلم كه از آنجا مي‌گذشت فرمود: (وهلا أخذتم إهابها فدبغتموه فانتفعم به؟. فقالوا: إنها ميتة، فقال: (إنما حرم أكلها) [چرا پوست آنرا دباغي نكرديد تا از آن سود ببريد؟ گفتند: آن مردار شده است، گفت: تنها خوردن آن حرام است]. جماعت محدثين جز ابن ماجه اين حديث را روايت كرده‌اند. در سنن ابن ماجه اين حديث از ميمونه نقل شده است. و در بخاري و نسائي از دباغت آن، ذكري به ميان نيامده است. از ابن عباس - رضي الله عنهما -نقل شده است كه اين آيه را خوانده (قل لا أجد فيما أوحي إلي محرما على طاعم يطعمه إلا أن يكون ميتة)[1] تا آخر آيه، وگفت: (إنما حرم ما يؤكل منها وهو اللحم، فأما الجلد والقد (2) والسن والعظم والشعر والصوف فهو حلال) [بگو در آنچه بر من وحي شده است هيچ غذاي حرامي را براي هيچكس نمي‌يابم، مگر اينكه مردار باشد يا ... بعد ابن عباس گفت: از مردار تنها آنچه كه خورده مي‌شود، كه گوشت است، حرام است، اما پوست و ظرفي كه از آن مي‌سازند و دندان و استخوان و مو و پشم آن، همه حلال هستند]. ابن المنذر و ابن حاتم اين حديث را روايت كرده‌اند. و همچنين شيردان و شير مردار نيز، پاك است، زيرا اصحاب پيامبر وقتي كه عراق را فتح كردند از پنير مجوسيها = زردشتيان خوردند، در حاليكه پنير وسيله‌ي شيردان ساخته مي‌شود[2]. و حيوان. ذبح شده‌ي زردشتيان، مردار محسوب مي‌گردد. از سلمان فارسي رضي الله عنه دربارهي پنير و روغن و پوست، سوال كردند، ايشان جواب داد: “حلال آنست كه خداوند در قرآن آن را حلال كرده است، و حرام آنست كه خداوند آن را در قرآن حرام كرده است و آنچه را كه مسكوت گذاشته است، از آن صرفنظر فرموده است“. و بديهي است كه از پنير زردشتيان سوال شده بود، چون سلمان از طرف عمر بن خطاب بر مداين حكومت مي‌كرد. و آنوقت چنين گفته است.
به نقل از:
فقه السنه، تأليف سيد سابق، مترجم محمود ابراهيمي، تهران، ناشر مردم‌سالاري، دوم 1387.
پانويس‌ها:
[1] سورة الانعام: 145.
[2] يكي از موادي كه پنيرمايه را تشكيل مي‌دهد شيردان بره است.
|
بازگشت به ابتدای
صفحه
بازگشت به نتایج قبل
چاپ
این مقاله
ارسال مقاله به دوستان |
|
|
 |
|
|
|
