قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

رديابي شرک در عهد جاهليت
آيين شرک و بت‌پرستي از آنجا در ميان قوم عرب شکل گرفت که ديدند فرشتگان و انبيا و رسل و بندگان صالح خدا و اوليا و اتقيا و نيکوکاران، از همه آفريدگان خدا به او نزديک‌ترند، و نزد او رتبه و منزلتي بالاتر و والاتر دارند، و برخي کرامات و خوارق عادات به دست آنان جاري مي‌گردد؛ چنان پنداشتند که خداي يکتا به آنان بهره‌اي از قدرت خداوندي را داده است که در پرتو آن مي‌توانند کارهايي را که اختصاص به خداوند سبحان دارد انجام بدهند، به خاطر همين کارهاي خدايي که مي‌توانند انجام بدهند، و نيز به خاطر جاه و مقامي که نزد خداوند متعال دارند، استحقاق آن رادارند که واسطه‌هايي فيمابين خداوند- سبحانه و تعالي- و عموم بندگانش باشند؛ بنابراين، احدي را سزاوار نيست که حاجتش را بر خداي يکتا عرضه کند، مگر به واسطه آنان؛ زيرا آنان نزد خداوند شفاعت مي‌کنند، و به خاطر جاه و مقامي که دارند، خداوند شفاعت آنان را رد نمي‌کند. همچنين، سزاوار نيست به پرستش خداي يکتا بپردازند، مگر با وساطت آنان؛ زيرا آن شفيعان به موجب منزلت و رتبه‌اي که نزد خداي يکتا دارند، بندگان خدا را به او نزديک مي‌گردانند.

وقتي اين گمان در اذهان ايشان جاي گرفت، و اين اعتقاد در قلوبشان رسوخ يافت، آنان را «اولياء» يعني وسيله‌ها و واسطه‌هايي ميان خودشان و خداي يکتا- سبحانه و تعالي- قرار دادند، و به هر ترتيب که به ذهنشان مي‌رسيد، درصدد نزديک گردانيدن خودشان به آنان برآمدند؛ از جمله براي بيشتر آن اولياء الهي چهره‌ها و تمثال‌هايي تراشيدند. گاه آن چهره‌ها و تمثال‌ها حقيقي بود، و با چهره‌هاي اصلي آنان مطابقت داشت؛ گاه نيز چهره‌ها و تمثالها خيالي بود، و با تخيلات و تصويرهاي ذهني ‌آنان در اذهان پرستندگانشان مطابقت داشت، «اَصنام» جمع «صَنَم» عنواني بود که با همين چهره‌نگاري‌ها و مجسمه‌سازي‌ها تحقق پيدا مي‌کرد.

بعضي اوقات، براي اولياي الهي چهره‌نگاري يا مجسمه‌سازي نمي‌کردند؛ اما آرامگاه‌هاي آنان و ضريح‌هايشان و مقر زندگي آنان، يا جاهايي را که فرود آمده بودند و استراحت کرده بودند، به اماکن مقدس تبديل مي‌کردند، و نذورات و قرباني‌هاي خود را به آن اماکن تقديم مي‌کردند، و در برابر آن اماکن به عبادت و طاعت مي‌پرداختند. «اَوثان» جمع «وثن» عنواني بود که به اين ضريح‌ها و جايگاه‌ها و مواضع و اماکن مقدس داده مي‌شد.

به نقل از: خورشيد نبوّت، ترجمه فارسي «الرحيق المختوم» مؤلف: شيخ صفي الرحمن مبارکفوري، برگردان : دکتر محمدعلي لساني فشارکي