قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

آهن و منافع آن
بی‌شك كشف و بهره‌گیری از آهن، یكی از بزرگترین رخدادهای زندگی و تاریخ بشر بوده است، چه با این رویداد عصر جدیدی بر روی زمین آغاز گردید. البته آهن از صبحگاه تاریخ زمین نیز در آن وجود داشته است، اما چون استخراج و ذوب آن نیاز به وسایل پیشرفته و نیز حرارت شدیدی دارد، پس فقط انسان عصر جدید توانست با به كار گیری روش‌های نو، به استخراج انبوه آن موفق گردد.

«گوسرودهارتمان» در كتاب «جهانی كه ما در آن زندگی می­كنیم» می‌گوید: «زمین های پوشیده از جنگل‌های باتلاقی به تدریج تبدیل به ذغال گردید و آب اشباع شده با كربن در طبقات زمین رسوب كرد و همراه با خود همه ذرات آهنی را كه بر سر راه آن بود گرفت و همچنان به سرازیری خویش به سوی طبقات زیرین ادامه داد تا سرانجام در خالیگاه‌های میانی صخره‌های بزرگ جا به جا گردید. به این ترتیب، آهن در طول قرنها در گریبان صخره‌ها پنهان ماند، بدون آنکه انسان از وجود آن آگاهی داشته باشد». 

در واقع این آهنی كه سوره 57 قرآن كریم یعنی سوره «حدید» به اسم آن مسمّی گردیده است، جایگاه و منزلت بزرگ و اهمیت فراوان خود را در دگرگون ساختن چهره زندگی مادی انسان، مرهون بیان قرآن است كه صدها سال قبل از آنکه انسان به اهمیت شایان آن متوجّه گردد، در رابطه با آن چنین گفت:

{وَأَنْزَلْنَا الْحَدِیدَ فِیهِ بَأْسٌ شَدِیدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ}

«و ما آهن را فرود آوردیم كه در آن نیرویی سخت شدید و منافعی بسیار برای مردم هست»

بلی؛ بشر تا قرن هژدهم، یعنی دوازده قرن بعد از نزول قرآن كریم، قدر و قیمت واقعی عنصر آهن را نمی‌شناخت و این صنعت در منتهای ضعف خود قرار داشت اما ناگهان انظار جهانیان به سوی این ماده جلب گردید و دانشمندان برای كشف آسان‌ترین شیوه‌ها جهت استخراج آن، با یكدیگر به مسابقه پرداختند و رفته رفته «آهن» به عصری اطلاق گردید كه ترقی و تكنولوژی و تمدن از مشخصات و امتیازات برجسته آن است.

و چنین است كه قرنها بعد از آنکه قرآن، آهن را به عنوان یك عنصر بسیار مهم در زند‌گی انسان معرفی می‌كند، بشر به كشف این راز موفق گردیده و به عمق اهمیت آن پی می‌برد و می‌داند كه فواید و منافع آهن بیشتر از آن است كه بشود برای آن حدّ و مرز مشخصی را تعیین نمود.

در مقام تفسیر علمی آیه كریمه فوق، بی مناسبت نیست كه بدانیم، دانشمندان علوم جدید هنوز هم كه هنوز است به كشف‌های جدید كاربرد آهن در شئون مختلفه زندگی انسان می‌پردازند كه برای روشن شدن مقداری از عظمت این عنصر، چند سطری را از باب مشت نمونه خروار، بیان می‌نماییم.

یكی از نكات بسیار مهم در تركیب آهن، خواص هندسی آن می‌باشد كه این خواص در سایر فلزات معدنی كمتر وجود دارد. از جمله اینکه آهن با وصف آنکه از بقیه عناصری كه به خواص آن نزدیك اند، سبك‌وزن‌تر است، اما مطلقاً قوی‌ترین ماده معدنی برای ایجاد نیرو و فشار می‌باشد. دو خاصیت مهم دیگری كه در آهن وجود دارد و در دیگر مواد اصلاً موجود نیست، یكی میزان حرارتی است كه آهن با آن تغییر حالت می‌دهد. این میزان معادل میزان حرارتی است كه مواد ساختمانی و از جمله بتون با آن درجه حرارت آماده بهره‌گیری می‌شود. در واقع همین خاصیت است كه آهن را به عنوان شایسته‌ترین ماده برای ساختمانسازی مطرح می­‌كند، چه اگر همچو سایر مواد معدنی، معدل حرارت آن با معدل حرارتی بتون اختلاف می‌داشت، ساختمانها در اندك مدتی درهم فرو می‌ریختتد؛ از آن رو كه تمدد و انبساط مواد از طرف روز، و انكماش آنها در شب كه وابسته به جریان تبادل گرما و سرما می‌باشد، خود به خود زمینه این ویرانی را آماده می‌ساخت، چه قطعاً اختلاف در درجه انبساط و انقباض میان آهن و بتون می‌توانست به فوریت میان دیوارها با سقف خانه‌ها، شگاف‌های بزرگ و خطرناكی را ایجاد نماید. اما وجود حالت واحد و همساز انقباضی و انبساطی میان آهن و بتون سبب می‌شود كه انبساط و انقباض آنها تحت تأثیر حرارت و برودت، در یك حالت همآهنگ و واحدی انجام گرفته و در نتیجه ساختمانها بتوانند، با وصف تغییرات ‌كیفیی كه معلول تغییرات و دمای هوا و قوانین خاص آن می‌باشد، مصونیت خود را حفظ نمایندو هم از این رو است كه آسمانخراش‌ها و ساختمانهای بزرگ و عظیم را با بتون مسلح به آهن بنا می‌كنند؛ زیرا این تركیب، از هر تركیب دیگری و از جمله تركیب سنگ و سیمان و بلكه از هر دو، مستحكم‌تر و نیرومندتر می‌باشد.

دومین خاصیت آهن، خاصیت مغناطیسی آن است كه به سهولت می‌تواند در فن هندسه الكتریكی به كار گرفته شود، و از این طریق است كه ایجاد ابزارهای برقی و ماشینهای مولد برق و تكنولوژی وابسته به آن، ممكن و آسان گردیده است.

از آن گذشته، مقادیر و كمیت‌های بسیار عظیم آهن در زمین ما وجود دارد، چه آهن از جمله معادنی به شمار می‌رود كه تا كنون جز مقادیر اندكی از آن استخراج نگردیده است. چنانكه خبرها به طور منظم اكتشاف معادن جدید آهن را به ما اعلام می‌كنند. به علاوه هزینه استخراج آهن نیز از باقی فلزات كمتر می‌باشد. همانگونه كه از تركیبات آهن خام، بسیاری از انواع مختلفه فلزات دیگر از قبیل فولاد و غیره به دست می‌آید كه هر كدام عرصه بهره‌گیری خاص خود را دارا می‌باشند. 

در نتیجه می‌توان گفت كه آهن امروزه به عنوان پایه و اهرم اساسی صنعت و تمدن جدید بشری كه عرصه‌های مختلف زندگی بشر به آن متكی است، و در جنگ و صلح، در سازندگی و ویرانگری حرف اول را می‌زند، مطرح می‌باشد و بی شك این یكی از شواهد زنده حقانیت قرآن كریم است كه فرمود: «بی شك در آهن برای مردم منافع عظیمی است».

 

به نقل از: تجلی قرآن در عصر علم (نگاهی تطبیقی به اعجاز علمی قرآن کریم در پرتو علوم جدید)، عبدالرؤوف مخلص هروی استاد دانشکده شرعیات دانشگاه هرات افغانستان