قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

در وقت سحر با همسر خود در حال جماع بودم که صدای اذان را شنیدم ولی من تا اندکی قبل از پایان اذان توقف نکردم، چرا که گمان داشتم می توان تا قبل از انتهای اذان جماع کرد! آیا این عمل من جایز بوده؟

الحمدلله،
با توجه به اینکه واجب است از لحظه طلوع فجر صادق از هر نوع عمل باطل کننده روزه پرهیز و امساک شود، لذا اگر موذن نیز همراه با طلوع فجر اذان می دهد، در اینحالت بر شما لازم است که از هر نوع غذا و نوشیدنی و یا جماع و سایر مفطرات دست بکشید.
امام نووی رحمه الله می گوید: «هرگاه فجر طلوع کرد و در دهان روزه دار غذایی بود باید آنرا دور بیاندازد، اگر دور انداخت پس روزه اش صحیح است، اما اگر آنرا بلعید روزه اش باطل می شود... و اگر فجر طلوع کرد و او درحال جماع بود باید بلافاصله دست بکشد که در اینصورت روزه او صحیح است، اما اگر فجر طلوع کرد و او درحال جماع باشد و بداند که فجر طلوع کرده ولی او اندکی مکث کند و به جماع ادامه دهد روزه اش باطل خواهد شد، و نمی دانم که در این حکم خلافی بین علما باشد، و بر طبق مذهب شافعی – علاوه بر قضای آنروزش – باید کفاره هم بدهد (که دو ماه پشت سر هم روزه گرفتن است)». ‏"المجموع" (6/329).‏
بنابراین اگر موذن همگام و همزمان با طلوع فجر اذان می دهد، پس بایستی با شنیدن صدای الله اکبرموذن بالفور از جماع دست بکشد.
اما اگر شخص مطمئن باشد که موذن قبل از طلوع فجر اذان می دهد، یعنی زودتر از وقت شرعی اذان می دهد و یا او شک دارد و نمی داند که آیا قبل از طلوع فجر اذان می دهد یا همزمان با آن؟! در اینحالت ان شاءالله چیزی بر او نیست و روزه اش باطل نشده و نیازی به قضا و کفاره نیست، زیرا خداوند متعال خوردن و نوشیدن و جماع را تا آنکه صبح شرعی فرا برسد جایز کرده است، چنانکه می فرماید: « فَالْآَنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُوا مَا كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الْأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الْأَسْوَدِ ‏مِنَ الْفَجْرِ» البقرة/187 .‏
یعنی: «پس هم اکنون با آنان (زنانتان) آميزش کنيد و چيزي که خدا برايتان نوشته است را بخواهيد و بخوريد و بياشاميد تا آن گاه که رشته سپيده بامداد از رشته سياه (شب) برايتان از هم جدا و آشکار گردد».
و از علمای هیئت دائمی افتاء پرسیده شد: حکم کسی که خوردن و نوشیدن را در وقت اذان و یا حتی یک ربع بعد از اذان صبح ادامه دهد چیست؟
جواب دادند: «اگر می داند که عمل او قبل از صبح شرعی بوده است پس (روزه اش باطل نیست و) قضای آن لازم نیست، و اگر می داند که بعد از صبح شرعی بوده پس (روزه اش باطل است و) باید قضاء کند.
اما اگر نمی داند که آیا خوردن و نوشیدنش بعد از صبح شرعی بوده یا قبل آن (و شک دارد)، در اینحالت (نیز روزه باطل نیست) و قضاء نکند، زیرا اصل بر بقای شب است، اما برهر مومنی شایسته است تا از روزه اش مراقبت کند و احتیاط نماید و هرگاه صدای اذان را شنید از مفطرات روزه پرهیز نماید، مگر آنکه مطمئن باشد که اذان قبل از صبح شرعی (طلوع فجر) است».‏"فتاوى إسلامية" (2/240) . ‏
نکته: اگر آن شخص به این احکام جهل داشته، و گمان کرده که در انتهای اذان مؤذن باید امساک کند، در اینحالت کفاره ای بر او نیست، اما جهت احتیاط روزه اش را قضاء کند، و البته توبه و استغفار را نیز فراموش نکند بخاطر اشتباهی که کرده درحالیکه او می بایست امورات دینش را بیاموزد.

والله اعلم
وصلی الله وسلم علی محمد وعلى آله وأصحابه والتابعين لهم بإحسان إلى يوم الدين
سایت الاسلام سوال و جواب
IslamQA.Com