قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

از جمله خصوصيات يک مسلمان پرهيزکار و متقي اينست که او زبانش را از ناسزاگويي و دشنام و بدزباني و لعن کردن و سخنان بيهوده و پوچ محفوظ مي دارد.
چرا که خداوند متعال اينگونه مسلمانان را دوست مي دارد نه مسلماني که بد زبان است.
« لاَّ يُحِبُّ اللّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوَءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلاَّ مَن ظُلِمَ وَكَانَ اللّهُ سَمِيعًا عَلِيمًا» (نساء 148).
يعني: «خداوند بانگ‌ برداشتن‌ به‌ بدزباني‌ را دوست‌ ندارد» مانند دادكشيدن‌ و صدا بلند كردن‌ در فحش‌ و دشنام‌، حتي‌ اگر آنچه‌ كه‌ به‌ شخص‌ دشنام ‌داده ‌شده نسبت‌ مي‌دهند، صحيح‌ نيز باشد؛ «مگر از كسي‌ كه‌ بر او ستم‌ رفته‌ باشد» يعني‌: كسي‌ كه‌ مورد ستم‌ قرار گرفته‌، اين‌ حق‌ را دارد كه‌ بانگ‌ بردارد، داد بكشد وبگويد: فلاني‌ بر من‌ ستم‌ كرد. لذا براي‌ كسي‌ كه‌ موردستم‌ قرار مي‌گيرد، جايز است‌ تا عليه‌ ستمگرش‌ سخني‌ را بر زبان‌ آورد كه‌ براي‌ او بد و آزار دهنده‌ باشد. اما براي‌ مظلوم‌ جايز نيست‌ كه‌ در فريادزدن‌ به‌ بدي‌ عليه‌ ظالم‌، از حق‌ خود تجاوز كند كه‌ اگر چنين‌كرد، تجاوزگر به‌شمار مي‌رود.
علامه عبدالرحمن سعدي در تفسير آيه فوق مي نويسد: « خداوند متعال خبر مي دهد که دوست ندارد انسان ها آشکارا بدگويي کنند. يعني از آن نفرت دارد و آدمي را بر آن مجازات مي نمايد. و اين تمامي گفته هاي بد و ناراحت کننده از قبيل دشنام، تهمت و ناسزا و امثال آن را در بر مي گيرد، و خداوند از آن نهي کرده و آن را نمي پسندد.
مفهوم آيه دلالت مي نمايد که خداوند سخن نيک و خوب از قبيل ذکر و سخن متين و ملايم را دوست دارد. « إِلاَّ مَن ظُلِمَ» مگر کسي که بر او ستم شده است، پس جايز است کسي را نفرين کند که ستمي را بر او روا داشته است و از او شکايت نمايد و به کسي که آشکارا سخن بد به او گفته است آشکارا سخن بد بگويد. اما نبايد به دروغ او را به چيزهايي متهم نمايد، بلکه فقط بايد به اندازه ستمي که بر وي رفته است سخن بد بگويد و فقط به کسي بد و بيراه بگويد که به او حرف بد گفته است. با اين وجود، گذشت و مقابله به مثل نکردن بهتر است.
همانطور که خداوند متعال فرموده است:« فَمَن عَفَا وَأَصلَحَ فَأَجرُهُ عَلَي اللَّهِ» پس هرکس گذشت کند و اصلاح نمايد اجر و مزدش بر خداست.
« وَكَانَ اللّهُ سَمِيعًا عَلِيمًا» و از آن جا که موضوع آيه سخن بد و سخن نيک و سخن مباح بود، خداوند خبر داد که او شنواست و سخنانتان را مي شنود، پس بپرهيزيد از اينکه سخني بر زبان آوريد که پروردگارتان را خشمگين نمايد، و در نتيجه شما را مجازات کند. نيز در اين آيه به گفتن سخن نيک و خوب تشويق شده است. خداوند داناست و به نيتي که گفته هايتان از آن سرچشمه مي گيرد آگاه مي باشد».
همچنين رسول خدا صلي الله عليه وسلم مي فرمايند: « إِنَّ اللَّهَ لَيُبْغِضُ الْفَاحِشَ الْبَذِيءَ» ترمذي (202) وصححه الألباني‎.‎
يعني: همانا خداوند متعال از کسي که بسيار فحش گوي و بدزبان هرزه گو باشد خشمگين است و با او دشمني مي کند.
بنابراين يک مسلمان متقي بايستي مواظب گفتار و زبان خود باشد و از حدود تجاوز نکند، و بدرزباني و دشنام و فحاشي گري را از خود دور کند، از انس بن مالک رضي الله عنه روايت شده که گفت: « لَمْ يَكُنْ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ سَبَّابًا ، وَلَا فَحَّاشًا ، وَلَا لَعَّانًا ، كَانَ يَقُولُ لِأَحَدِنَا عِنْدَ الْمَعْتِبَةِ - أي عند العتاب - : مَا لَهُ ! تَرِبَ جَبِينُهُ» بخاري (6031).
يعني: نبي اكرم صلي الله عليه وسلم فردي دشنام دهنده، بد و بيراه گوي و نفرين كننده نبود. بلكه هرگاه مي خواست يكي از ما را سرزنش كند، مي فرمود: « او را چه شده است؟ پيشاني اش به خاك ماليده شود».
و از پيامبر صلي الله عليه وسلم روايت شده که فرمودند: « لَيْسَ الْمُؤْمِنُ بِالطَّعَّانِ وَلا اللَّعَّانِ وَلا الْفَاحِشِ وَلا الْبَذِيءِ » ترمذي (1977) وصححه الألباني في صحيح الترمذي .
يعني: مؤمن انساني بدگوي عيب گيرنده، و لعن کننده، و فحش گوي، و بدزبان هرزه گو نيست.
اين همان خصلتي است که پيامبر صلي الله عليه وسلم براي يک مسلمان متقي بيان کرده است، و شايسته است ما نيز خود را به اين جايگاه برسانيم، چرا که بايد آگاه باشيم که همواره دو ملائکه مدام با ما هستند و هرآنچه از اعمال و اقوال از ما روي مي دهند را ثبت و ضبط مي کنند و در سراي آخرت همه ي آنها را بر ما عرضه مي کنند و بخاطر آنها مورد بازخواست قرار مي گيريم.
آري، خداوند متعال ملائکه اي را مامور کرده كه نويسندگاني گرامي اند و كارشان نوشتن اعمال خلق است و بر آنها نگهداري مي كنند. الله تعالي مي فرمايد:« وَإِنَّ عَلَيْكُمْ لَحَافِظِينَ * كِرَامًا كَاتِبِينَ * يَعْلَمُونَ مَا تَفْعَلُونَ» (انفطار 10- 12). 
يعني: «البته و يقيناً نگهبانها براي مراقبت احوال و اعمال شما مأمورند، ملائكه هايي بزرگوارند كه اعمال بندگان را مي نويسند، شما هر چه كنيد همه را مي دانند»
و مي فرمايد: «إِذْ يَتَلَقَّى الْمُتَلَقِّيَانِ عَنِ الْيَمِينِ وَعَنِ الشِّمَالِ قَعِيدٌ * مَا يَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَيْهِ رَقِيبٌ عَتِيدٌ» (ق 17- 18).
يعني: «دو ملائكه گفتار و كردار شخص را دريافت مي دارند و آن را ثبت مي كنند، يكي از دسـت راست و ديگري از دست چپ نشسته و همنشين او هستند، هر كلمه اي كه بر زبان براند (از خير و شر) آن را مي نويسند و مراقب و حاضر حال اويند». مجاهد در تفسير اين آيه مي فرمايد: ملائكه اي در راست و ملائكه اي در چپ قرار دارد اما آنكه در راست است خير و ديگري كه در چپ قرار دارد شر و بدي را مي نويسد.
پس انسان بايد فرشتگان گرامي را که اعمال او را مي نويسند در نظر داشته باشد، و آنها را گرامي بدارد و بپرهيزد از اينکه سخن يا کاري از وي صادر شود و آنان آن را بنويسند که پرودگار جهانيان از آن خشنود نباشد. 
پس با توجه به اين توضيحات به سوال کننده مي گوييم:
شما بايد مواظب اخلاق و دين خود باشيد، و بدانيد که دين و اخلاق از هر چيزي ارجحيت بيشتري دارد، حتي از کار و شغل و غيره، پس بايد براي حفاظت از دين و اخلاق خود نبايد سهل انگاري کنيد و آنرا فداي چيزهاي ديگر کنيد، از اينرو شما بايد تمرين کنيد و تمام تلاش خود را بکار ببريد و زبان خود را از سخنان زشت و بد پاک کنيد و علاوه بر آن همکاران و دوستان خود را نيز نصيحت کنيد، و همگي با هم يک محيط سالم براي خود فراهم آوريد، و اگر چنانچه پس از تلاش و سعي کافي به نتيجه نرسيديد لازمست تا براي حفظ اخلاق خويش از آن محل بيرون آييد و به مکاني که داراي چنين مصيبتهايي نيستند برويد، و رزق خود را همواره از خداوند متعال بخواهيد، چرا که مي فرمايد: « وَمَن يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَل لَّهُ مَخْرَجًا * وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ وَمَن يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْءٍ قَدْرًا» (طلاق 2-3).
يعني: و هر کس تقواى الهى پيشه کند، خداوند راه نجاتى براى او فراهم مى‏کند، و او را از جايى که گمان ندارد روزى مى‏دهد؛ و هر کس بر خدا توکّل کند، کفايت امرش را مى‏کند؛ خداوند فرمان خود را به انجام مى‏رساند؛ و خدا براى هر چيزى اندازه‏اى قرار داده است!

والله اعلم
وصلي الله وسلم علي محمد وعلى آله وأصحابه والتابعين لهم بإحسان إلى يوم الدين
سايت جامع فتاواي اهل سنت و جماعت
IslamPP.Com